روزنامه همدلی
1398/07/01
یارانه دهک‌های درآمدی بالا به بخش تولید سرریز شود
محمود جام‌ساز - مدت‌هاست که بحث اصلاح توزیع یارانه‌هاى نقدى مطرح است و طرح‌هایی نیز در این زمینه ارائه شده. زمانی بود که رئیس جمهور این پیشنهاد را داده بود تا دهک‌های درآمدی بالا به صورت داوطلبانه در طرح عدم دریافت یارانه ثبت نام کنند.آن‌روزها عده کمی از این موضوع استقبال کردند و بقیه که جز به منافع شخصى خود هر چند ناچیز فکر نمی‌کردند همچنان به دریافت یارانه ادامه دادند و حاضر نشدند به وضعیت اسفبار فرودستان جامعه بیندیشند. اینک سالیان درازى است که دولت هر ماه مبلغ ۴۵ هزار و۵٠٠تومان یارانه به حساب هر فرد اعم از فقیر و غنى واریز می‌کند، اما این مبلغ در مقابل هزینه‌های بالای زندگی و افزایش شدید قیمت‌ها و تنزل ارزش پول بقدرى ناچیز است که پرداخت آن بشوخى می‌ماند.
ضمنا باید پرسید که حذف ٣ دهک بر چه مبنایى صورت می‌گیرد آیا واقعا تقسیم‌بندى دهک‌ها بر اساس جمعیت است یا درآمد. به نظر می‌رسد ابزار لازم براى تقسیم‌بندى دهک‌ها بر مبناى درآمد موجود نبوده و نیست.
بنابراین ٣٠درصد از ده دهک حدود ٢٢تا ٢٣میلیون را در بر می‌گیرد که برخى از آنان استحقاق دریافت یارانه را دارند و بالعکس در گروه‌هاى پایین‌تَر به سبب اطلاعات نادرست عده‌اى ممکن است مشمول نباشند.
اما بنا به گزارش‌های متعدد تعداد افراد مرفه و با درآمد بالا در خوشبینانه‌ترین تخمین کمتر از ٧ تا ٨ میلیون نفرند که بالاترین یارانه‌ها را دریافت می‌کنند، زیرا مشکل دولت فقط یارانه آشکار نقدى نیست، بلکه هزاران میلیارد تومان یارانه‌هاى پنهان است تنها در بودجه ٩٨ حدود ١٠٠ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان نهفته است. به موجب گزارش‌ها این یارانه‌ها اعم از برق و بنزین وگاز و آب، سهم یارانه‌هاى دهک‌هاى پردرآمد ٢٣ برابر ٣دهک پایین درآمدى است. باید توجه داشت که ما با دو بودجه سالانه روبه‌رو هستیم؛ بودجه آشکارى که هر ساله دولت مکلف به اجراى آن است که منابع و مصارف آن مشخص است بودجه دیگر بودجه‌ای است که حتى دولت هم از منابع و مصارف آن بى‌خبر است.
بنا به‌گزارشى که در روزنامه دنیاى اقتصاد به آن پرداخته شده بود، میزان یارانه‌هاى آشکار و نهان به ٩٠٠ هزار میلیارد تومان می‌رسد. به‌موجب همان گزارش از ٢۴٩هزار میلیارد تومان یارانه پنهان مستقیم ١۵/٨هزار میلیارد تومان سهم ٣دهک کم درآمد و ١٢١هزار میلیارد تومان سهم سه‌دهک پر درآمد است.
یارانه‌هاى صداوسیما، خبرگزارى جمهورى اسلامى، یارانه صندوق وزارت اطلاعات یا یارانه‌هاى فرابودجه‌اى نظیر یارانه نان و خرید تضمین گندم، یارانه کود شیمیایى، یارانه استمهال تسهیلات بانکى و بسیار موارد دیگر وجود دارد که به دلیل توزیع ناعادلانه آن بیشتر دهک‌هاى پر درآمدى از آن بهره‌مند می‌شوند.
صرف‌نظر از موارد فوق اصلاح نظام پرداخت یارانه‌هاى نقدى که بالغ بر حدود ۴٢هزار میلیارد تومان میشود، هر چند در برابر مبلغ کل یارانه‌هاى نهان و آشکار بسیار ناچیز است، اما باز هم می‌توان آن را یک قدم اصلاحى نامید. با این حال، اگر دولت بخواهد یارانه ٣دهک درآمدى بالاى جامعه را حذف کند و به حساب دهک‌های درآمدی پایین واریز کند، به دلیل افزایش شدید هزینه‌های زندگی و کاهش قابل‌توجه ارزش پولی ملی، این موضوع نمی‌تواند کمکی در اصلاح معیشت دهک‌های درآمدی پایین کرده باشد. معلوم نیست یارانه این دهک‌های درآمدی بالا که حذف میشود به کجا می‌رود و دولت چه تصمیم و برنامه‌ای برای آن دارد.
احتمال دارد که این یارانه‌ها به حساب دهک‌های درآمدی پایین واریز شود، یا اینکه برای امور داخلی از جمله جبران کاهش درآمدهای ریالی دولت هزینه شود. با توجه به اینکه سه دهک درآمدی بالا در مقابل هفت دهک دیگر حدود ٣٠درصد جمعیت را تشکیل می‌دهد، می‌توان گفت که حذف یارانه این گروه‌ها تاثیر زیادی در حل مشکلات کشور نخواهد داشت. اما بهترین کار این است که یارانه این افراد در جهت رونق تولید سرمایه‌گذاری شود، چرا که معتقد هستم به قدری گرانی‌ها در کشور افزایش یافته است که استفاده از یارانه این دهک‌های درآمدی، در جهت بهبود معیشت دهک‌های درآمدی پایین بی‌تاثیر خواهد بود.
بنابراین صرف این هزینه در راستاى رونق تولیدبرپرداخت یارانه نقدى مرجح است، بدین‌گونه که دولت این یارانه‌ها را در قالب یارانه تسهیلات تولیدى از طریق بانک‌ها به بخش واقعى اقتصاد یعنى بخش خصوصى اعطا کند.
در این راستا بانک‌ها تسهیلات را با سود کمتری مثلا سود چهاردرصدی به تولید پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت تا سود واقعى را از دولت و از محل حذف یارانه‌ها دریافت می‌کنند، با رونق تولید زمینه برای افزایش رشد اقتصادی و بهبود وضعیت اشتغال فراهم میشود؛ چرا که بانک‌ها در حال حاضر به جای توجه به مساله تولید و پرداخت تسهیلات خود تبدیل به بنگاه‌هایی شده‌اند که با دارا بودن شرکت‌های متعدد زیرمجموعه خود منابع مردمى را که در قالب سپرده تجمیع و باید براى پرداخت تسهیلات تولیدى تجهیز کنند، مصروف پرداخت‌هاى کلان به خودى‌ها و وابستگان به رانت‌هاى قدرت‌هاى سیاسى- اقتصادى کرده و سپرده‌هایى را که باید در گردش قرار گیرد، در بازارهاى موازى غیرمتشکل نظیر ارز و املاک و مستغلات حبس کرده و بخش واقعى اقتصاد را حتى از تسهیلات سرمایه در گردش در کشورى که بانک‌محور است محروم میسازند. به همین دلیل بانک‌ها از پرداخت تسهیلات به بخش واقعى اقتصاد تخلیه شده و با مطالبات معوق و مشکوک‌الوصولى روبه‌رو هستند. اما هر سال با یک عملیات حسابدارى مطالبات معوق را به جارى تبدیل می‌کنند و از سوى دیگر با تجدید ارزیابى دارایی‌هاى خود به‌اصلاح ترازنامه خود مبادرت می‌ورزند. بدین لحاظ پیش‌نیاز هرنوع کمک دولت در راستاى اختصاص یارانه‌هاى بهره تسهیلات تولیدى اصلاح بانک‌هاست.
بسیارى از بانک‌ها عمده منابع تسهیلاتى خود را صرف اعطاى تسهیلات به نام تولید اما به کام دلالى سوداگرى و زمین‌خوارى به خودی‌ها کرده‌اند که که این مسائل نشان‌دهنده این است که وضعیت تولید در ایران خوب نیست و باید منابع حاصل از حذف یارانه افراد مرفه در جهت حمایت از تولید هزینه شود.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش همدلی از اعتراض داوطلبان کارشناسی ارشد صندلی‌ها برای سهمیه‌‌ها
یارانه دهک‌های درآمدی بالا به بخش تولید سرریز شود
بازخوانی زندگی شهید کاظم نجفی رستگار فرمانده‌ای که اخراج شد
نوذر شفیعی در گفت وگو با همدلی در مورد ظرفیت‌های پیش رو در سفر رئیس جمهور به سازمان ملل می گوید:
استاد پایان ناپذیر
آخرین دِربی مردانه
برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد: روحانی امروز به نیویورک می‌رود
رشد بخش خصوصی، به‌جای خصوصی‌سازی
ارزیابی «همدلی» از دلایل چند برابر شدن قیمت تولیدات دام و طیور با وجود افزایش عرضه این محصولات در بازار
رشد بخش خصوصی، به‌جای خصوصی‌سازی
جریان سوم شهروندی و حقوق شهروندی دانش‌آموزان
دارالفنون هنوز نفس می‌کشد، اما ...
