پیشنهاد کارشناسان در صورت عدم صدور ویزای هیئت ایرانی برای حضور در سازمان ملل در گفت‌وگو با آفتاب یزد

روحانی به جای نیویورک به ژنو برود
کشورهای مختلف با ایران رابطه دارند اما هیچ یک از آن‌ها با ایران عهد اخوت نبسته اند، حتی چین و روسیه در مسائل با اهمیت علیه ایران اقدام کردند که منجربه قطعنامه‌های شورای امنیت ضد کشورمان شد. بنابراین اینکه اگر ویزای روحانی صادر نشد توقع اتفاقاتی مانند آنچه برای فیدل کاسترو افتاد را داشته باشیم شاید بی‌مورد باشد
آفتاب یزد- گروه سیاسی: دولت آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش، برای تیم جمهوری اسلامی ایران درجهت سفر به نیویورک ویزا صادر نکرده است. درحالیکه باید هیئت مقدماتی ایران پیش از این برای انجام مقدمات سفر عازم نیویورک شده باشدکه به علت عدم صدور ویزا تاکنون چنین اتفاقی نیز نیفتاده است. شرایط به گونه‌ای است که ایران در حال تصمیم گیری در مورد انجام و یا عدم انجام این سفر و حضور داشتن یا نداشتن در مجمع سازمان ملل است.
روز گذشته عدم صدور ویزا برای روحانی و ظریف و هیئت ایرانی ناگهان تبدیل به یک بمب خبری شد. در حالیکه تا پیش ازاین به دلیل مطرح شدن برخی گمانه‌زنی‌ها درباره دیدار رئیس جمهور و ترامپ در نشست سازمان ملل، هیچ کسی به این که مشکلی در سفر روحانی به نیویورک پیش بیاید فکرهم نمی‌کرد، اما اکنون خبر می‌رسد که قضیه صدو هشتاددرجه فرق کرده است.


البته قبل تر هم این مشکل برای محمدجواد ظریف در سفر پیشینش به نیویورک پیش آمده بود که در لحظات آخر و به صورت مشروط برای او ویزا صادر شد. این روزها اما با مسجل شدن موضع ایران مبنی بر عدم مذاکره یا مصافحه اتفاقی در نیویورک، میان ترامپ و روحانی و دیپلماسی فعال ایران و مبارزه با شیطنت‌های ترامپ، برخی می‌گویند ممکن است تا واقعا ویزایی برای هیئت ایرانی صادر نشود و نماینده ایران به مجمع نرود. اما این اتفاق از بدو تاسیس سازمان ملل، تاکنون سابقه نداشته کشوری از حضور در مجمع به دلیل اقدام یک طرفه آمریکا در عدم صدور ویزا به نیویورک باز بماند. از سویی عده‌ای بیان می‌کنند که عدم صدور ویزا برای هیئت ایرانی به تلافی مذاکره نکردن روحانی با ترامپ است، به این معنا که چون رئیس جمهور آمریکا از اقدام تبلیغاتی حاصل از دیدارش با رئیس جمهور ایران محروم مانده ویزای او به آمریکا را نیز صادر نکرده است. ضمن آنکه روز گذشته همزمان با این خبر اعلام شد ترامپ به وزیر خزانه‌داری خود دستور داده شدیدترین تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران وضع کند تا نشان داده شود او به نوعی عصبانی است.
>بعید نیست تلافی باشد
مرتضی مکی کارشناس مسائل بین‌الملل نیز این احتمال را بعید نمی‌داند و دراینباره به آفتاب‌یزد می‌گوید: زمانیکه ظریف مورد تحریم آمریکا قرارگرفت و ویزایش به نیویورک با اما و اگر روبه روشد، تمام گمانه زنی‌ها براین بود که چون ظریف به رسانه‌های آمریکایی دسترسی پیدا می‌کند و به نوعی هجمه‌ای را علیه مقامات آمریکایی به راه می‌اندازد با این کارها (عدم ویزا) سعی می‌کنند تا جلوی مانورهای رسانه‌ای او را در خاک آمریکا بگیرند. حضور روحانی در نیویورک آن هم در حالی که خبری از مذاکره او با ترامپ نخواهد بود نیز می‌تواند اتفاق مشابهی را ازبعد مانورهای رسانه‌ای رئیس جمهور در آمریکا رقم بزند. چون ایران اعلام کرد که هیچ مذاکره‌ای در هیچ سطحی با آمریکایی‌ها نخواهد داشت و حضور روحانی عملا هیچ فایده‌ای برای آمریکا ندارد، موضوعی که به خودی خود می‌تواند دلیلی بر عدم صدور ویزا باشد.
مکی ادامه می‌دهد: اما عدم صدور ویزای روحانی و ظریف، اقدامی بر خلاف موازین بین‌المللی است. چون طبق قراردادی که آمریکا با سازمان ملل امضا کرده باید به تمام هیئت‌های نمایندگی کشورهای عضو سازمان ملل ویزای نیویورک داده شود، در زمانی که اعلام شد ظریف مورد تحریم قرار گرفته است سازمان ملل نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. هرچند قطعا این کار غیر قانونی آمریکا از مراجع قانونی قابل پیگیری است اما در نهایت ترامپ طی سه سالی که در قدرت بوده نشان داده است که عملا هیچ تعهدی به اجرای موازین و قواعد بین‌الملل ندارد.
>بی سابقه برای دنیا
اما فریدون مجلسی دیپلمات سابق دراینباره به آفتاب یزد می‌گوید: آن چه هم‌اکنون اتفاق افتاده بی سابقه است، ترامپ همان روش‌های خودش که روش‌های مدیرعاملی است را پی می‌گیرد. همانطور که چند وقت پیش ویزای ظریف را با تاخیر عجیبی صادر کرد و البته نوع ویزای او نیز بسیار محدود بود به گونه‌ای که او صرفا بتواند به سازمان ملل و دفتر نمایندگی ایران برود و به هتل برگردد. چنین چیزی را هم در هفتاد سال گذشته نداشتیم. تنها یکبار در مورد ویزای فیدل کاسترو تلاش داشتند مشکلی ایجاد کنند. اما آن زمان دنیا دوقطبی بود، قطب مقابل آمریکا با اعمال فشار باعث شد تا ویزای کاسترو صادر شود. اما مورد دیگری وجود نداشت. اتفاقا حادثه بی‌سابقه دیگر در مورد سازمان ملل باز هم برای ایران رخ داد. وقتی آمریکا سفیری که ایران برای نمایندگی خودش در سازمان ملل تعیین کرده بود نپذیرفت و اعلام داشت این سفیر یعنی حمید ابوطالبی در خاک آمریکا مرتکب جرمی شده است که باید مجازات شده و دستگیر شود. حمید ابوطالبی در جوانی جزو افرادی بود که در اشغال سفارت آمریکا دست داشت. اما عدم صدور ویزا برای رئیس جمهور از مورد ابوطالبی، هم بی سابقه تر و هم علامت خصومت با ایران و بسیار تهدیدآمیز است.
وی درباره اینکه این اقدام ترامپ را تا چه اندازه می‌توان به خاطر دلسردی آمریکا از انجام مذاکره با ایران و به نوعی تلافی این موضوع دانست، اظهار کرد: به نظر می‌آید در کنار عدم مذاکره ایران، نکته پررنگتر، حوادثی باشد که منجربه انفجار در پالایشگاه عربستان توسط یمنی‌ها شد و به هر حال، ایالات متحده ایران را پشت این وقایع می‌داند. آمریکا چندان هم از اینکه ایران مذاکره نمی‌کند، ناراضی نیست چون در حال جنگ اقتصادی است. آن‌ها به دنبال جنگ فرسایشی از طریق اقتصاد هستند. اما وقتی این عدم مذاکره با انفجارهای عربستان که یمن آن را برعهده گرفته است ولی از چشم ایران دیده می‌شود مخلوط شده، آمریکا را به واکنشی متفاوت مثل تعلل در صدور ویزای روحانی و ظریف وا می‌دارد.
اما اگر تا پایان ویزایی برای مقامات کشورمان صادر نشد، ایران از لحاظ حقوقی می‌تواند کار خاصی انجام دهد؟ مجلسی در پاسخ اظهار می‌دارد: کشورمان می‌تواند به سازمان ملل اعتراض کند. البته برخی کشورها هم از اعتراض ایران حمایت می‌کنند اما در نهایت پرونده مختومه می‌شود و ترتیب اثر داده نمی‌شود. این درست که آمریکا به سازمان ملل این تعهد را داده که به همه کشورها ویزا دهد اما ترامپ معاهده‌های خیلی اساسی‌تر و کلیدی تری را زیر پا گذاشته است و اتفاق خاصی هم نیافتاده است. تعهد به سازمان ملل هم یکی از آن‌ها. سازمان ملل بدون آمریکا بنیه‌ای ندارد حتی ملک سازمان ملل متعلق به خانواده راکفلر است و آن‌ها این ساختمان را به صورت وقف مکتوب داده‌اند حتی ممکن است این ملک به این خانواده برگردد.
>می توانیم به ژنو برویم
با این اوصاف چاره کار چیست و اگر ویزایی صادر نشد، ایران باید چه اقدامی انجام دهد؟ مجلسی می‌گوید: شاید ایران بتواند فشار بیاورد که مجمع عمومی یک نوبت هم در ژنو برگزار شود. به این معنا که رئیس جمهور و وزیر خارجه ایران سخنرانی خودشان را هم زمان با نیویورک در دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو انجام دهند.
وی می‌گوید: شاید این یک راه حل باشد که در صورت عدم صدور ویزا، ایران از دبیر کل سازمان ملل بخواهد تا همزمان با نشست در نیویورک، رئیس جمهور حسن روحانی در برابر سفرای کشورها درژنو و دفتر اروپایی سازمان ملل نطق خودش را ارائه کند، این موضوع جنبه تبلیغاتی پیدا کرده و توجه جهان را جلب می‌کند و واکنشی برای نخستین بار در دنیا علیه آمریکاست این که روحانی برای بیان اظهارات خود دریک بازی پیچیده به جای نیویورک در ژنو سخن بگوید. هر چند سران کشورها در نیویورک جمع خواهند بود اما سخنرانی مقامات ما در ژنو و در جمع سفرا، می‌تواند مسائل زیادی را به گوش آن‌ها برساند.
از او می‌پرسیم که تا چه اندازه چنین چیزی امکان دارد؟ می‌گوید: سازمان ملل متعهد است شرایط سخنرانی را فراهم کند.
مجلسی ادامه می‌دهد: البته این موضوع به دیپلماسی ما نیز وابسته است و اگر مقامات ما مطمئن شوند ویزایی برای نیویورک در کار نیست، از همین الان با دبیر کل و دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو باید سخن بگویند و موضوعی را هماهنگ کنند تا اگر به نیویورک نرفتند در آنجا بتوانند سخنان خودشان را ایراد کنند.
این دیپلمات سابق درباره اینکه آمریکا می‌تواند حتی در ژنو نیز اعمال نفوذ کند؟ پاسخ می‌دهد: خیر ژنو خارج از دسترس آمریکاست. آمریکا با ایران یک مسئله دو جانبه دارد و اگر بخواهد خللی هم وارد کند در نیویورک می‌تواند صورت دهد. به هر حال ژنو راه‌ حلی است که می‌توان پیمود منتهی باید اجازه چنین کاری داده شود و سفرای کشورها نیز برای سخنرانی رئیس جمهور دعوت شوند.
وی درباره اینکه آیا زمان کافی برای این اقدام وجود دارد؟ اظهار می‌کند: برای ژنو می‌توان امیدوار بود. اما اگر ویزای آمریکا صادر نشد، برای حضور در مجمع سازمان ملل در نیویورک اساسا حتی اگر اقدام حقوقی هم از سوی ما صورت بگیرد شاید نتیجه‌ای نداشته باشد.
>آنچه در نیویورک اهمیت دارد
مرتضی مکی هم درباره اینکه آیا ایران می‌تواند سخنرانی روحانی را در ژنو و همزمان با مجمع سازمان ملل در نیویورک انجام دهد، می‌گوید: ممکن است این راه‌حلی برای مانور تبلیغاتی باشد، اما در اجلاس سازمان ملل، بیشتر از آنکه سخنرانی‌های مجمع اهمیت داشته باشد، دیدارهای میان سران و ملاقات‌های حاشیه‌ای آن ارزشمند است. ازاین جهت قاعدتا سازمان ملل در آن ایام پر اهمیت و پرخبر است و فرصتی است تا کشورها ازاین موقعیت به نفع خودشان استفاده کنند. اما اگر بخواهیم همزمان با اجلاس مجمع، هیئتی را به ژنو بفرستیم قاعدتا آن دستاورد و موقعیتی که در نیویورک است در ژنو به دست نمی‌آید ولی بیشتر یک حالت نمادین رسانه‌ای به خود می‌گیرد.
>مثل کاسترو می‌شویم؟
وقتی به مجلسی می‌گوییم آیا آن فشارهایی که درباره ویزای کاسترو ازسوی برخی کشورها به آمریکا وارد شد و این کشور را مجاب به صدور ویزا برای او کرد، ممکن است درصورت عدم ویزا به روحانی و ظریف هم به ایالات متحده وارد شود؟ می‌گوید: امروز که دیگر جهان دوقطبی وجود ندارد، کشورهای مختلف با ایران رابطه دارند اما هیچ‌یک از آن‌ها با ایران عهد اخوت نبسته اند، حتی چین و روسیه در مسائل با اهمیت علیه ایران اقدام کردند که منجربه قطعنامه‌های شورای امنیت ضدکشورمان شد. بنابراین اینکه اگر ویزای روحانی صادر نشد توقع اتفاقاتی مانند آنچه برای فیدل کاسترو افتاد را داشته باشیم شاید بی‌مورد باشد.
سازمان ملل: برای صدور روادید روحانی و ظریف تلاش می‌کنیم
«آنتونی گوترش»، دبیر کل سازمان ملل متحد دیروز چهارشنبه گفت این سازمان برای حل و فصل مسائل مربوط به صدور روادید برای «حسن روحانی» و «محمد جواد ظریف»، رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران با مقام‌های آمریکایی در تماس است.
به گزارش فارس، پیش از این منابع خبری گزارش داده‌اند شنیده‌ها حاکی از این است که تا این لحظه هنوز روادید هیئت ایرانی شامل رئیس جمهور، وزیر خارجه و هیئت همراه برای شرکت در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل صادر نشده است.
به نظر می‌رسد که با توجه به این وضعیت احتمال لغو حضور رئیس جمهور و هیئت همراه در نیویورک وجود دارد. این اقدام آمریکا خلاف مقررات سازمان ملل و موافقتنامه مقرر و نقض حقوق بین‌الملل است.
طبق گزارش رویترز، آنتونیو گوترش گفت: «ما با کشور میزبان (آمریکا) برای حل و فصل تمامی مسائل حل‌نشده مربوط به روادید این هیئت (هیئت ایران) در تماس هستیم. امیدواریم این کار مسئله را حل کند.»