بهانه بورس برای اصلاح اساسی چه بود؟

شاخص کل بورس تهران که در چند رالی صعودی، خود را به بالای 300 هزار واحد و بازدهی از ابتدای سال را به بیش از 70 درصد رسانده بود، دیروز دچار یک ریزش شدید شد که از نظر مقداری از 17 اردیبهشت امسال  و از نظر درصدی از 25 تیرماه بی سابقه بود. کارشناسان معتقدند بسیاری از نمادهای بورس، به ویژه سهام شرکت های کوچک، رشد بیش از حد داشته و عملا حبابی شده اند. با این حال ورود پول های جدید مانع از اصلاح سهام می شد. در این شرایط یک تلنگر یا یک خبر بد باعث می شد که روند خرید متوقف و فشار فروش ایجاد شود. هر چه حباب بزرگ تر باشد، بهانه کوچک تری برای ترکاندن آن کافی است. به نظر می رسد بهانه بازار برای شروع اصلاحی که به آن نیاز داشت، حملات نظامی به تاسیسات نفتی عربستان بوده است. این موضوع از دو منظر از روز سه شنبه بر بازار موثر ارزیابی شده است. اول این که انتظار رشد قابل توجه قیمت نفت (و رشد قیمت سایر کالاهای اساسی در پی آن در بازار جهانی) محقق نشد و دیروز، قیمت بخش زیادی از رشد 10 دلاری اولیه را از دست داد. برخی نیز فضاسازی ها علیه کشورمان در خصوص این حملات را به عنوان عامل ریسک سیاسی قلمداد کرده و آن را در معاملات خود لحاظ کردند. با همه این ها، واقعیت این است که بازار از نظر بنیادین نیاز به اصلاح داشت و دیر یا زود باید منتظر این ریزش می بودیم. این اتفاق در اردیبهشت ماه و تیرماه هم رخ داد (هر دو بار همزمان با ریزش نرخ ارز) و بعد از آن دوباره احیا شد. البته در پایان معاملات دیروز نیز، بسیاری از صف های فروش جمع شد. مخصوصا در سهم‌های بزرگ که نسبت قیمت به درآمد مناسب تری دارند، بازار احیا شد و حتی برخی سهم ها مثل ملی مس، به محدوده مثبت بازگشتند. در هر حال، کارشناسان همچنان درباره خرید سهام شرکت های کوچک، هشدار می دهند.