ارزانی جوجه، خطر گرانی مرغ!

محمد بهبودی نیا - طی هفته های اخیر معدوم سازی گسترده جوجه های یک روزه به دست تولید کنندگان خبر ساز شد. اتفاقی که به اعتقاد کارشناسان، ادامه آن می تواند برای بازار ماه های آینده گوشت مرغ بحران زا باشد. به گزارش خراسان رضوی، پس از تصمیم چند ماه قبل مسئولان دولتی برای افزایش جوجه ریزی و اقدامات مثبتی که به کنترل بازار و کاهش قیمت مرغ در کشور منجر شد، حالا ازدیاد جوجه های یک روزه قیمت آن را تا حدی پایین آورده که برخی تولیدکنندگان برای افزایش قیمت و برخی نیز به دلیل نبود امکان صادرات این محصول تصمیم به معدوم سازی و تبدیل آن به خوراک دام گرفته اند. اگرچه بر اساس اعلام مسئولان استانی، تعداد تولیدکنندگان جوجه های یک روزه در خراسان رضوی قابل توجه نیست اما تبعات معدوم سازی این جوجه ها در دیگر استان ها، تولیدکنندگان مرغ های گوشتی در خراسان رضوی را هم نگران کرده و تامین جوجه یک روزه برای آن ها مشکل شده است.
خطر تکرار مشکلات بازار مرغ
یکی از فعالان حوزه پرورش مرغ گوشتی با اشاره به این اتفاق می گوید : اگر سیاست گذاری های مسئولان درست و به موقع انجام شود، شاهد این اتفاقات نخواهیم بود و تولید کنندگان به فروش تخم مرغ های نطفه دار در بازار و معدوم سازی جوجه ها دست نمی زنند. وی می افزاید: آشفتگی های این چنینی در نهایت بازار مصرف گوشت مرغ و امنیت غذایی مردم را تهدید می‌کند و باید برای رفع آن برنامه ریزی کرد.
افزایش 20 درصدی جوجه ریزی در استان طی 5 ماه امسال


با وجود خبرهای منتشر شده درباره معدوم سازی جوجه های یک روزه و تایید آن از سوی انجمن صنفی، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان از آن ابراز بی اطلاعی می کند. «سعادت علی نیا» می گوید: از این معدوم سازی ها اطلاعی ندارم اما  طبق آمارهایی که ما داریم در استان طی پنج ماه امسال نسبت به زمان مشابه حدود 20 درصد افزایش جوجه ریزی در مرغداری ها داشته ایم و تاثیر آن در بازار مشخص است. وی می افزاید:یکی از مشکلات تولیدکنندگان جوجه یک روزه، موضوع ممنوعیت صادرات بود که به تازگی صادرات از سر گرفته شده و بهترین راهکار ادامه روند آزادسازی صادرات است.
تاثیر معدوم سازی بر بازار مرغ گوشتی
اما «نبی ا... کاشکی» مدیر عامل اتحادیه مرغ گوشتی خراسان رضوی با تایید اقدامات اخیر برخی از تولید کنندگان اظهار می کند: در استان تولید کننده جوجه یک روزه نداریم و اغلب جوجه ها از خارج استان وارد می شود اما معدوم سازی این جوجه ها در هفته های اخیر باعث نگرانی فعالان تولید مرغ گوشتی شده است. وی می افزاید : طی دو دهه گذشته زیرساخت های صنعت طیور رشد زیادی داشته و در تولید جوجه یک روزه تولید امروز در کشور بیش از حد نیاز است. زمانی که این سیاست گذاری ها انجام شد نگاه بلند مدت به صادرات این جوجه ها وجود داشت اما به تازگی با ممنوع شدن صادرات آن، تولید مازاد داریم که به کاهش قابل توجه قیمت این جوجه ها منجر شده است؛ البته از طرف دیگر به دلیل ممکن نبودن نگهداری جوجه یک روزه در مراکز تولید، تولید کننده چاره ای جز معدوم سازی جوجه یک روزه ندارد. وی می افزاید: تاثیر این معدوم سازی در ماه های آینده در عرضه گوشت مرغ در کشور و به تبع آن در استان ما نمایان می شود.
دبیر انجمن : تولیدکنندگان 500 میلیارد تومان ضرر کردند
«مصطفی سید مصطفوی» دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه کشور نیز می‌گوید : معمولا پس از معدوم سازی جوجه ها، به صورت پودر گوشت برای خوراک دام استفاده می شود البته معدوم سازی جوجه خروس در تمام دنیا برای تولید خوراک دام انجام می شود اما این کار بعد از تعیین جنسیت است. وی با اشاره به انجام این کار در کشور قبل از تعیین جنسیت جوجه ها می افزاید: به دلیل سیاست های غلط دولت ما مجبور شدیم جوجه های یک روزه گوشتی را در یک بازه زمانی به صورت کلی برای تبدیل به خوراک دام معدوم کنیم. وی ادامه می دهد: در پنج ماه گذشته با تصمیمات اشتباه برخی مسئولان حدود  500 میلیارد تومان به تولیدکنندگان جوجه یک روزه ضررو زیان وارد شد و تعداد زیادی از تولید کنندگان را در معرض ورشکستگی قرار داد. حالا هم انتظار ما این است که دولت این ضرر و زیان تولیدکنندگان را جبران کند و آن ها را از ورشکستگی نجات دهد.
دلیل اصلی معدوم سازی جوجه ها
سید مصطفوی تصریح می کند: در بهمن ماه سال گذشته با افزایش قیمت جوجه، وزارت جهاد کشاورزی تولید این جوجه ها را افزایش داد. این اقدام برای نیاز قبل از عید موثر بود اما بعد از فروردین جوجه ها روی دست تولید کننده ماند. با وجود این بازهم ستاد تنظیم بازار اصرار به افزایش تولید داشت و وزارتخانه هم به صورت دستوری از تولیدکنندگان خواست تولید را افزایش دهند. از طرف دیگر صادرات جوجه یک روزه ممنوع شد و در نتیجه قیمت ها شکست و وضعیت به جایی رسید که حتی جوجه های فروخته شده به اندازه قیمت کارتن و هزینه های معمول تولید جوجه یک روزه نبود. وقتی این اتفاق می افتد هیچ راهی جز معدوم سازی وجود ندارد،جوجه ای که خریدار ندارد باید سریع معدوم شود چون نگهداری اش برای تولید کننده امکان پذیر و مقرون به صرفه نیست.
خریداران خارجی بی اعتماد شده اند
وی به آزادسازی صادرات جوجه های یک روز طی روزهای اخیر هم اشاره می کند و می گوید : طی روزهای اخیر صادرات این محصول آزاد شد اما با توجه به سیاست های مقطعی و غیرپایدار، هنوز هیچ کدام از خریداران خارجی به ما اعتماد نکرده اند و مطمئن نیستند اگر از ما خرید داشته باشند شرایط ادامه خواهد داشت یا ممکن است کشور ما باز هم بدون هیچ اعلام قبلی صادرات را متوقف و آن ها را هم دچار ضرر و زیان کند.
خرید تضمینی در دستور کار قرار گیرد
وی با ارائه پیشنهادی برای گذر از این شرایط می گوید: پیشنهاد ما برای جلوگیری از ضررو زیان تولیدکنندگان و به تبع آن ایجاد ضربه به بازار گوشت مرغ، این است که دولت سیاست خرید تضمینی جوجه یک روزه را در دستور کار قرار دهد و همان طور که مقابله با گران شدن قیمت جوجه یک روزه را پیگیری می کرد. از ارزان شدن بیش از حد قیمت و متضرر شدن تولیدکنندگان هم جلوگیری کند، همچنین به ستاد تنظیم بازار پیشنهاد داده ایم که دولت از مداخلات در تولید و بازار دست بردارد و مدیریت کامل این موضوع به تشکل ها به عنوان نماینده تولید کنندگان سپرده شود، البته حتما دولت باید نظارت داشته باشد.
تولیدکننده و مصرف کننده منتظر یک تصمیم منطقی
با توجه به اظهارنظرهای مطرح شده در این گزارش، باید به چند نکته اشاره کرد. نکته اول این که بدون شک، هم «جلوگیری از ضرر و زیان تولیدکننده» و هم «ضرورت کنترل قیمت جوجه یک روزه و مرغ در بازار» دو اصل مهمی است که باید به آن توجه داشت. در همین باره می توان سیاست های چند ماه اخیر دولت را که به کاهش قیمت جوجه و مرغ در ماه های ابتدایی امسال منجر شده، مثبت ارزیابی کرد، اگرچه طی یک ماه اخیر بار دیگر قیمت مرغ روند صعودی خود را در پیش گرفته است.با توجه به این نکات، راهکار اساسی و دایمی در این حوزه، گرفتن تصمیماتی است که تمام حلقه های زنجیره تولید تا مصرف را شامل شود و علاوه بر مدیریت مقطعی قیمت ها، چشم انداز آینده آن را نیز مد نظر داشته باشد. به نظر می رسد برنامه ریزی دولت برای حمایت از تولیدکنندگان با اقداماتی از جمله کاهش هزینه های دولت و همچنین خرید تضمینی محصولات، می تواند در این حوزه اثرگذار باشد و علاوه بر مدیریت قیمت ها در بازار و جلب رضایت مصرف کننده، تولیدکننده را نیز راضی نگه دارد.