روزنامه ابتکار
1398/06/26
سهم بچه‌های امروز از دنیای رسانه چقدر است؟ قهر رسانه و کودک
فاطمه امینالرعایاروزگاری «کیهان بچه‌ها» یکی از مجله‌های مورد علاقه کودکان بود، کمی بعد «دوچرخه» آمد و... خلاصه که زمانی کودکان در رسانه سهمی داشتند. اما امروز کمتر شاهد وجود رسانه‌ای برای این رده سنی هستیم. انگار رسانه‌ها اصلا فراموش کرده‌اند که کودکی وجود دارد که نیاز به خوراک فرهنگی دارد. البته این بی‌تفاوتی و نادیدن‌ها دوسویه است. کودکان هم چندان تمایلی به دیدن یا شنیدن رسانه‌های رسمی ندارند. امروز «کودکان موبایل به دست» دیگر به یک صحنه عادی تبدیل شده است. بچه‌هایی که از سنین پایین حتی پیش از یاد گرفتن حروف الفبا، طریقه کار کردن با تلفن همراه را می‌آموزند. اما در دنیای امروز، کار کردن بچه‌ها با تلفن همراه تنها محدود به بازی نیست. آنها به خوبی از شبکه‌های اجتماعی سردرمی‌آورند و حتی گاهی از والدین‌شان هم پیش می‌افتند. در چنین شرایطی که کودکان از هر سو توسط رسانه‌های مجازی یا همان شبکه‌های اجتماعی که از قضا محتوای دسته‌بندی‌شده و لزوما مناسبی برای آنها ندارند، چقدر رسانه‌های رسمی به فکر تولید محتوا برای این گروه سنی هستند؟
در دنیای مدرن و عصر ارتباطات، رسانه نقش بسیار پررنگی را در زندگی افراد ایفا می‌کند. رسانه‌ها هر روز در حال تولید محتوای مورد نیاز جامعه هستند تا علاوه بر آگاهی‌بخشی، از این طریق بتوانند بر جامعه اثرگذار باشند اما در این میان رسانه‌های رسمی چقدر به کودکان توجه دارند؟ حوریه دهقان‌شاد، استاد ارتباطات دراین‌باره به «ابتکار» می‌گوید: در شرایط امروز دنیا، رسانه‌های رسمی هر چقدر هم که به کودکان توجه کنند، مخاطبان خود را از دست داده‌اند. امروز بیشتر مخاطبان رسانه‌های رسمی بزرگسالان هستند. کودکان و نوجوان به سمت و سوی دیگری رفته‌اند و توجه‌شان بیشتر به بازی‌های کامپیوتری و شبکه‌های مجازی جلب شده است. دیگر دوران رسانه‌هایی مانند کیهان‌بچه‌ها به سر رسیده و حتی اگر برنامه‌هایی برای آنها ساخته شود چندان برایشان جالب نیست چون نسل امروز ترجیح می‌دهند محتوا را در دست بگیرند. در گذشته رسانه‌ها یک‌سویه بودند و تنها پیام از سوی رسانه به مخاطب می‌رسید اما امروز رسانه‌های جدید به‌گونه‌ای هستند که مخاطب درگیر میشود و خودش راهش را انتخاب می‌کند. بنابراین کودکان ترجیح می‌دهند در فضایی قرار بگیرند که بتوانند بر محتوا تاثیرگذار باشند. او درباره تاثیر فضای مجازی بر کودکان می‌گوید: بیشترین وقت بچه‌ها صرف فضای مجازی میشود، به نحوی که مدیریت آنها سخت شده و ساعتها در شبکه‌های مجازی وقت می‌گذارند. البته این موضوع در سراسر دنیا همه‌گیر است. به هر حال این بازی‌های کامپیوتری یا موبایلی یا فضای مجازی با توجه به اندیشه پشت‌شان بر نحوه نگرش و نگاه بچه‌ها تاثیر خواهد گذاشت.
سواد رسانه‌ای؛ حلقه گم‌شده
والدین همیشه نقش هدایتگر را در زندگی کودکان بر عهده دارند. حال این پرسش مهم وجود دارد که پدر و مادرها چقدر سواد رسانه‌ای دارند تا بتوانند کودکان را در این دنیای آشفته مجازی به سوی مسیر درست هدایت کنند تا کودکان بتوانند به محتوایی مناسب در فضای مجازی و رسانه‌ای دست یابند؟ دهقان‌شاد می‌گوید: این موضوع دقیقا یکی از مشکلات بزرگ است. برخی از والدین حتی سواد رسانه‌ای کافی برای استفاده خودشان از رسانه‌های جدید را ندارند.
خودشان ساعتها وقت‌شان را صرف رسانه‌های قدیمی و جدید می‌کنند بدون آنکه وقت و نوع محتوایی مورد استفاده خود را مدیریت کنند. در این حال نمی‌توان انتظار داشت والدین بتوانند سواد رسانه‌ای را در‌مورد کودکان‌شان به کار بگیرند. در بسیاری از موارد والدین حتی نسبت به فعالیت فرزندان خود در فضای مجازی آگاهی کافی ندارند و حتی نحوه استفاده از آنها را بلد نیستند. بنابراین با این بی‌اطلاعی یا برخورد تهاجمی نسبت به کودکان دارند و با تهدید بچه‌ها را در مقابل خودشان قرار می‌دهند یا آنها را رها می‌کنند. هیچ کدام از این دو راه، راه‌حل‌های منطقی نیستند.
این مدرس دانشگاه معتقد است که آموزش و پروش می‌تواند والدین را در این زمینه آگاه کند و به آنها آموزش دهد.
او می‌گوید: والدین می‌توانند توسط افراد مجرب در فضاهایی که فرزندان‌شان در آنجا تحصیل می‌کنند، مورد آموزش قرار بگیرند. موردهایی وجود دارد که افرادی داوطلبانه از مدارس می‌خواهند که به والدین در این زمینه آموزش دهند، برخی پذیرفته‌اند و برخی نه. اما این موضوع بیشتر یک حرکت فردی است تا جمعی. آگاهی نسل والدین امروز نسبت به برخی از فضاهای بسیار پایین است.
رسانه‌ها باید تغییر قالب دهند
امروزه رسانه‌های رسمی سعی کرده‌اند از رسانه‌های نوین عقب نمانند و به نوعی با تغییر قالب در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هم فعال باشند. در چنین شرایطی آیا با تغییر نوع محتوای تولید شده، رسانه‌های رسمی می‌توانند کودکان را مانند گذشته جذب رسانه کنند؟ دهقان‌شاد می‌گوید: قطعا موفقیت در فضای مجازی نیازمند تغییر نوع محتوا است. بچه‌های عصر امروز به دنبال نقش داشتن در تولید محتوا هستند، آنها دوست ندارند فقط یک مخاطب باشد، باید در جریان تولید حضور داشته باشند. رسانه‌ها برای دست یافتن به موفقیت باید از کارشناسان متخصص در این امر بهره بگیرند. از روانشناسان، متخصصان فضای مجازی، طراحان مجرب و... البته باید بررسی کنیم ببینیم متخصصان از نیازهای کودکان آگاه هستند یا خیر؟
محدودسازی راه‌حل نیست
در حالی که محتوای فضای مجازی محتوایی دسته‌بندی شده و مناسب برای کودکان نیست آیا بی‌توجهی به کودکان در فضای رسانه‌ای، در درازمدت عواقبی برای جامعه دارد؟ این استاد دانشگاه می‌گوید: نتیجه بی‌توجهی به کودکان، آگاهی نداشتن کودکان است. ما باید به کودکان آگاهی بدهیم. امروز بچه‌ها به محتوایی دسترسی دارند که مناسب آنها نیست. با وجود فیلترشکن روی همه موبایل‌ها، بچه‌ها به راحتی می‌توانند هر محتوایی را در شبکه‌های اجتماعی ببینند و وارد فضاهایی شوند که تا پیش از این امکان مشاهده آنها را نداشتند.
وی در ادامه افزود: مهم‌ترین نکته این است که والدین، معلم‌ها و مسئولان بتوانند به کودکان و والدین‌شان آگاهی بدهد. کودکان باید مدام در‌مورد فضای مورد استفاده یا افرادی که در فضای مجازی فعالیت دارند، آگاه شوند. امروز دیگر دوران محدودسازی بچه‌ها به سر آمده است اما متاسفانه هنوز این را نمی‌دانیم که با ایجاد محدودیت نمی‌توانیم با کودکان نسل امروز برخورد کنیم و باید به دنبال راه حلی تازه باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
انتقاد‌ها نسبت به افزایش قیمت روپوش مدارس در آستانه سال تحصیلی جدید بالا گرفته است
انتقاد‌ها نسبت به افزایش قیمت روپوش مدارس در آستانه سال تحصیلی جدید بالا گرفته است
جلال خوش‌چهره
خلیجفارس؛ نزدیک به نقطه جوش
جلال خوش‌چهره
خلیجفارس؛ نزدیک به نقطه جوش
بخش مالی کارآمد می‌تواند منجر به تسریع در توسعه شود
حذف چهار صفر، آخرین گام در اصلاحات پولی
بخش مالی کارآمد می‌تواند منجر به تسریع در توسعه شود
حذف چهار صفر، آخرین گام در اصلاحات پولی
سهم بچه‌های امروز از دنیای رسانه چقدر است؟
قهر رسانه و کودک
سهم بچه‌های امروز از دنیای رسانه چقدر است؟
قهر رسانه و کودک
سخنگوی وزارت خارجه:
گام چهارم ایران در حال طراحی است
سخنگوی وزارت خارجه:
گام چهارم ایران در حال طراحی است
تنور شفافیت با انتشار فیش‌های حقوقی داغ میشود؟
بهانه‌تراشی‌های نجومی بگیران
تنور شفافیت با انتشار فیش‌های حقوقی داغ میشود؟
بهانه‌تراشی‌های نجومی بگیران
«ابتکار» از نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در آنکار گزارش می‌دهد
«ابتکار» از نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در آنکار گزارش می‌دهد
معاون اول رئیس‌جمهوری تاکید کرد
مردم از سختگیری پلیس ناراحت می‌شوند
روحانی و ماکرون برای حفظ برجام در تلاش هستند
رئیس قوه قضاییه:
نسبت به شناسایی، توقیف و مصادره اموال کانادا اقدام خواهد شد
رئیس قوه قضاییه:
نسبت به شناسایی، توقیف و مصادره اموال کانادا اقدام خواهد شد
سخنگوی وزارت خارجه:
گام چهارم ایران در حال طراحی است
سخنگوی وزارت خارجه:
گام چهارم ایران در حال طراحی است
سیاست معکوس بی بی و انتخابات کنست
