روزنامه آفتاب یزد

سالگرد زلزله طبس

در واپسین ساعات روز 25 شهریور 1357 که تاریکی حاکمیت آفتاب را از روشنایی روز می‌گرفت در ساعت 19:36 یکی از هولناک‌ترین زلزله‌های تاریخ کشور با قدرت تخریبی 8/7 ریشتر در نقطه‌ای از شمال شرق کویر مرکزی که در این منطقه جغرافیایی شهر طبس واقع شده بود حادث شد. بافت ساختمانی این شهر مشتمل بود بر خشت خام و ملات گِل با پی و سقف‌های قطور و ناپایدار و لذا در اولین تکان شدید و موج ابتدایی زمین لرزه کل ابنیه و آثار ساختمانی شهر فرو ریخت. این ریزش آنچنان با مهابت و سرعت و قدرت اتفاق افتاد که امکان هیچ تحرکی به جمعیت انسانی شهر نداد و بخش اعظم از نفوس و مسکن از صحنه حیات محو و نابود شد اسلاف و اجداد سکنه شهر در گذشته دور اولویت و حساسیت در ایجاد اماکن خود را حفاظت و نگهداری در مقابل اشعه داغ و کشنده خورشید قرار داده بودند. اضافه بر این متناوبا به روکار ساختمان‌ها قشر تازه‌ای از کاه گل می‌افزودند که این خود بر ثقل و سنگینی سر بارها و فشار بر ستون‌ها که با مصالح سست ساخته شده بود اضافه می‌کرد و باعث شد که در اولین موج زلزله هیچ تحمل و مقاومتی از خود نشان ندادند و با حجم زیاد فرو ریختند و قارج بزرگ انفجاری از گرد و خاک و غبار غلیظ تا عمق آسمان بلند شد انگار که یک انفجار اتمی‌رخ داده باشد. قابل ذکر است که در اوایل دهه 50 گروهی از زمین‌شناسان که منطقه را بررسی کرده بودند به فعالیت یک گسل بزرگ پی بردند، لیکن شرایط آن زمان به نحوی بود که به داده‌های علمی‌از این دست توجهی نمی‌شد. اضافه بر این در سال‌های نزدیک به وقوع زمین لرزه فردی که ظاهرا تحصیلات معماری داشت به طبس مسافرت کرد و با دیدن بعضی از آثار تاریخی در دوره سلجوقی و حوض‌خانه‌ها و با کلاه فرنگی‌های برجسته و زیبا و گچ‌بری‌های داخلی دوره قاجار به وجد آمد و دستور داد که بعد از آن در احداث بناهای جدید از آهن و بتون و درب فلزی استفاده نشود که بافت قدیمی‌شهر حفاظت گردد اما متاسفانه شهری که مصیبت‌هایی بزرگ نظیر تسلط و سیطره طرفداران حسن صباح و قتل و عام وحشیانه شاه اسماعیل صفوی را در حافظه تاریخی خود داشت در این زلزله مهیب نابود شد و از بخت بد در زمانی انهدام شهر پیش آمد
که کشور در التهاب به سر می‌برد و باعث شد نتیجه ملموسی از فعالیت‌ها حاصل نشد و تا اینکه در یک فاصله‌ای چند ساله تا استقرار نهادهای حاکمیتی جدید در امر بازسازی جدید فطرت مزمن رخ داد تا اینکه بعدا برحسب ضرورت خط ریلی جنوب به شمال از حاشیه شهر عبور کرد و همزمان فرودگاه و بعضی تاسیسات شهری دیگر با پشتکار و پیگیری مرحوم شکیبی نماینده دوره ششم مجلس که متاسفانه بعدا در سقوط هواپیما از دست رفت شهر در مسیر توسعه و مدرنیته قرار گرفت و خیابان و بلوارهای شکیل با استفاده از طبیعت منحصر بفرد منطقه و زیبایی طبیعی سرزمینی در آن احداث و ایجاد شد با این یادآوری که ابتدا مهندسین شهرساز معتقد بودند که احداث شهر در منطقه نزدیک ارتفاعات شرقی که هوای مساعدتری داشت و از مناطق تولید ریزگردهای کویری هم فاصله داشت ساخته شود تا باغات و فضای سبز شهر هم کمتر آسیب ببیند و سطح مشجر باقیمانده به کف آسفالت شده خیابان تبدیل نگردد لیکن این طرح با فعالیت مخالفینش ناکام ماند اما همزمان استخراج معادن زغال سنگ عظیمی‌که در نزدیکی‌های شهر بود آغاز گردید این معادن یکی از بزرگترین و غنی‌ترین معادن زغال سنگ غرب آسیا بود و هست ولی متاسفانه حق و حقوق مردم منطقه که صاحبان اصلی این عطیه خلقت و مادر طبیعت هستند مورد غفلت قرار گرفت با وجود آنکه مستند و مصوبه قانونی هم بود، با این حال از آنجا که این شهر عنصر موثری در مراکز تصمیم‌گیری کشور نداشت و ندارد هیچ اقدام موثری صورت نگرفت و معوق ماند. تنها رئیس شورای شهر که یک فرد دانشگاهی است با احساس مسئولیت هر از گاهی با مکاتبه به مراکز ذیربط اقدام می‌کند که آن هم تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکرده است و با وجود آنکه شهر طبس گمنام نیست و در چند حادثه از جمله در حمله ناموفق کماندوهای آمریکایی به صحرای مجاور و نیز فروکشیدن پهباد فوق مدرن آمریکایی در همان نزدیکی‌ها اسم این شهر به سر خط رسانه‌های بزرگ جهان راه یافت، با این حال اینچنین حق و حقوق مردم آن مورد فراموشی قرار گرفته است.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
ناکامی گناه مبهم فرشته! (خراسان) حباب «ریزپرنده- غول‌رسانه» ترکید! (جوان) اسرائیل دوباره تحقیر شد (تجارت) صد رحمت به توپ میرزا آقاسی!(یادداشت روز) (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
خاموشی گوش شکسته‌ها در نور سلطان!؟ به اعتدال فراغتی بیشتر توجه کنید سالگرد زلزله طبس به زخم‌های دستان نوجوانان دقت کنید انتقام کانادا ازایران با وضع یک قانون غم والدین برای شهریه کمرشکن مدارس چگونگی مقابله با راهزنی کانادایی جبهه پایداری بر سر دو راهی آیت‌الله مصباح یا پناهیان؟ دو سال از زلزله تهران گذشت؛ چقدر آماده شده ایم؟ یک افسر آتش به اختیار عمل کرد نتیجه غیبت عادل و مزدک گسترش برنامه وزارت کشور برای مبارزه با بدحجابی راز جوانی ستایش! خاموشی گوش شکسته‌ها در نور سلطان!؟ مردم و پارلمان عروس شدی مبارکه!