«رستاخیز» در یوتیوب

آفتاب یزد – گروه فرهنگی: شامگاه پنجشنبه 21 شهریور مصادف با روز ملی سینما یکی از خبرگزاری‌ها خبر انتشار غیرقانونی فیلم سینمایی «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش توسط یک کانال عربی در بستر اینترنت (یوتیوب) را منتشر کرد. خبر یادشده حکایت از این موضوع می‌کرد که فیلم به زبان عربی دوبله شده و کانال ذکرشده قبل از انتشار این فیلم آگهی انتشار این فیلم را نیز منتشر کرده بود. اینها همه در حالی است که فیلم سینمایی «رستاخیز» که احمدرضا درویش آن را در سال 1391 با مجوز قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌کارگردانی کرد با آنکه در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و با نامزدی دریافت سیمرغ بلورین در ۱۱ بخش در نهایت موفق شد در ۸ بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شود اما هرگز نتوانست اجازه اکران عمومی‌در سینماهای ایران را کسب کرده و رنگ پرده را به خود ببیند. این در حالی است که این فیلم در کشورهای دیگر به نمایش در آمده و با استقبال مسلمانان و شیعیان نیز همراه شده است.

> چرا «رستاخیز» در ایران اکران نشد
با تمام تفاسیری که درباره عدم اکران «رستاخیز» در ایران بیان شد اما مراسم افتتاحیه این فیلم در تاریخ 22 تیر سال 1394 در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد و قرار بود دو روز بعد یعنی۲۴ تیر ماه در تهران و شهرستان‌ها اکران شود اما اکران آن در همان روز با اعتراض برخی مخالفان که با داشتن پلاکاردهای یکسانی مقابل وزارت ارشاد تجمع کرده بودند و همچنین مخالفت برخی از علما و مراجع تقلید توسط اطلاعیه ای که سازمان سینمایی منتشر کرد، متوقف شد. در اطلاعیه سازمان سینمایی آمده بود:«فیلم رستاخیز به منظور پاسداشت، عظمت و شکوه حماسه جاوید کربلا و به تصویر کشیدن این واقعه بی مثال تاریخ بشری توسط جمعی از هنرمندان و سینماگران متعهد و ممتاز سینمای ملی تولید و در جدول اکران سینماهای کشور قرار گرفت.


این فیلم که با نیت تقویت تولید فیلم دینی و استفاده از هنر سینما برای جاودانه کردن حادثه عاشورا تولید شد از بدو امر تاکنون در محافل مختلف فرهنگی و دینی در معرض آرا و دیدگاه‌های صاحبان درک و درد دین قرار گرفته و با استقبال کارگردان محترم فیلم از منظر تاریخی و روایی با اصلاحات چندی مواجه شد که اصلاحات اعمال شده نیز مورد تایید بسیاری از صاحبنظران قرار گرفت.
اما نظر به رعایت جایگاه و شان مراجع عظام تقلید و عالمان شاخص دینی یادآوری می‌کنیم که اکران فیلم رستاخیز تا تامین نظر برخی از مراجع بزرگوار تقلید به تعویق می‌افتد.»
اما این تازه آغاز ماجرای «رستاخیز» بود چرا که هنوز چند ساعتی از انتشار اطلاعیه وزارت ارشاد نگذشته بود که احمدرضا درویش کارگردان فیلم در واکنش به اتفاق رخ داده درباره اکران «رستاخیز» گفت: «فیلم رستاخیز قطعا با اسناد و مدارک موجود مسیری را طی کرده که با نظر علما و مراجع تقلید و قوانین جاری کشور مطابقت دارد و تصمیمی‌که الان وزارت ارشاد گرفته است، در واقع به مصالح آن وزارتخانه برمی‌گردد که یقینا پاسخگو است.»
اما علت اصلی مخالفت مراجع تقلید با اکران «رستاخیز» چه بود؟ گرچه ماجرای توقیف «رستاخیز» به سال 94 برمی‌گردد اما حواشی فیلم در زمان نمایش آن در سی و دومین جشنواره فیلم فجر در بهمن ۹۲ با اعتراض‌هایی که نسبت به نمایش چهره حضرت ابوالفضل(ع) صورت گرفت، آغاز شد. مخالفان اکران «رستاخیز» با بیان اینکه نباید چهره معصومین در فیلم نشان داده شود معتقد بودند اگر اصلاحاتی که مدنظر آنهاست در فیلم لحاظ شود می‌تواند در سینماها اکران شود. اما ماجرا این بود که احمدرضا درویش به عنوان کارگردان این فیلم معتقد بود که «رستاخیز» در تمام مراحل ساخت از لحظه آغاز گرفتن مجوز برای فیلمنامه تا نقطه پایان لحظه به لحظه با مجوزهای رسمی‌و نظارت کارشناسان و علمای دینی ساخته شده بنابراین اگر مشکلی داشت در همان زمان ساخت باید عنوان می‌شد تا برطرف شود. اینکه فیلم در زمان ساخت با هیچ مانعی برای ادامه مواجه نشده به این معنی است که فیلم بدون هیچ مشکلی ساخته و حتی اجازه اکران هم گرفته است. احمدرضا درویش به عنوان کارگردان طراز اول سینمای ایران آنقدر روی عقیده ای که داشت مٌصِر بود که هیچ‌گاه نپذیرفت که فیلم با انجام اصلاحاتی بتواند رنگ اکران را به خود ببیند و حتی تهدید کرد که تا زمان اکران «رستاخیز» دیگر فیلم نخواهد ساخت. اما ماجرای عدم اکران «رستاخیز» علیرغم تمام کنش‌ها و واکنش‌هایی که در طی این سالها صورت گرفت همچنان ادامه یافت تا اینکه یک کانال عربی نسخه دوبله شده به زبان عربی «رستاخیز» را که اتفاقا از کیفیت بالایی هم برخوردار بود در یوتیوب منتشر کرد.

> «رستاخیز» در ایران
پس از آنکه نسخه قاچاق فیلم سینمایی رستاخیز آخرین ساخته احمدرضا درویش در یک کانال یوتیوب منتشر شد، این نسخه به صورت گسترده در برخی کانال‌های اینترنتی ایرانی نیز منتشر شد؛ نسخه‌ای بدون سانسور که با آنکه دوبله عربی دارد اما حداقل این فرصت را برای مشتاقان «رستاخیز» به وجود می‌آورد که حتی شده به صورت غیرقانونی به تماشای این فیلم بنشینند.

> هزینه سنگین برای سازندگان «رستاخیز»
سینمای ایران همیشه شاهد اتفاقاتی از این دست بوده است. فیلم‌هایی که اجازه اکران در سینماها را نداشته اند و کارگردانانی که با اصرار فراوان سعی در به کرسی نشاندن حرفشان داشته و سعی کرده اند شرایطی را که وزارت ارشاد برای اکران فیلمشان پیش روی آنها گذاشته، نپذیرند و به انتظار بنشینند تا شاید روزی فیلمشان از محاق توقیف در آید و رنگ اکران را به خود ببیند. در این میان اما کارگردانانی هم مانند کیانوش عیاری بودند که آنقدر اکران فیلمشان (خانه پدری) برایشان مهم بود که با برخی از شرایط وزارت ارشاد مانند درج رده سنی موافقت کردند تا بلکه فیلمشان بتواند روی پرده برود اما تکلیفشان هنوز مشخص نشده و فیلمشان همچنان در نوبت اکران است. برخی دیگر از کارگردانان مانند رضا درمیشیان نیز شرایط بدتری داشتند فیلمشان (عصبانی نیستم) سر از کانال‌های تلگرامی‌درآورد و پس از دانلودهای فراوانی که در شبکه‌های مجازی صورت گرفت فیلم به روی پرده رفت و اجازه اکران پیدا کرد. اما پرسش اساسی اینجاست که زیان اصلی درباره عدم اکران فیلم‌هایی مانند «رستاخیز» نصیب چه کسانی می‌شود؟ «رستاخیز» به گفته سازندگانش در 250 جلسه فیلمبرداری شده و از جلوه‌های ویژه مناسبی نیز برخوردار است. با بیگ پروداکشنی که این فیلم در زمان تولید داشته قطع به یقین با
هزینه بالایی ساخته شده است. هزینه ای که
بی شک سازندگان آن در زمان ساخت فیلم به فکر
بازگرداندن آن در گیشه بودند اما امروز که پس از سالها توقیف و عدم اکران شرایطی برای فیلم ایجاد شده که همگان می‌توانند با یک کلیک ساده و با کمترین هزینه به تماشای ماحصل تلاش آنها بنشینند بدون اینکه به این موضوع بیندیشند که چه خون دلهایی برای تولید فیلم خورده شده است. بی شک اتفاقاتی شبیه آنچه برای «رستاخیز» رخ داد این نکته را برای کارگردانان و عوامل تولید فیلم‌های سینمایی گوشزد می‌کند که دیگر سراغ ساخت فیلم‌هایی با موضوعات خاص نروند. موردی که پیشتر درباره فیلم‌های دفاع مقدسی رخ داده و کارگردانان علاقمند به ساخت این آثار به دلیل مشکلاتی که ساخت اینگونه فیلم‌ها برایشان ایجاد کرده علنا عنوان کرده اند که دیگر فیلم دفاع مقدسی نخواهند ساخت. آنچه درباره فیلم «رستاخیز» می‌توان بیان کرد این پرسش است که
چرا فیلمی‌که داستانش درباره شهادت امام حسین (ع)
است و کارگردانی قصه آن را به تصویر کشیده
که کارنامه درخشانی در سینمای ایران دارد باید سالهای متمادی رنگ اکران را به خود نبیند و عاشقان سیدالشهداء (ع) از تماشای آن محروم باشند تا زمانی که کار به جایی برسد که یک کانال عربی نسخه دوبله شده به زبان عربی این فیلم ارزشمند را در بستر اینترنت منتشر کرده و به نحوی به تمام حاشیه‌هایی که در طول این سالها برای این فیلم ایجاد شده پایان دهد. این گزارش را با جمله معروف «هیچ فیلمی‌برای همیشه در کمد باقی نمی‌ماند» به پایان می‌بریم و یادآوری می‌کنیم که بالاخره نوبت به تماشای «رستاخیز» هم رسید حتی شده با دوبله عربی و بیرون سالن‌های سینما. با این تفاسیر دور از ذهن نیست که خیلی زود زیرنویس این فیلم نیز در فضای مجازی منتشر شود تا مردم ایران با آسودگی بیشتری به تماشای نسخه غیرقانونی «رستاخیز» بنشینند.