تأیید نصب سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر

گروه سیاسی / پیام تهران از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورهای طرف توافق هسته‌ای مخابره شد. یک روز بعد از سفر کورنل فروتا، مدیر موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، گزارشی از سوی آژانس منتشر شد که نشان می‌داد ایران در چارچوب گام‌های تلافی جویانه خود در مواجهه با کم کاری طرف های اروپایی اش اجرای چه تعهداتی را متوقف کرده است. این در حالی بود که همزمان با این رویداد چهره‌های تندروی کاخ سفید و رژیم اسرائیل در ادامه فضاسازی علیه ایران از یک سو سفر مدیر کل موقت آژانس به تهران را به بازرسی ادعایی از فعالیت‌های غیرعلنی ایران گره زده و از سوی دیگر تهران را به تلاش برای ساخت تسلیحات هسته‌ای متهم کردند و مدعی شدند که باید فشار به ایران را افزایش داد.
مدیرکل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه و همزمان با اجرای سومین گام ایران مبنی بر متوقف کردن تعهدات برجامی اش به ایران آمد و با هدف پیگیری همکاری‌های ایران و آژانس با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی از جمله علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌و‌گو کرد. یک روز بعد از این دیدارها که از سوی فروتا سازنده خوانده شد، او گزارشی منتشر کرد که طبق آن اعلام شد ایران نصب سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر در روند غنی‌سازی اورانیوم را شروع کرده است. اقدامی که بر اساس برجام ممنوع بوده است. این گزارش کمی پس از آن منتشر شد که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران جزئیات ۴ اقدام ایران در کاهش تعهداتش از توافق هسته‌ای موسوم به برجام را اعلام کرد و خبر از آغاز گازدهی به آی‌آر۶ که براساس برجام، ایران می‌توانست تنها ۱۱ سال پس از برجام گازدهی به آن را انجام دهد، داد. این تحولات از سوی ایران در قالب سومین گام متقابل در برابر تلاش‌های ناکافی اروپا برای تحقق بخشیدن به منافع اقتصادی ایران انجام شده است. ایران پیشتر در نخستین گام اعلام کرده بود که دیگر به محدودیت ذخیره اورانیوم غنی‌‌شده (سقف 300 کیلوگرم) پایبند نیست و در گام دوم نیز از سقف تعیین‌شده برای سطح غنی‌سازی اورانیوم (۳.۶۷ درصد) عبور کرد و به گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به ۴.۵ درصد رساند.
رضایت مدیر کل موقت آژانس از گفت‌و‌گوهای تهران
آژانس در بیانیه‌ای که دو روز پیش(دوشنبه) منتشر شد، تأیید کرده است که ایران در حال نصب نسل‌های پیشرفته‌تر ماشین‌های سانتریفیوژ است. در بخشی از گزارش آژانس عنوان شده است که این نهاد تأیید می‌کند که «این سانتریفیوژها یا نصب شده‌اند یا در حال نصب هستند: ۲۲ سانتریفیوژ IR-4، یک سانتریفیوژ IR-5، 30 سانتریفیوژ IR-6 و سه سانتریفیوژ IR-6s .»طبق این بیانیه آژانس آمده که «همه این سانتریفیوژهای نصب شده آماده آزمایش با «یو اف۶» (اورانیوم هگزافلوراید) بوده اما در دو روز گذشته یعنی یکشنبه و دوشنبه هیچ آزمایشی انجام نشده است.» گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین می‌گوید ایران در حال تغییر لوله‌های اتصال سانتریفیوژها است. اتصالات فعلی برای تحقیق و توسعه مناسب است. فروتا در این گزارش همچنین بر ضرورت پاسخ‌دهی بدون معطلی ایران به سؤالات آژانس در ارتباط با تکمیل بودن اظهاریه‌های پادمانی ایران تأکید کرده و گفته ‌است که زمان اهمیتی حیاتی دارد.


با این حال مدیر کل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک نشست خبری بعد از انتشار گزارش خود از رویکرد مناسب ایران در گفت‌وگو با این نهاد تمجید کرد و گفت در سفرش به تهران، بحث‌های پرمحتوایی میان طرفین صورت گرفته است. او گفت که «در ایران بیشترین و مهم‌ترین مکانیسم راستی آزمایی در تاریخ را داریم؛ برجام و پادمان‌ها و پروتکل الحاقی؛ اما آژانس اکنون خواستار آن است تا برخی جنبه‌های این مکانیسم‌ها بموقع رسیدگی شود.» مدیر کل موقت آژانس ضمن تأکید بر اینکه نقش آژانس درباره برجام صرفاً به راستی آزمایی و نه قضاوت پیرامون تحولات پیرامون آن محدود می‌شود، بر اهمیت همکاری کامل و بموقع ایران تأکید کرد. کاظم غریب آبادی نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به گزارش فروتا گفت که این گزارش آژانس حاکی از نصب سانتریفیوژهای جدید در نطنز است. او افزود: «ایران در روز شنبه ١۵ شهریور به آژانس اطلاع داده بود که قصد دارد سانتریفیوژهای پیشرفته اضافی را در کارخانه غنی‌سازی سوخت نطنز نصب و آنها را با اورانیوم طبیعی تست کند.»
سه پرده از سناریوی جنجالی تندروها
همزمان با این تحولات میان ایران و آژانس بود که سناریوی تندروها در واشنگتن و تل آویو به اجرا درآمد و سلسله ادعاهایی از سوی جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل مطرح شد که به کمک خبرگزاری رویترز در صدر اخبار رسانه‌های جهانی نشست.
ابتدا جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا مدعی شد سفر «فروتا» به بازرسی از فعالیت‌های غیرعلنی ایران مربوط است. بولتون در توئیتی پیش از سفر مدیر آژانس به تهران ادعا کرد که «این سفر در راستای اطلاعاتی است که اخیراً آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای حکام این سازمان در خصوص فعالیت‌های غیر علنی ایران در زمینه انرژی هسته‌ای صورت می‌گیرد.» به فاصله کمی بعد خبرگزاری رویترز نیز به نقل از برخی دیپلمات‌ها، مدعی شد که در نمونه‌برداری بازرسان بین‌المللی از محلی در ایران که نخست‌وزیر اسرائیل قبلاً آن را یک انبار مخفی هسته‌ای در تورقوزآباد تهران توصیف کرده بود ردی از اورانیوم پیدا شده است.دیپلمات‌ها به رویترز گفتند که آنچه کشف شده هنوز با خلوص مورد نیاز برای ساخت بمب اتمی فاصله داشته و از آنجا که ایران هنوز نمونه‌ای از این ماده را در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگذاشته، تعیین منشأ آن آسان نیست.
نخست‌وزیر اسرائیل سال گذشته با نشان دادن یک نقشه و تصویر سر در ساختمانی در «تورقوزآباد» (شهرک فاطمیه در جنوب تهران) ادعا کرده بود که کشورش از چند ماه قبل اطلاعات «انبار مخفی هسته‌ای ایران» در این محل را به آژانس داده، اما این نهاد اقدامی نکرده و بازرسان خود را به آنجا نفرستاده است.
این ادعا در حالی از سوی منابع ناشناس رویترز به صدر اخبار بازگشته است که دنی دانون سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد در توئیتر مدعی شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روایت اسرائیل را تأیید کرده است. این در حالی است که مدیر کل آژانس روز دوشنبه در خلال نشست خبری اش در پاسخ به سؤالی درباره سایت تورقوزآباد بدون آنکه ادعای اسرائیل را تأیید کند، گفت: «ما مکالمات‌مان با کشورهای عضو را فاش نمی‌کنیم بویژه در موارد خاص. راستی آزمایی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران در جریان است و فرآیند فنی دقیقی است و ما طبق برنامه عمل می‌کنیم تا یک تحلیل تکنیکی دقیق داشته باشیم. اما به طور کلی می‌توانم بگویم در چارچوب بیانیه‌هایی که داشتیم و پایبندی ایران، پاسخ به هر مورد خاص متفاوت است و بازه زمانی خاص خود را دارد و هدف از تعیین این بازه زمانی این است که به نیازهای فنی پاسخ دهد. از این‌رو زمان حیاتی است تا تعامل ما با ایران پیش برده شود.» پیشتر یوکیوآمانو، مدیر کل سابق آژانس درخواست نتانیاهو برای بازرسی از تورقوزآباد را رد کرده بود. پرده سوم از سناریوی جنجالی علیه ایران بار دیگر از سوی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی فرو افتاد. جایی که نتانیاهو روز دوشنبه و همزمان با انتشار گزارش آژانس در کنفرانسی خبری ادعا کرد که یک سایت تسلیحات هسته‌ای اعلام نشده ایران را در آباده واقع در جنوب اصفهان یافته است. نتانیاهو با انتشار برخی عکس‌های ماهواره‌ای که طبق ادعای او در ماه ژوئن گرفته شده‌اند، مدعی شد که ایران پس از آگاهی یافتن از اینکه این سایت هسته‌ای لو رفته است، اقدام به نابودی این سایت و سرپوش‌گذاری کرده‌اند.
سرفصل ادعای جنجال سازان همزمان با مذاکرات میان ایران و آژانس به روشنی فاصله میان اتفاقات جاری را با آنچه در فضای خبری رسانه‌های بین‌المللی پخش شد، نشان داد. اتفاقاتی که از یک سو سعی بر افزایش فشارها برای تأثیرگذاری منفی بر تصمیم ایران در اجرای گام سوم و از طرف دیگر به شکست کشاندن سفر مدیر موقت آژانس به تهران داشت.

برش
واکنش ایران به جنجال سازان

وزیر امور خارجه ایران وقتی با اخبار دروغین تندروها مواجه شد، فقط به ارسال یک پیام از طریق توئیتر بسنده کرد و گفت: «تیم ب» تنها خواهان راه‌اندازی جنگی دیگر است.» ظریف در توئیتی در واکنش به نمایش جدید نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و با ضمیمه کردن ویدئوی تشویق‌های وی برای حمله به عراق در سال ۲۰۰۲ در یکی از جلسات استماع در کنگره امریکا نوشت: «دارنده تسلیحات هسته‌ای واقعی همانند چوپان دروغگو درباره یک سایت تخریب شده ادعایی در ایران، فریاد می‌زند. او و تیم ب، بی‌توجه به خون بی‌گناهان و یک هفت تریلیون دیگر، فقط به‌دنبال جنگ هستند. تضمین دادن‌های وی در سال ۲۰۰۲ درباره «بازتاب‌های مثبت» حمله به عراق را به یاد بیاورید. ولی قطعاً این بار وی نمی‌تواند از کنار به تماشا بنشیند.» از سوی دیگر نماینده ایران در آژانس هم پاسخ ادعای مشاور امنیت ملی امریکا را این گونه پاسخ داد که «مدیر کل موقت آژانس دستورکار خاصی برای سفر به تهران آن گونه که بولتون آرزو می‌کرد، نداشت.»غریب آبادی تأکید کرد: «هرگونه تلاشی برای ایجاد اخلال و انحراف در همکاری‌های سازنده و فعالانه ایران و آژانس و اعمال فشارهای نابجا به آژانس، کاملاً مخرب بوده و با اقدامات مناسب ایران نیز مواجه خواهد شد.»