فرانسه باید تعهد عملی دهد

 
 
 
 


با خروج آمريکا از برجام که تقريبا 16 ماه پيش اتفاق افتاده، استوانه‌هاي برجام دچار لرزش جدي شد. از منظري برجام که توافقي براي حل اختلاف و چالش‌هاي ايران و آمريکا بود؛ عملا به کانوني جديد براي منازعه و کشاکش ايران و آمريکا بدل شد. برجام که توافقي سياسي با ماهيتي اقتصادي بود، با اقدام نسنجيده ترامپ از حيز انتقاع لازم افتاد. طبيعي است که وقتي يکي از طرف‌هاي اصلي توافق(آمريکا) خارج شد، اين حق براي ايران هم خود به خود محفوظ است که از تعهداتش در برجام بکاهد. از اين جهت اقدام جمهوري اسلامي ايران در کاهش تعهدات برجامي اش امري طبيعي و قانوني است و اکنون ايران در مرحله اجراي گام سوم خروج از برجام قرار دارد. استدلال ايران اين است که هنوز اقدامي جدي از سوي ساير قدرت‌هاي حاضر در برجام جهت انتفاع ايران از مزاياي اقتصادي برجام برداشته نشده است. براي همين ايران مطابق کنوانسيون‌هاي بين‌الملل و رژيم قراردادهاي بين‌المللي، حق اقدام متقابل را دارد. منطقا قابل پذيرش نيست که طرف اصلي برجام از توافق خارج شده و ايران کماکان بدون هيچ بهره مندي پايبند به توافق بماند. با عطف به اين موارد است که امروزه شاهد تحرک جدي فرانسوي‌ها براي جلب رضايت ايران به ادامه اجراي تعهدات اش در برجام هستيم. اينجاست که ضرورت تعهدي روشن و اقدامي اثربخش از سوي طرفين اروپايي براي راضي کردن ايران احساس مي‌شود. با همه اين تفاسير جمهوري اسلامي ايران براي نشان دادن حسن نيت اش اجراي گام سوم خروج از برجام را به تعويق انداخت. نکته مهمي که بايد تصميم‌گيران ارشد سياست خارجي کشور در نظر داشته باشند؛ اهميت، وزن و جايگاه آمريکا نزد سياستگذاران اروپايي است. درست است که بايد اروپايي‌ها را تحت فشار گذاشت و امتيازات لازم را براي ادامه حيات اقتصاد و صنعت کشورمان گرفت؛ اما بايد در همين زمينه هم جانب احتياط و دور انديشي را در نظر گرفت. قطعا اگر شرايطي پيش آيد که اتحاديه اروپا بر سر دو راهي ايران و آمريکا قرار گيرد؛ انتخاب آمريکا خواهد بود. حجم تجارت اتحاديه اروپا با آمريکا که مطابق گزارش‌هاي رسمي 600 برابر تجارت ايران و اروپاست و از سوي ديگر وابستگي‌هاي عميق سياسي و امنيتي اروپا و امريکا، امکان مانور بيشتر سياسي و اقتصادي اروپا را در قبال ايران کم مي‌کند. البته ذکر اين موارد به مفهوم بي‌اهميتي ايران براي اروپا نيست. نخست اينکه ايران به لحاظ موقعيت ژئوپليتيکي و جعرافياي سياسي اهميتي غير قابل جايگزين براي اروپا دارد. نقش ايران در کنترل مهاجرت‌هاي انساني و از همه مهم‌تر تجارت مواد مخدر براي اروپايي‌ها بسيار اساسي است. مطلوب اروپا، ايران با ثبات و همراه با اروپاست. اينجاست که فرانسه به نمايندگي از اتحاديه اروپا با تمام قوا به دنبال نجات برجام و حفظ ايران است. تمام دغدغه مکرون، اقناع ترامپ به کاهش نظام تحريم‌هاست. حال اين رويکرد چه ميزان موفق باشد بستگي به مهارت‌هاي ديپلماتيک جمهوري اسلامي ايران و تداوم تلاش فرانسوي‌ها در رايزني با طرف آمريکايي اش دارد.