از نقاشی‌های قهوه‌خانه تا اپرای عاشورا



مریم السادات گوشه
خبرنگار


با آغاز ماه محرم مثل هر سال اجرای برنامه‌های نمایشی مناسبتی به مهم‌ترین رویدادهای هنری شهرها تبدیل می‌شود. از نمایشگاه‌های نقاشی قهوه‌خانه‌ای و اپرای عاشورایی گرفته تا مجالس شبیه خوانی و شعر عاشورایی می‌شود. روز گذشته معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه‌هایش را در زمینه حمایت و اجرای این رویدادها اعلام کرد تا مخاطبان بتوانند با فرصت کافی آن را رصد و برنامه‌های دلخواه خود را از میان‌شان انتخاب کنند.
به گزارش «ایران» یکی از این برنامه‌ها که از امروز سه‌شنبه در تالار سنگلج اجرا می‌شود تئاتر «غریبه شام» به کارگردانی کوروش زارعی است؛ تئاتری که به گفته کارگردانش با اینکه در مورد محرم است اما قصه‌ای امروزی دارد و حرفی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌زند. داستانی‌ که خط محوری‌اش سرگذشت یکی از خانواده‌های مدافعان حرم است. این خانواده برای پیداکردن پدر به سوریه می‌روند. دختر این مدافع حرم وقتی به زیارت مقبره حضرت رقیه(س) رفته بر اساس اتفاقاتی متوجه شهادت پدرش می‌شود. این نمایش از روز سه‌شنبه ۱۲ شهریور ماه هر شب ساعت ۱۸:۳۰ در تماشاخانه سنگلج روی صحنه می‌رود.
نمایشگاهی برای نمایش آثار نقاشی قهوه‌خانه‌ای هم به مناسبت ایام محرم از روز 10 شهریورماه در گالری شماره یک فرهنگسرای نیاوران افتتاح شده و تا 14 شهریورماه ادامه دارد. برنامه سه‌شنبه‌های شعر فرهنگسرای نیاوران هم با محوریت نشست ادبی عاشورایی روز سه‌شنبه 12 شهریورماه ساعت 17 در این فرهنگسرا برگزار می‌شود. از سوی دیگر مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی با مشارکت فرهنگسرای رویش در دهه اول ماه محرم نمایشگاه صنایع دستی و هنری محرم و عاشورا در قالب تعزیه‌خوانی، ارائه محصولات فرهنگی، نگارگری با موضوع محرم و همچنین برگزاری کارگاه‌های هنری، در ویژه برنامه‌ای با عنوان «دست‌آفریده‌های عاشورایی» برگزار می‌کند. این نمایشگاه از دهم تا هفدهم شهریورماه در نگارخانه آیینه برج آزادی پذیرای مراجعین است. نمایشگاه عاشورایی «محرم» به سرپرستی مریم طهماسبی هم در نگارخانه آیینه برج آزادی از بیست و دوم تا سی و یکم شهریورماه برگزار می‌شود.
اپرای عروسکی «عاشورا» به طراحی و کارگردانی بهروز غریب‌پور را هم نباید در میان این برنامه‌ها از قلم انداخت که از سیزدهم تا بیست و چهارم شهریور ماه ساعت 19:30در تالار فردوسی اجرا می‌شود. 10 مجلس تعزیه هم از دهم تا نوزدهم شهریورماه بعد از نماز ظهر،مغرب و عشا در محوطه باز مقابل تئاتر شهر به اجرا درمی‌آید. تعزیه‌‌های مجلس شاه چراغ، مسلم(ع)، وهب نصرانی، دو طفلان مسلم، حر بن ریاحی، حضرت علی‌اکبر(ع)، حضرت قاسم(ع)، حضرت ابوالفضل(ع)، امام حسین(ع)، بازار شام و وفات حضرت رقیه(ع) در این برنامه اجرا می‌شود. در کنار این برنامه‌ها نهمین دوره تئاتر «صاحبدلان» در محرم و صفر به همت کانون تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌های کشور و انجمن هنرهای نمایشی در سه بخش‌ نمایش‌های صحنه‌ای، نمایش‌های خارج از صحنه و مسابقه نمایشنامه‌نویسی اجرا می‌شود. در نهمین دوره تئاتر صاحبدلان ۳۲ نمایش در بخش صحنه‌ای و ۱۳ اثر در بخش خیابانی پذیرفته شده‌اند. در بخش صحنه‌ای از میان ۳۲ اثر، پذیرش ۲۳ اثر قطعی و ۹ اثر، منوط به بازبینی شده است. از میان ۱۳ اثر بخش خیابانی نیز ۷ اثر به‌صورت قطعی و ۶ اثر به‌صورت مشروط پذیرفته شده است که در محرم و صفر امسال اجرا می‌شوند.
در کنار این برنامه‌ها، رویدادهای دیگری هم با حمایت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به اجرا درمی‌آید. به گزارش روابط عمومی این سازمان چهار نمایش «خاتون» به کارگردانی حسین عالم‌بخش، «تا رقیه» به کارگردانی محراب رحمتی، «پای دیوار کودکی» به کارگردانی فهیمه میرزاحسینی با محوریت کودکان عاشورایی همزمان با آغاز محرم در پردیس تئاتر تهران روی صحنه می‌روند. همچنین نمایش «بازی تعزیه» نمایشی عروسکی ویژه کودکان و نوجوانان است که به همت مدیریت امور نمایشی در سه فرهنگسرا اجرا خواهد شد.

بــــرش

توضیحات کوروش زارعی به «ایران» درباره شرایط روی صحنه بردن نمایش «غریبه شام»
ای کاش بیشتر مورد حمایت قرار می‌گرفتیم

2 ماه بود که شهرام کرمی، مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از من می‌خواست یک طرح نمایشی برای ایام محرم آماده کنم تا در تالار «سنگلج» به نمایش دربیاید. من هم طرح تئاتر «مسافران کوفه» را که راجع به حضرت مسلم(ع) بود به ایشان پیشنهاد دادم. اما آقای کرمی گفتند هزینه این نمایش بالاست و نمی‌توانند به لحاظ مالی از آن حمایت کنند. در آخر از من خواستند طرحی کم‌هزینه‌تر به ایشان ارائه کنم و من هم «غریبه شام» را پیشنهاد دادم؛ طرحی که مورد موافقت قرار گرفت. مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متعهد شد بخشی از هزینه‌های کار را تقبل کند که به این خاطر از آقای کرمی تشکر می‌کنم. اما این مبلغ به‌دلیل هزینه‌های بالای تئاتر کفاف کار ما را نداد. به همین دلیل مجبور شدم برای تأمین بودجه‌ 250 میلیون تومانی از ارگان‌های دیگر هم کمک بگیرم. البته دوستانم هم حاضر شدند با کم‌ترین دستمزد و به‌صورت دوستانه با من همکاری کنند.  عوامل «غریبه شام» 45 نفر هستند که 35 نفرشان به‌عنوان بازیگر اکثراً از قم به تهران آمدند و هزینه روزانه رفت و آمدشان به تهران فقط 20 میلیون تومان شد. اینها بخشی از بازیگران تئاتر ایران هستند که ساکن قم هستند و البته بازی بسیار خوبی دارند. 2 یا 3 بازیگر دیگر هم از تهران به کار اضافه شدند که آنها هم قبول کردند حداقل دستمزد‌شان را بگیرند؛ 15 یا 20 میلیون تومان. درواقع گروه ما فقط به خاطر حس معنوی موجود در اثر و صمیمیت‌ موجود بین اعضای نمایش حاضر شدند در این شرایط تن به کار بدهند و «غریبه شام» را با وجود همه دردسرهایش روی صحنه ببرند.