نجفقلی حبیبی هزینه‌سازی‌های سایه‌کاری

در جوامعی که تاکیدشان به دموکراسی جدی و واقعی است، بازندگان انتخابات 24ساعت بعد از پایان وقت رای‌گیری، با پذیرش شکست سراغ برنامه‌های عادی و آتی خود می‌روند و ضمن پیگیری اهداف خود، رویکردی نقادانه هم در قبال دولتی که با رای عمومی روی کار آمده است، اتخاذ می‌کنند.
اما در ایران آنچه مشاهده شده و ملموس به‌نظر می‌رسد، این است جریان‌هایی که در جلب‌نظر مردم به‌توفیق نرسیده‌اند همه تلاش‌شان را به‌کار می‌گیرند تا ذهنیت افکار عمومی را نسبت به دولت مستقر منفی کنند. حتی در این مسیر برنامه‌های مدون و منظمی را در نظر می‌گیرند و با هر بهانه‌ای شروع به کوک کردن ساز مخالفت می‌کنند و هر طور که می‌توانند و با هر راهی که به ذهن‌شان می‌رسد فعل و انفعالات جاری کشور را زیر سئوال برده و به‌نوعی سیاه‌نمایی را در دستور کار خود قرار می‌دهند.
نکته قابل‌تامل البته این است که در مسیر سیاه‌نمایی حتی آشکارا با جریان‌های متخاصم خارجی و داخلی هم‌موضع می‌شوند و برای‌شان مهم نیست که چنین رویکردی چه هزینه‌های احتمالی‌ای می‌تواند در پی داشته باشد.
«بی‌اعتمادی» برای هر جامعه‌ای خسارت‌بار است، خسارت‌هایی که جبران‌شان هم دشوار است و هم‌اینکه موجب رخنه کردن نوعی یاس و ناامیدی در بین اذهان عمومی خواهد شد. همچنین ناگفته پیداست، جامعه‌ای که در آن لایه‌های پایین اگر نسبت به لایه‌های میانی و بالایی ذهنیت منفی‌ای داشته باشند باعث خواهد شد به‌قول معروف همه چیز به‌هم بریزد و حتی توفیق‌های احتمالی دولت هم به چشم نمی‌آید.


این روزها که ایران درگیر جدل‌های نابرابری با نظام بین‌الملل است، در فضای داخلی بیشتر از مقطعی احتیاج داریم تا بتوانیم، واکنش مناسبی به تهدیدهای آمریکا و هم‌پیمانانش نشان بدهیم.
با وجود چنین شرایطی که ایران را با مانع‌های متعددی روبه‌رو کرده است و همچنین اینکه احساس ضروت به هم‌صدایی و یاری‌رساندن به دولت مستقر، مشاهده می‌شود، گروهی مجدانه و به‌طور کاملا برنامه‌ریزی شده‌ای اصرار به‌سیاه‌نمایی از طریق ناکارآمد نشان دادن دولت دارند.
اتفاق بدتر اما این است، به‌دلیل ویژگی‌ای که در اداره کشور وجود دارد، نهادهایی بدون اینکه خودشان را ملزم به پاسخگویی به قانون یا نهادهای ناظر بدانند، رفتارهایی موازی با آنچه توسط مراجع قانونی انجام می‌شود انجام می‌دهند که این رویکرد در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاست‌خارجی آثار سوءِ‌ انکارناپذیری دارد که باید گفت، در شرایط حساس کنونی مخصوصا در بحث دیپلماسی به‌طور کاملا ملموسی تبعات هنگفتی را در پی داشته است. به‌طوری که بعضا رسانه‌های دشمنان ایران با برجسته کردن برخی از اظهارنظر یا رفتارها شرایط را برای ماموران دستگاه دیپلماسی ایران دشوار می‌کنند.
همه این هزینه‌ها و هزینه‌سازی‌ها ریشه در این دارد که جریان‌های سیاسی در رویکردی کاملا قابل‌تامل و تعجب‌برانگیز مصلحت نظام و کشور را نادیده می‌گیرند تا بتوانند منویات جریانی خود را به‌پیش ببرند که معلوم است، فاعلان چنین رفتاری نمی‌توانند خودشان را در چرخه وفاداران به‌نظام و دلسوزان مردم معرفی کنند. به‌همین دلیل باید بدانند و متوجه شوند که مردم هوشیاری بالایی دارند و چون سره را از ناسره به‌خوبی تشخیص می‌دهند، آنها را در شرایطی قرار خواهند داد تا مجبور به تحمل حاشیه‌نشینی شوند.