روزنامه همدلی
1398/06/06
امیدواری‌ها در داخل و خارج ایران برای پایان یافتن اختلافات تهران و واشنگتن خیلی زود رنگ باخت
شاید وقتی دیگرحسن روحانی در اظهار نظری که با حاشیه همراه بود، امکان دیدار خود با دونالد ترامپ را رد کرد
همدلی|جواد شمس: اخبار منتشر شده در صبح و بعد از ظهر دوشنبه، تکاپویی در محافل سیاسی و خبری ایران و بسیاری از کشورها به‌راه انداخت. ابتدا این سخن حسن روحانی بازتاب داده شد که؛ «حاضرم به خاطر مردم با هر شخصی دیدار کنم.» آدرس اولیه از این «هر شخصی» از رئیس جمهور آمریکا نشان می‌داد. از دونالد ترامپ که سخت‌ترین برخورد دهه‌های اخیر علیه ایران و نظام حاکم بر آن را در جایگاه رئیس دولت آمریکا داشته است. حجم این برخورد تا حدی بوده که برخی گمانه‌زنی‌ها از به اصطلاح ناچاری ایران برای حضور در میز مذاکره با آمریکا خبر می‌دادند. به هر حال، واکنش به این سخنان در داخل کشور یکسان نبود؛ برخی استقبال کردند و برخی دیگر هم بر آن تاختند.
در هماهنگی با تهران
ساعاتی پس از انتشار آمادگی رئیس جمهور برای دیدار با «هر شخصی» کنفرانس خبری مشترک امانوئل مکرون و دونالد ترامپ، روسای جمهور فرانسه و آمریکا به‌مناسبت پایان یافتن اجلاس سران جی 7 برگزار شد و مکرون در آن با بیان اینکه مذاکرات برای فراهم کردن مقدمات دیدار روسای جمهور آمریکا و ایران در جریان است، ابراز امیدواری کرد که «در هفته‌های آینده، بر اساس این گفت‌وگوها بتوانیم شاهد دیدار رئیس جمهور روحانی و رئیس جمهور ترامپ باشیم.»
او همچنین با اشاره به فعالیت‌های دیپلماتیک خود در دیدارهای رودررو با وزیر امور خارجه و نیز تماس‌های تلفنی متعدد با رئیس جمهور ایران، گفته بود: «آنچه به آقای ظریف و در تماس تلفنی به آقای روحانی گفتم، این بود که اگر با دیدار با رئیس جمهور ترامپ موافقت شود، مطمئنم که می‌توان آن را ترتیب داد.»
این گفته تنها یک معنا دارد؛ مطرح کردن ایجاد شرایط مناسب برای دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا، با تهران (دولت به‌تنهایی و یا با ارکان نظام در مجموع) هماهنگ شده بود. و حالا که احتمال برگزاری این دیدار رد شده است، گویا باز هم باید به‌دنبال رد پای هماهنگی بود؛ اما این بار هماهنگی بین نهادهای قدرت و تصمیم‌گیر در سیاست خارجه ایران. در همان نشست خبری و در کنار دست رئیس جمهور فرانسه، دونالد ترامپ هم این شرایط را مورد تایید قرار داده و اظهار کرده بود: «احساس خوبی به ایران دارم... احتمال دیدار با آقای روحانی در چند هفته آینده واقعا وجود دارد.»
دیداری که خوب است، دیداری که بد است
انتشار این اخبار موجی از امیدواری و در عین حال ناامیدی را در جامعه به‌راه انداخت. امیدواران از آنجا که صلاح کشور را در پایان دادن به اختلافات ایران با کشورهای ابرقدرت با توانمندی‌های سیاسی و اقتصادی بالا می‌دانند، این اندیشه را در ذهن پروراندند که آغاز پایان دادن به اختلافات، همان دیدار احتمالی بالاترین چهره‌های اجرایی است که از سوی غرب به‌صراحت و با تاکید، انجام آن محتمل دانسته می‌شد.
مخالفان اما آرمان‌های جمهوری اسلامی را در مبارزه به استکبار می‌دانند که آمریکا در راس آن قرار دارد و در هر حالتی و با هر عنوانی، کنار هم قرار گرفتن ایران و آمریکا را به‌معنای پشت کردن به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب می‌دانند و با آن مخالفند.
حدس و گمان‌ها درباره تحقق دیدار احتمالی هنوز در حال رد و بدل شدن بود که موافقان و مخالفان دیدار در داخل ایران، هر یک به دنبال کسب توشه خود بودند. در خارج اما، مدافعان انجام این دیدار کشورهایی هستند که خلیج فارس آرام و به‌دور از تنش را می‌خواهند. تامین انرژی مطلوب و راحت از آبراه تنگه هرمز، وابسته به نبودن درگیری‌های سخت و نرم بین ایران با کشورها و قدرت‌هایی است که با هم مقابله‌های آشکار و پنهان بسیار دارند. در میان این کشورها، میانجی‌گرها از جمله ژاپن، فرانسه و عمان و متحدان قدیمی از جمله چین و روسیه و همچنین طرف‌های معامله‌های اقتصادی مانند هند و کره و ... خواستار کنار گذاشتن تمام اختلافات بین ایران و آمریکا هستند و در مقابل کشورهایی که حیات و هویت آنها بسته به تداوم این اختلافات است مانند عربستان سعودی، اسرائیل، بحرین و کشورهایی از این دست، با نگرانی اخبار مربوط به دیدار احتمالی روحانی و ترامپ را دنبال می‌کردند.
روحانی نقض کلام خود کرد
تحلیل‌ها و نظرات در خصوص تحقق یا عدم تحقق این دیدار ادامه داشت که حسن روحانی هرگونه تغییر در رابطه جمهوری اسلامی با آمریکا (دیدار روحانی با ترامپ) را منوط به شرایطی از جمله لغو تحریم‌ها دانست. روحانی این اظهارنظر را صبح دیروز و به فاصله تنها چند ساعت پس از کنفرانس خبری مکرون و ترامپ، بیان کرد.
روحانی گفت: «ما آنهایی که تحریم بر مردم روا داشتند و تروریسم اقتصادی را بر مردم ایجاد کردند، خاطرمان هست. هرگونه تحول در رفتار ما از توبه آنها آغاز میشود. آنها باید از راه و مسیر خطایی که رفتند برگردند. با احترام و تکریم، انقلاب و نظام و حقوق ملت ما را به رسمیت بشناسند و از خطاهایشان بازگردند. در رابطه ما با آمریکا بدون اینکه آمریکا از تحریم‌ها دست بردارد و دور اشتباه‌هایش خط بکشد، دچار تحول مثبتی نخواهیم شد.»
رئیس جمهور به این ترتیب دیدار احتمالی خود با دونالد ترامپ را به‌کلی رد کرد و در ادامه با بیان اینکه تحولات مثبت، کلیدش در اختیار واشنگتن است، گفت: «اگر آنها می‌خواهند در منطقه بزرگ ما از امنیت بیشتر برخوردار باشند و آن طور که ادعا می‌کنند با کشورهای منطقه ما روابط بهتری داشته باشند و آن طور که ادعا می‌کنند و می‌گویند از ایران هیچ چیز نمی‌خواهیم جز آن که ایران بمب اتم نسازد که این به گفته آنها نیست که ما بمب اتم بسازیم یا نسازیم، ما بمب اتم نمی‌سازیم چه شما بگویید و چه شما نگویید.»
اما سخن مهم و حیرت‌آور روحانی این بود: «ما به دنبال عکس نیستیم. اینکه کسی بخواهد با حسن روحانی عکس بگیرد، امکان‌پذیر نیست، فوتوشاپش امکان‌پذیر است، اما ثبت تصویر واقعی آن امکان‌پذیر نیست، مگر آنکه آمریکایی‌ها روزی از تمام تحریم‌های ظالمانه‌شان دست بردارند و به حقوق ملت ایران احترام بگذارند؛ در آن زمان شرایط جدیدی خواهد بود که میشود فکر کرد و بر اساس آنچه منافع ملی‌مان خواهد بود حرکت کرد.»
سخنی که نباید به‌زبان رانده می‌شد
این نوع گفتار در حسن روحانی کمی عجیب است؛ به‌ویژه اینکه محافل سیاسی و خبری دنیا به منظور پیگیری انجام دیدار احتمالی، تمامی اخبار و نظرها را مو به مو دنبال می‌کنند و ابهام نهفته در سخنرانی رئیس جمهور ایران می‌تواند نظر جامعه بین‌الملل درباره روند دیپلماسی در ایران را دچار تردید کند.
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در کانال تلگرامی خودش درباره حسن روحانی نوشت: «یک روز پس از اعلام آمادگی تلویحی حسن روحانی برای ملاقات با دونالد ترامپ، او لحن خود را تغییر داد و گفت: «اینکه کسی بخواهد با حسن روحانی عکس بگیرد این امکان‌پذیر نیست البته فتوشاپ آن امکان‌پذیر است! مگر آنکه...» به گمان من، ترامپ با همه رفتارهای بعضا مسخره‌اش، چندان هم خود را مشتاق عکس گرفتن با روحانی نشان نمی‌دهد! اصولاً تقلیل نزاع بین ایران و آمریکا به نیاز داخلی ترامپ برای گرفتن «عکس یادگاری» نوعی لوث کردن روابط بین‌الملل است! گذشته از این، سخن روحانی مثل برخی از اظهارنظرهای ترامپ، بوی خودشیفتگی می‌دهد. به نظرم برای روحانی بهتر است که از این ادبیات کلا فاصله بگیرد، زیرا القای حس خودشیفتگی چیزی نیست که به مذاق اکثریت مردم ما خوش آید!»
انکار ظریف
هنگامی که امانوئل مکرون با شادمانی از فراهم شدن شرایط برای دیدار آتی روحانی و ترامپ خبر داد، به فعالیت‌های دیپلماتیک خود در دیدارهای رودررو با وزیر امور خارجه و نیز تماس‌های تلفنی متعدد با رئیس جمهور ایران اشاره کرد. با این حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در جریان سفر خود به شرق آسیا سخنان رئیس جمهوری فرانسه در مورد توافق مقامات جمهوری اسلامی با ملاقات حسن روحانی و دونالد ترامپ را نادرست خواند.
ظریف در مصاحبه خبری خود با ایرنا تاکید کرد: «در سفر بیاریتز [محل برگزاری اجلاس سران گروه جی 7 در جنوب فرانسه] گفتم دیداری بین رئیس جمهوری ایران و ترامپ قابل تصور نیست تا زمانی که آمریکا به جمع پنج به‌علاوه یک بپیوندد و برجام را اجرا کند، در آن زمان هم گفت‌وگوی دو جانبه‌ای نخواهیم داشت.»
وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: «کاملا مشخص کردیم که دولت ایالات متحده و ترامپ، توافق‌هایی که به دنبال گفت‌وگوهای طولانی میان دو کشور بوده است را زیر پا گذاشته و آنچه اکنون باید انجام شود اجرای توافقات گذشته است و در این زمینه ما هنوز نشانه قابل توجهی از سوی دولت آمریکا ندیده‌ایم.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
علیم یار محمدی، نماینده مردم زاهدان در مجلس، در گفت‌وگو با «همدلی»
عبدالله ناصری در گفت‌وگو با «همدلی»: شورای سیاستگذاری اصلاحات به تحول اساسی نیاز دارد
دیپلماسی مار و پله
عبدالله گیویان در گفت‌وگو با «همدلی» از جامعه شناسی فیلم گفت: محدودیت‌ها؛ زمینه ساز جامعه شناسی فیلم
نفس سیستان و بلوچستان تنگ است ایستاده در غبار
امیدواری‌ها در داخل و خارج ایران برای پایان یافتن اختلافات تهران و واشنگتن خیلی زود رنگ باخت
حکیمی پور:درباره ائتلاف با شورای عالی سیاستگذاری تصمیم نگرفته ایم اما به طور کلی در ساز و کار اصلاح طلبان حضور داریم
حمایت دفتر سیاسی حزب اتحاد ملت از دیپلماسی فعال دولت و ابراز نگرانی نسبت به برخورد با برخی کنشگران مدنی و روزنامه‌نگاران
جای خالی فرهنگ بومی در فضای رسانه‌ای
دیپلماسی مار و پله
بیانیه انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها
