اروپا باید راهی برای آسان‌تر شدن شرایط پیدا کند

وزیر امورخارجه کشورمان با استقبال از پیشنهادات رئیس‌جمهوری فرانسه تاکید کرد که اگر اروپا به تعهدات خود در برجام عمل کند، ایران نیز آماده است از گام‌هایی که برای کاهش اجرای تعهداتش برداشته است، بازگردد.
«محمد جواد ظریف» که هفته گذشته به چند کشور اروپایی سفر کرده بود در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تاکید کرد که پیشنهادات مکرون برای کاهش تنش‌ها پیرامون توافق هسته‌ای در مسیر خوبی پیش می‌رود اما کار بیشتری باید انجام شود.
ظریف در ادامه این گفت‌وگو که پس از دیدارش با امانوئل مکرون ، تصریح کرد: رئیس جمهوری مکرون هفته گذشته پیشنهاداتی را به رئیس‌جمهور روحانی ارائه داد و ما بر این باوریم که آنها در مسیر درستی پیش می‌روند، هرچند که به‌طور قطع هنوز در جایی که باید قرار نداریم.
وی با بیان ینکه مذاکرات خوبی در پاریس داشته است، افزود: ما درباره احتمالات بحث کردیم. او (مکرون) اکنون قرار است با شرکای اروپایی و دیگر شرکا رایزنی کند تا ببیند از اینجا به کجا می‌توانیم برویم.


رایزنی‌ها میان وزیر امورخارجه ایران و رئیس جمهور فرانسه یک روز پیش از آن برگزار شد که مکرون قرار است طی سه روز میزبان سران کشورهای عضو گروه هفت، شامل دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا باشد. انتظار می‌رود در این دیدارها موضوع توافق هسته‌ای با ایران که دولت ترامپ سال گذشته (میلادی) به‌طور یک جانبه از آن خارج شد از موضوعات اصلی مورد بحث باشد.
خبرگزاری فرانسه گزارش داد که ایران خواهان رهایی از تحریم‌های آمریکا است که به گفته محمدجواد ظریف، فشار زیادی را بر مردم ایران وارد کرده است.
وی خاطرنشان کرد: اگر اطمینان یابیم که اروپایی‌ها می‌توانند شروع به عمل به تعهداتشان در توافق هسته‌ای و سهم خود را ایفا کنند، ایران نیز می‌تواند از تصمیمات خود برای توسعه برنامه هسته‌ای‌اش بازگردد. چنان که اروپا اجرای تعهداتش را آغاز کند، ایران نیز آماده است تا گام‌هایی را که برداشته لغو کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان بدون ارائه جزئیات درباره اینکه پیشنهادات پاریس چه بوده است، تاکید کرد که اروپا باید راهی برای آسان‌تر شدن شرایط برای ایران بیابد حتی در شرایطی که آمریکا دیگر عضوی از توافق هسته‌ای نیست.
وزیر امورخارجه ایران در پیامی به اروپایی‌ها تاکید کرد که حل‌وفصل این مسئله حتی بدون حضور آمریکا در توافق هسته‌ای نیز امکانپذیر است.
فقط به مردم خودمان اعتماد داریم
وزیر امور خارجه ایران همچنین در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه یورونیوز در پاسخ به این که آیا برجام که یک توافق صدوپنجاه صفحه‌ای پر اهمیت است و برای حاصل شدن آن زمان زیادی صرف شده است، بدون آمریکا دوام خواهد آورد یا نه، گفت: من معتقدم که آمریکا سهمی در این توافق داشت. آمریکا بر سر این توافق مذاکره کرد. آمریکا، اکثر اوقات، حتی از طرف دیگر اعضای 1+5 کار کرد. یعنی سه کشور اروپایی و سه عضو دائم شورای امنیت یعنی روسیه، آمریکا و چین. بر سر جزئیات این توافق مذاکره شد. این یک توافق اختیاری نیست. توافقی است که قطعنامه شورای امنیت پشتیبان آن است و این توافق بخشی از آن قطعنامه است. همانطور که اشاره شد صدوپنجاه و نه صفحه است. یک شبه انجام نشد. با دقت بسیار بالا بر سرش مذاکره شد. تقریبا بر سر هر کلمه‌اش به سختی مذاکره سختی در گرفت. پس می‌دانم که بهترین توافق نیست. این توافق آن چیزی نیست که من می‌خواستم. چیزی که ایالات متحده یا فرانسه می‌خواست نیست. هر کدام از ما از این توافق گلایه‌ای داشت. بعضی از این گلایه‌ها علنی شد و بعضی‌هایشان هم پوشیده باقی ماند، اما یک توافق چندجانبه همین‌طور است. نمی‌توانید هرچه می‌خواهید به دست بیاورید وگرنه توافقی در کار نخواهد بود.
وزیر امور خارجه کشورمان سپس درباره اجرایی شدن گام سوم کاهش تعهدات ایران و این که ایران تا پنج سپتامبر برای شرکای اروپایی برجام، ضرب‌الاجل تعیین کرده است، اظهار کرد: ما به هیچ‌کس ضرب‌الاجل ندادیم. کاری که کردیم طبق توافق بوده. چون این توافق نه در فضای اعتماد مشترک بلکه در فضای بی‌اعتمادی مشترک انجام شد. پس اگر یکی از طرفین تعهداتش را زیرپا بگذارد، ما در این توافق سازوکاری داریم برای جبران این امر و ما هم براساس همین سازوکار عمل می‌کنیم که در پاراگراف سی‌وشش همین توافق بلند بالا آمده است. این اقداماتی است که ما انجام می‌دهیم. ما ضرب‌الاجل صادر نکردیم. ما فقط به شرکای اروپایی‌مان و چین و روسیه که شرکای استراتژیک ما هستند یک جدول زمان‌بندی دادیم. من در نامه‌ام به فدریکا موگرینی در بیست‌وهشتم نوامبر گفتم که ما برای اجرای پاراگراف سی‌وشش به شما جدول زمان‌بندی خواهیم داد. سرانجام روز ۸ مه این جدول را ارائه کردیم. این در چارچوب برجام است. اما اقداماتی که ما انجام داده‌ایم یک ویژگی مهم دارند و آن این است که بازگشت‌پذیرند. اگر اروپا،‌ تنها یا با ایالات متحده که این به اروپایی‌ها برمی‌گردد، تصمیم گرفت تعهدات برجامی خود را انجام بدهد، ما می‌توانیم به آسانی و ظرف چند ساعت می‌توانیم به اجرای کامل تعهدات‌مان برگردیم.
وی سپس در پاسخ به این که منظور از غنی‌سازی اورانیوم دقیقا چه می‌باشد ؛ ایران از آن برای چه چیزی استفاده می‌کند و چگونه از شرکای اروپایی‌اش انتظار دارد در این مسیر حمایتش کنند، توضیح داد: خب ما از توافق عقب‌نشینی نکردیم. آن را فسخ نکردیم. ما به شکل ناگهانی از توافق بیرون نرفتیم. ما از سازوکارهای درونِ برجام استفاده می‌کنیم. ما از مواد قانونی که در خود توافق پیش‌بینی شده استفاده می‌کنیم. آنچه مهم است آن است شرکای ما در اروپا باید تصمیم بگیرند،‌ نه درباره ایران، بلکه دربارهٔ اینکه چطور می‌خواهند با ایالات متحده برخورد کنند. یا می‌خواهند استقلال داشته باشند، یا آنکه ایالات متحده می‌تواند خواست‌ِ خودش را تحمیل کند. اگر ایالات متحده بنا بود خواستِ خودش را به منظور پایبندی به قانون بین‌الملل، به اروپا تحمیل کند، کار بدی بود اما قابل‌ توجیه بود، اما اکنون ایالات متحده دارد خواست خودش را، به منظور زیر پا گذاشتن قانون بین‌الملل بر بقیه جهان تحمیل می‌کند. این تماما ناپذیرفتنی است و برای اروپا که آینده‌اش به چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون وابسته است، این امر تهدیدی است برای آیندهٔ اروپا. فکر می‌کنم تصمیم مهمی است. ما خوشحالیم که رئیس‌جمهور ماکرون پیشگام شده است اما می‌دانیم که اروپا می‌خواهد که بتواند خودش تصمیم بگیرد و نه آنکه به دیگران اجازه بدهد برایش تصمیم بگیرند.
خبرنگار این شبکه با اشاره به بخشی از سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مبنی بر این که ایران امید و اعتمادی به هیچ فرد و کشوری ندارد، پرسید که امروز دوستان ایران چه کسانی هستند و ظریف در پاسخ گفت: در روابط بین‌الملل می‌خواهیم با همه تعامل داشته باشیم. اما فقط به مردم خودمان اعتماد داریم. به مردم خودمان اطمینان داریم و برای همین است که قادر بوده‌ایم در طول چهل سال فشار خارجی دوام بیاوریم و همچنان دوام خواهیم آورد. اعتماد کردن به مردم خودمان به معنای انزوا در سیاست خارجی نیست. ما در منطقه، حضور داریم. در نبرد با تروریسم، در جنگ با تجاوز و اجحاف حضور داریم و همچنان در جامعهٔ بین‌الملل بازیگری فعال باقی خواهیم ماند، اما با رنج یاد گرفته‌ایم که در آخر، به مردم و توانایی خودمان اعتماد کنیم، در حالی‌که آغوش‌مان برای تعامل با دیگران باز است.
وی همچنین در توضیح تنش‌های اخیر در خلیج فارس و این که آیا در حال حرکت به سمت مناقشه‌ای با آمریکا باشیم، گفت: ما هرگز جنگی را آغاز نکرده‌ایم اما هرگز تسلیم فشار هم نشده‌ایم. می‌دانید که بی‌دلیل نیست که خلیج فارس را خلیج فارس می‌نامیم زیرا نزدیک مرزهای ما است. ما ساحلی 2هزار و چهارصد کیلومتری در خلیج فارس داریم. آمریکا از فاصله یازده هزار کیلومتری به منطقه ما آمده است. پهپادها و هواپیماهای خودش را بر فراز آب‌های سرزمینی ما به پرواز در می‌آورد. ما مطمئنا از آبها، سرزمین و حریم هوایی خودمان دفاع می‌کنیم و این روند را ادامه خواهیم داد. بهترین و تنها راه برای آمریکا توقف مداخله در منطقه ما است. منشاء بی‌ثباتی همین است و همواره هم همین بوده است.
اقدامات ایران قابل بازگشت است
ظریف در پاسخ به سوال فرانس24 ، که چرا ایران علی‌رغم دریافت نکردن منافع اقتصادی مورد انتظار برجام هنوز در این توافق باقی مانده است، اظهار داشت: زیرا برجام یک توافق جامع در موضوع هسته‌ای است که با چشمان باز مورد مذاکره قرار گرفت. ما می‌دانستیم که نمی‌توانیم به یکدیگر اعتماد کنیم و از این رو، توافق بر اساس بی‌اعتمادی دو طرف بنا شد. ما سازوکارهایی در این توافق برای موارد نقض آن تعیین کردیم و اکنون نیز از همین سازوکارها استفاده می‌کنیم بنابر این نیاز نداریم از توافق خارج شویم. ما صبر استراتژیک از خود نشان داده‌ایم و ممکن است این صبر استراتژیک مستلزم این باشد که به اروپا فرصتی برای پایبندی به تعهداتشان پس از خروج آمریکا از توافق داده شود.
وزیر امورخارجه کشورمان ادامه داد: متاسفانه اروپا نتوانسته در 15 ماه گذشته این کار را انجام دهد اما همان‌طور که گفتم اگر اروپا شروع به اجرای الزاماتش کند، اقدامات ما قابل بازگشت خواهند بود.
ظریف در پاسخ به سوالی درباره سازوکار مالی اینستکس که میان اروپا و ایران ایجاد شده است، گفت: اینستکس در چارچوب تعهداتی که اروپا در برجام و همچنین پس از خروج آمریکا ملزم به انجامشان شده، شکل گرفته است. از نظر من، آنچه اهمیت دارد این است که شرکای اروپایی ما بپذیرند که بهتر است در برابر خواسته‌های یک نیروی خارجی تسلیم نشوند که از آنها می‌خواهد برخلاف قانون عمل کنند و حتی آنها را برای پیروی از قانون مجازات می‌کند. این قدرت از آنها می‌خواهد که خلاف قوانین بین‌المللی رفتار کنند. آینده اروپا منوط به چند جانبه‌گرایی و اجرای قانون است که اروپا در آن دستی قوی دارد. اگر اروپا به آمریکا اجازه دهد که آن را از بین ببرد، در این صورت اروپا در حال نابودی زیربنای نظام جهانی و آینده روابط بین‌الملل است و من فکر نمی‌کنم که اروپا خواهان چنین چیزی باشد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ایران تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد، تصریح کرد: ما نیازی به مسدود کردن آن داریم. ما امنیت خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان را تامین می‌کنیم. ما آبراه تنگه هرمز را کنترل می‌کنیم بنابراین، ما امنیت را برقرار می‌کنیم. اگر ما در حفظ امنیت این منطقه نفعی نداشته باشیم، کشتی‌های متعددی که از این آبراه عبور می‌کنند نیز با عدم امنیت مواجه خواهند شد. آنها نمی‌توانند امنیت را برقرار کنند. ما قوی‌ترین قدرت در منطقه و مسئول امنیت آن هستیم اما امنیت باید برای همه باشد. ما آماده‌ایم تا این امنیت را برای همه فراهم کنیم. من با رئیس جمهور مکرون درباره چگونگی تضمین آزادی دریانوردی در تمام نقاط دنیا صحبت کردم، شامل تنگه جبل‌الطارق، کانال سوئز، تنگه هرمز و سایر نقاط.
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به سوالی درباره تلاش آمریکا برای مذاکره با ایران درباره برنامه موشکی کشورمان، گفت: آمریکا منطقه ما را به یک انبار تسلیحات تبدیل کرده است. آمریکا هر ساله 50 میلیارد دلار سلاح به کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌فروشد. این چیزی است که باید متوقف شود. ما تنها 17 میلیارد دلار برای توان دفاعی‌مان هزینه می‌کنیم در حالی‌که عربستان 87 میلیارد دلار و امارات متحده عربی 22 میلیارد دلار برای خرید تسلیحات هزینه می‌کنند. آنها پیش از هر صحبتی درباره ایران می‌بایست فروش تسلیحات خود به کشورهای منطقه را کم کنند. باید دست از بمباران یمن بردارند. تسلیحات آمریکایی در دستان القاعده و داعش است. این چیزی است که باید پایان یابد.
ظریف در پاسخ به سوالی درباره دعوت از او برای حضور در کاخ سفید و رد آن، خاطر نشان کرد: من پیامی مبنی بر دعوت از من برای حضور در کاخ سفید دریافت کردم و با آن مخالفت کردم زیرا در این پیام تهدید شده بودم که اگر به کاخ سفید نروم در فهرست تحریم‌ها قرار می‌گیرم. من نرفتم و تحریم شدم اما همچنان کارم را انجام می‌دهم. این تحریم سبب نمی‌شود تا من دست از کارم بردارم. 
وزیر امورخارجه ایران در پاسخ به اینکه آیا تهران دوباره با واشنگتن وارد مذاکره می‌شود، تصریح کرد: اگر آمریکا تروریسم اقتصادی (علیه ایران) را متوقف کند، زیرا ما یک اصل مبنی بر این داریم که نباید با تروریست‌ها مذاکره کنیم. اگر آمریکا دست از تروریسم اقتصادی بردارد می‌تواند به میز مذاکره‌ای بازگردد که آن را ترک کرده است. این میز مذاکره هنوز برقرار است. شش مذاکره کننده از هفت تا همچنان هر سه ماه یک بار بر سر این میز می‌نشینند. اگر آمریکا خواهان بازگشت است باید دست از نقض تعهداتش بردارد و به سپس مذاکرات بازگردد.