وزارت خارجه ایران روز گذشته میزبان گفت‌و‌گوهای هیئتی از انصارالله با چهار سفیر اروپایی بود

دورنمای جنگ نامتقارن در یمن
محمدرضا ستاری
همزمان با پیچیده‌تر شدن تحولات یمن، وزارت خارجه ایران روز گذشته میزبان نشستی با حضور علی اصغر خاجی، دستیار ارشد وزیر خارجه در امور سیاسی، محمد عبدالسلام سخنگوی انصارالله و سفرای چهار کشور اروپایی انگلستان، آلمان، فرانسه و ایتالیا بود. به گفته منابع خبری محور این مذاکرات در‌خصوص حل و فصل سیاسی بحران یمن، توقف جنگ و نیز راهکاری برای نجات غیرنظامیان یمنی بود.
ششمین دور مذاکرات ایران و اروپا در تهران


این نشست در‌واقع ششمین دور مذاکرات میان ایران و اروپا بر سر یمن به حساب می‌آید. نخستین دور مذاکرات ایران و اروپا درباره یمن در اواخر سال 96 و همزمان با برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ برگزار شد. پس از آن چهار دوره دیگر نیز در سال 97 در شهرهای رم و بروکسل کلید خورد که در پنجمین دور آن که در اواخر اسفند ماه گذشته میان حسین جابری انصاری دستیار ارشد سابق ظریف در امور سیاسی و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل برگزار شد، دو طرف در‌مورد اوضاع سیاسی، انسانی و نیز توافق صلح استکهلم به گفت‌و‌گو و رایزنی پرداختند. در همین رابطه بود که حسین جابری انصاری که اکنون سمت معاون پارلمانی وزیر خارجه را بر عهده دارد طی مصاحبه‌ای با ویژه‌نامه نوروزی روزنامه اعتماد گفته بود که ایران از طر‌ف‌های غربی اقداماتی جدی‌تری را در‌مورد یمن انتظار دارد و به همین دلیل به صراحت اعلام کرده است که در‌صورت توافقات اولیه می‌توان وارد جنبه‌های دیگری از مذاکرات صلح یمن شد.
یکی از موارد مهمی که همواره در گفت‌و‌گوها پیرامون اوضاع یمن مطرح بوده، نقش ایران در حمایت از حوثی‌ها در مقابل ائتلاف عربی مهاجم به این کشور است. در این میان کارشناسان معتقدند که هر‌چند ایران از انصارالله به عنوان یک واقعیت سیاسی در یمن حمایت می‌کند، اما موضوع تامین تسلیحاتی این گروه صرفاً از سوی تهران به صورت اغراق‌آمیزی به منظور انحراف افکار عمومی مطرح می‌شود چرا که حوثی‌ها نزدیک به 35 درصد جمعیت یمن را تشکیل داده و در نتیجه نمی‌توان آنطور که رسانه‌های غربی مدعی هستند به آنها لقب شورشی داد. حوثی‌ها سال‌ها توسط علی عبدالله صالح دیکتاتور پیشین این کشور سرکوب شده و پس از انقلاب این کشور نیز خواستار مشارکت سیاسی در امور کشور بودند؛ امری که اکنون چهار سال و نیم است به بهانه آن عربستان سعودی و متحدین این کشور از زمین و آسمان مشغول کشتار و تخریب تمامی زیر ساخت‌های این فقیرترین کشور عربی هستند‌.
ائتلاف عربی در مرز فروپاشی
از سوی مقابل با نامتقارن شدن اوضاع جنگ در یمن و نقش بر آب شدن راهبردهای ائتلاف عربی در سواحل دریای سرخ، بندر الحدیده و عدن، اکنون امارات و عربستان به عنوان دو متحد کلیدی ائتلاف عربی نیز بندر عدن با یکدیگر درگیر شده‌اند‌ به طوری که نیروهای شورای انتقالی جنوب که تحت حمایت امارات هستند، هفته گذشته با تصرف یمن و کاخ ریاست جمهوری، بار دیگر عبد ربه منصور هادی رئیس جمهوری مستعفی یمن را به ریاض فراری داده و آنطور که گفته می‌شود وی اکنون در‌به‌در به دنبال پایتختی جدید برای خود می‌گردد.
همچنین این امر در پیوند خوردن با خروج نیروهای اماراتی از یمن به گفته ناظران منجر به تحلیل رفتن و حتی فروپاشی احتمالی ائتلاف عربی به رهبری عربستان خواهد شد. به همین دلیل است که گفته می‌شود اماراتی‌ها با پی بردن شکست ائتلاف در زمین یمن، اکنون قصد دارند با گرفتن غنیمتی در یمن، سازوکاری برای خروج از این باتلاق و یا در‌نهایت اهرم فشاری به منظور مذاکرات آتی در اختیار داشته باشند.
سعودی‌ها نیز از طرف دیگر، دچار یک اضطرار امنیتی از سوی انصارالله هستند‌ زیرا همچنان که راهبردهای آنها در زمین یمن نقش بر آب شده است، اکنون توان پهپادی و موشکی انصارالله تقریباً همه روزه ضمن تهدید ژئوپلیتیک مرزهای جنوبی عربستان، عمق خاک این کشور را نیز مورد هجوم قرار داده است. در همین راستا انصارالله روز گذشته در بزرگ‌ترین عملیات خود علیه عربستان، با استفاده از چندین پهپاد، پالایشگاه الشیبه در جنوب شرقی این کشور و نزدیکی‌های مرز امارات را هدف حمله قرار داده است؛ پالایشگاهی که به گفته تحلیلگران بزرگ‌ترین ذخیره استراتژیک نفتی سعودی‌ها در آن قرار دارد و روزانه نزدیک به 600 هزار بشکه نفت خام از آنجا استخراج می‌شود.
تغییر معادلات جنگ
تغییر معادلات جنگ کلاسیک در یمن و واگرایی و بحران در ائتلاف عربی بیانگر آن است که حوثی‌های یمن در طول چند سال گذشته به دلیل آنکه چیزی برای از دست دادن ندارند، همچنان در سنگرهای خود مقاومت خواهند کرد. این امر به گفته تحلیلگران نشان دهنده موجودیت غیر قابل انکار آنها در معادلات آتی یمن است. به همین دلیل است که به نظر می‌رسد طی هفته‌ها و ماه‌های آینده از این دست مذاکرات با حضور هیئت‌های انصارالله و نیز درخواست نقش تسهیل کنندگی از ایران از سوی کشورهای اروپایی بیش از گذشته مطرح شود.
با این وجود اکنون اوضاع مردم عادی یمن قبل از هر چیز در اولویت قرار دارد. چهار سال و نیم جنگ در این کشور هزاران کشته و میلیون‌ها آواره برجا گذشته است‌ به طوری که به گفته سخنگوی سازمان ملل، اوضاع یمن اکنون مانند روز قیامت است. در همین راستا طبق آمارهای موجود نزدیک به نیمی از جمعیت سی میلیونی یمن در معرض بیماری‌های واگیردار قرار دارند و طبق اعلام سازمان نجات کودکان در چهار سال و نیم گذشته، 85 هزار کودک زیر پنج سال تنها به دلیل گرسنگی جان خود را از دست داده‌اند که این میزان البته سوای مرگ و میرهای ناشی از جنگ، بمباران و بیماری‌های واگیرداری است که از زمان حمله عربستان گریبان یمنی‌ها را گرفته است. حمله‌ای که قرار بود طی دو هفته وضعیت یمن را مشخص کند، اما همچنان بیش از چهار سال است که ادامه داشته و کشورهای اروپایی نیز در ژست‌هایی ضد و نقیض تنها از تحریم یا عدم تحریم تسلیحاتی عربستان سخن به میان آورده‌اند.