روزنامه ابتکار
1398/05/27
جهانبخشمحبی نیا حال نزار اقتصاد
در این اواخر جناب رئیسجمهوری و معاون اول ایشان در شرایطی از تعادل در اقتصاد سخن میرانند گویا با تدابیر خاص جلوی رشد سرطانی قیمتها را گرفتهاند و همه شاخصها در اقدامی هماهنگ و موزون جایگاه خود را یافتهاند، سرانجام کم و کاستیها و اختلالات اقتصادی فرا رسیده است و حداقل متناسب با جهشهای غیرقابل قبول در سطح عمومی قیمتها، دستمزدها هم روندی هماهنگ با شاخصهای کلان اقتصادی داشته است.واقعیت این است در اقتصاد ایران قیمت ارز، کالا و خدمات بعد از افزایش غیرمجاز و آسیبرسان در مرحله نهایی دورهای متوقف میشود و بعد فوران میکند. با این وصف، احتمال شروع مجدد قیمتپرانی در یکی از بازار کالاهایی چون خودرو، مسکن، ارز، گوشت و شاید این بار هم از پالم و لبنیات شروع شود. نباید فراموش شود که در چند ماه قبل گوشت و پوشاک بچه میتوانست منشا ناآرامی و تلاطم باشد. فلذا بعضی از اقتصادخوانها نباید استراحت قیمتها در سیکل معیوبی از فوران شاخصها و آسیبها را تعادل نشان دهند و مسئولان کشور را به عدم واقعبینی و فرافکنی و فراموشی عادت دهند.
پرواضح است شرایط اقتصادی جامعه ایران بههیچوجه قابل دفاع نیست و مسببین این اوضاع را باید مورد عتاب قرار داد.
ملت ایران در همین یک سال و نیم اخیر، چهارپنجم ارزش داراییهای خود را به نفع خارجیها از دست داده است.
خط فقر، طبقه متوسط را در خود فرو برده است و قشر مددجویان و نهادهای امدادی به شکل وحشتناکی زندگی نامطلوب و فقیرانه را تجربه میکنند.
بارها از مسئولان کشور خواسته شد که در حوزه اقتصاد، سیاست، فرهنگ، صنعت و مدیریت مبادا به جای کارشناسان تصمیم بگیرند که هم طبقه کارشناسان و نیروهای فنی را از دست میدهند و هم مسئولان کشوری از تحلیل استراتژیها و انتخاب راهبردهای کلان باز میمانند. مصیبتی که در حال حاضر کشور را گرفتار کرده است. مغفول ماندن از شناخت راهبردهای جهان ما را قربانی وقایع خواهد ساخت. هم اکنون نظریاتی در علوم انسانی قابلیت وجود یافته است که بخش اعظمی از جنگها و تنشها از مسائل اقتصادی نشات میگیرد. هر چند این دیدگاهها جای بحث دارد، اما اگر این مفروض را جدی بگیریم اکنون سیاستهای اقتصاد جهانی و منطقهای هیزم مناقشه و منازعه جهانی را فراهم کرده است.
گرفتار کردن جهان به ناسیونالیسم اقتصادی که منشا آن نئومحافظهکاران جنگطلب کابینه ترامپ است، خود حاوی تهدیدهای جدی برای دنیاست. تخم این بذر نامرغوب در اروپا و کشورهای آسیایی هم پاشیده شده
است. فلذا این امر آگاهی و هوشیاری ملتهای مستقل را میطلبد. این راهبرد در واقع پاسخ آسان جهت حل دردهای مزمن است. نابرابری اقتصادی، رکود دستمزدها، کاهش درآمد متوسط خانوارها در آمریکا، ترامپ را بر آن داشت که علت اصلی واقعه را شرکای تجاری و مهاجران بداند و با بالا بردن دیوارها و ایجاد موانع تجاری و حتی غیرتعرفه ای و حمایت از کالاهای آمریکایی به مقابله با تجارت آزاد و بینالمللی برخیزد که ضامن صلح و سعادت و همبستگی ملتها خوانده میشد. هرچند غوطهور شدن در مرداب نئولیبرالیسم اقتصادی خود ضایعه دردناکی است. الان با گلآلود شدن جویبارها، اقتصاددانانی صدایشان را بلند کردهاند که نگرانی اصلیشان تنها درگیری تجاری بین آمریکا و چین نیست؛ بلکه باید نگران شکست قواره تجارت در سراسر جهان بود که منجر به ورشکستگی بانکها و بازارهای نوظهور میشود. در نتیجه، گرایش بانکهای مرکزی به ازدیاد نرخ بهره و خلق پول آسان بیشتر خواهد شد و خلاف گذشته اینبار پول پرقدرت به عنوان سونامی عمل نخواهد کرد تا توامان تقاضا و عرضه را بالا برد.
در گذشته پول آسان مصرفکننده را ترغیب میکرد تا خود را بیشتر بدهکار کند. نسبت بدهی دولت چین به G.D.P از 18٪ در سال ۲۰۰۸ به ۵۰٪ در ۲۰۱۸ رسید و در طرف عرضه، شرکتها فرصتهای شغلی کمسود را دنبال میکردند، ظرفیت کل صنعت آمریکا از 67٪ در سال ۲۰۰۹ به ۸۰٪ در سال ۲۰۱۱ رسید.
با این اوضاع و احوال، مسئولان اقتصادی ایران باید دقت بیشتری کنند با فهم شرایط جهانی، منطقهای و درک وقایع ملی هم نترسند و از سویی دچار جاهطلبی نشوند که منشا شکستهای بزرگ است و چالشهای عظیمی را میتواند به وجود آورد. غلطیدن در دامن پارادایمها و دیدگاههای مغلق، نامفهوم و بدون شناسنامه به
همان میزان خسرانزا است. فقر و بیکاری و توجیه وقایع جامعه، آتشی است که در مخزن ناملایمات اجتماعی ریخته میشود و میتواند به جِد مایه دردسر باشد. اشباع شدن بازار از اوراق قرضه و نسبت بالای بدهی دولت به G.D.P، عدم امنیت شغلی در حوزه اقتصاد و فراری دادن شرکتها از فعالیتهای بزرگ اقتصادی بدون شک به نفع کشور نیست. اقتصاد را با عقل، منطق و همکاری و سادگی باید اداره کرد تا شرمنده ملت و تاریخ نشد.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف در جمع خانوادههای شهدا و آزادگان:
نباید در پس مقاومت شما پنهان شویم
جهانبخشمحبی نیا
حال نزار اقتصاد
رونق تولید راه حل مشکلات فعلی است؟
بحران چکهای برگشتی
نشانهای از اصلاح ساختار بودجه در مصوبه سران قوا وجود ندارد
وابستگی به نفت و نتیجه تحریم نفت
آیا اصولگرایان از رئیس سابق قوه قضائیه عبور خواهند کرد؟
زیر تیغ منتقدان
وزارت خارجه ایران روز گذشته میزبان گفتوگوهای هیئتی از انصارالله با چهار سفیر اروپایی بود
آیا مفاهیم توسعه، تولید و اقتصاد مقاومتی میتواند به ارزشهای اجتماعی نسل جدید تبدیل شود؟
وزیر اطلاعات:
باید از دو قطبی شدن دانشگاهها در دوران انتخابات جلوگیری کرد
توضیحات معاون اول قوه قضائیه درباره خروج متهمان از کشور
ممکن است فرد با ارائه وثیقه تعیین شده از کشور رفته باشد
پاتک راهبردی و فعال یمن به قلب ریاض