روزنامه ابتکار
1398/05/26
خبرهای خوبی که درباره باغ‌ها و پارک‌های پایتخت به گوش می‌رسد رویش بوستان‌ها در شهر خاکستری
گروه جامعه: پردیسان یا ملت؟ شهر یا دانشجو؟ ساعی یا طالقانی؟ پرواز یا قیطریه؟ اگر در تهران باشید، کدام پارک یا به تعبیری که چند سالی است در ادبیات رسمی استفاده میشود بوستان را برای گردش و تفریح انتخاب می‌کنید؟ تهران بیش از 2200 بوستان کوچک و بزرگ دارد، اما آیا این بوستان‌ها برای تهران کافی هستند؟«تهران انار ندارد» فیلمی مستند ساخته مسعود بخشی بود که در سال 88 بسیار مورد توجه قرار گرفت. این فیلم با جمله‌ای از کتاب آثارالبلاد اثر زکریا محمد قزوینی در قرن هفتم هجری آغاز میشود: «تهران روستای بزرگی در حوالی شهر ری است که باغ‌ها و درختان میوه فراوان دارد. ساکنان آن در سرداب‌هایی زندگی می‌کنند که به لانه مورچگان می‌ماند. میوه‌های‌شان نیکو و فراوان است و به ویژه اناری دارند که در هیچ یک از شهرها نظیرش یافت نمی‌شود». فیلم سپس به آب رفتن باغ‌های تهران در طول 200 سال گذشته و سبز شدن ساختمان‌های خاکستری به جای آنها می‌پردازد و البته سرشار از طنز و کنایه‌های اجتماعی و سیاسی هم هست.
شاید امروز اگر با پدرها و پدربزرگ‌هایی که از تهران قدیم خاطره دارند همراه شوید، از باغ‌هایی بگویند که دیگر نیستند. از باغی که زمانی در محدوده فعلی مجتمع ارگ تجریش قرار داشت یا باغ‌هایی که زمانی جای ساختمان‌های اطراف باغ فیض دیده می‌شدند. از دست رفتن باغ‌های قدیمی همیشه غم‌انگیز است. با این حال با فکر کردن به جای خالی این باغ‌ها، این سوال مطرح میشود که آیا سرانه فضای سبز در پایتخت مناسب جمعیت حدودا 10 میلیون نفری آن است؟
زمین‌هایی برای پارک شدن، باغ‌هایی برای همه مردم
بوستان‌های پایتخت را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد. پارک‌های قدیمی‌تری مثل لاله، شهر، دانشجو و ساعی یک دسته از این فضاهای سبز شهری هستند. دسته دیگر، پارک‌های جنگلی است که به مرور و با توسعه شهر به ناگاه میان ساختمان‌ها و خیابان‌ها احاطه شدند و کم کم امکانات بوستان‌های شهری هم در آنها ایجاد شده است. بوستان‌های چیتگر، پردیسان و لویزان از این جمله‌اند. در این میان تعدادی پارک‌های محلی وجود دارند تا ساختمان‌های خاکستری، رنگ سبز را از خاطر شهروندان نبرند. در نهایت چندین و چند بوستان بزرگ و قابل توجه هم وجود دارد که در سال‌های اخیر به فضای سبز پایتخت اضافه شده‌اند. بوستان یاس که از آزادسازی زمین‌هایی در اختیار یک نهاد نظامی ایجاد شد، بوستان ولایت که از تغییر کاربری پادگان قلعه مرغی در جنوب غربی تهران سر بر آورد و بهسازی بخشی از اراضی عباس‌آباد به عنوان بوستان آب و آتش از این دسته بوستان‌ها هستند. در عین حال، اخیرا نیز خبرهای خوشی از تاسیس بوستان‌های مشابه یا آزادسازی فضاهای سبز برای دسترسی مردم به گوش می‌رسد.
پادگانی که بوستان میشود
در ماه‌های اخیر، دو باغ عقبری در منطقه 2 همچنین باغ وثوق‌الدوله معروف به باغ بزرگ‌آقا در منطقه 14 توسط شهرداری تهران از بنیاد مستضعفان تملک شده است تا درهای آن به روی مردم باز شود. علاوه بر این‌ها خبر می‌رسد که تهران باید منتظر سه فضای سبز بزرگ دیگر هم باشد.
اولین فضایی که خبر از تبدیل شدن آن به پارک شنیده میشود، پادگان 06 ارتش واقع در منطقه پاسداران تهران است. این پادگان در مساحتی بالغ بر ۵۲ هکتار در شمال شرق پایتخت واقع شده است که در اجرای قانون طرح انتقال پادگان‌ها از شهر، طرح انتقال آن نیز در دستورکار قرار گرفت. حدود یک هفته پیش بود که معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران از آخرین توافقات برای واگذاری بخش‌هایی از پادگان 06 به شهرداری تهران برای تبدیل آن به فضای سبز خبر داد. عبدالرضا گلپایگانی در‌این‌باره عنوان کرد: «در ماه‌های گذشته بحث مفصلی را با ارتش آغاز کردیم. خوشبختانه رویکرد امرای عالی‌رتبه ارتش و مقامات وزارت دفاع در این زمینه با شهرداری تهران همسو است. علی‌رغم اینکه ارتش با زمین‌های خود می‌تواند بخشی از کمبودهای خود را تامین کند و میراثی است که به این ارگان رسیده است، تمایل دارد فضای پادگان ۰۶ را به تهران هدیه دهد و شهرداری تهران آن را تجهیز کند». گلپایگانی تصریح کرد: «در طرحی که پیش‌تر تهیه شده بود نسبت سطح اشغال، ۳۰ به ۷۰ بود اما این نسبت تفکیک شده نبود؛ یعنی با وجود اینکه ٣٠ درصد سطح اشغال تعریف شده بود، ٧٠ درصد باقی مانده عملا حیاط آن ٣٠ درصد محسوب می‌شد. ما خواستیم در این خصوص تجدید نظر شود و ٧٠ درصد شهرداری کاملا مجزا و بناهایی که در آن وجود دارد، کاملا حفظ شود و بارگذاری ترافیکی بالایی تعریف نشود». وی با تاکید براینکه پادگان ۰۶ هویت تاریخی دارد و به بخشی از خاطره جمعی مردم این کشور تبدیل شده است چرا که چند نسل از مردم ایران در این مکان دوران سربازی خود را گذراندند، گفت: «بر اساس آخرین توافقات با ارتش، میزان بارگذاری به شدت کم شده است؛ امیدوارم در آینده نزدیک در خیابان پاسداران پارک ٣۵ هکتاری که تقریبا به اندازه پارک ملت است را به مردم تهران هدیه کنیم». معاون شهردار تهران تاکید کرد: «در حال حاضر، توافق نهایی میان شهرداری و ارتش صورت گرفته، اما اجرای آن موکول به مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی است. ما نامه شهردار تهران در این مورد را برای رئیس شورای عالی شهرسازی و معماری ارسال کردیم و امیدواریم در آنجا تصویب شود». گلپایگانی درباره اینکه واگذاری بخشی از پادگان ۰۶ به شهرداری برای تبدیل به پارک چه زمانی اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: «دوست داشتیم به مناسبت عید غدیر این هدیه را به مردم تهران دهیم که میسر نشد، اما در آینده نزدیک شاهد این اتفاق خواهیم بود».
باز شدن درهای اردوگاه شهید باهنر به روی مردم در انتظار موافقت آموزش و پرورش
علاوه بر زمین‌هایی برای تبدیل شدن به بوستان، باغ‌هایی هم هستند که آزادسازی آنها می‌تواند تعداد بوستان‌های در دسترس مردم پایتخت را افزایش دهد. اردوگاه شهید باهنر در منطقه یک تهران از جمله این فضاهای سبز بزرگ به شمار می‌رود که تا کنون تنها در اختیار آموزش و پرورش و دانش‌آموزان قرار داشته است. چهارشنبه هفته گذشته، حمید موسوی شهردار منطقه یک در گفت‌وگو با ایسنا از انجام توافقات اولیه مبنی بر باز شدن درهای اردوگاه شهید باهنر به روی عموم مردم خبر داد. وی با اشاره به حجم فضای سبز اردوگاه شهید باهنر با بیان اینکه در مدیریت شهری جدید سعی شده که به منطقه یک به عنوان یک فضای تفریحی-گردشگری توجه شود، گفت: «در منطقه یک تهران اردوگاه بزرگ شهید باهنر به وسعت 10 هکتار وجود دارد اما از آنجا که مالکیت این اردوگاه در اختیار آموزش و پرورش قرار دارد این فضا تنها در اختیار دانش‌آموزان است». وی با بیان اینکه طی دیداری که با مسئول اردوگاه باهنر داشتیم از آنها درخواست کردیم طرح و برنامه‌های جامع خود برای این اردوگاه را در اختیار شهرداری تهران قرار دهند، گفت: «می‌توان با رعایت حدود محیط‌زیست این اردوگاه را به یک فضای گردشگری و تفرجی که در اختیار عموم مردم باشد، تبدیل کنیم». موسوی با بیان اینکه مسئولان مربوطه درمورد کلیات این پیشنهاد موافقت‌های ضمنی خود را اعلام کردند، گفت: «می‌توان در یک تفاهم‌نامه سه جانبه فیمابین سرمایه‌گذار، شهرداری و آموزش و پرورش، اردوگاه شهید باهنر را به مکانی برای استفاده همه مردم و نه فقط دانش‌آموزان بدل کنیم». شهردار منطقه یک با بیان اینکه دیوارهای این اردوگاه باید برداشته و در آن به روی همه مردم باز شود تا فضای سبز گسترده آن در اختیار همگان قرار گیرد ادامه داد: «شهرداری پیشنهادات خود را به مسئولان مربوطه اعلام کرده و آنها نیز موافقت کردند و قرار شده آنها تقاضاهای خود را ارائه کنند تا بتوانیم درمورد این مهم به جمع‌بندی برسیم اما تاکنون درخواستی مطرح نکردند».
باغ حکیم هم پارک میشود؟
راهکار آزادسازی باغ‌های قدیمی، نه فقط در مناطق سرسبزی مثل منطقه یک، که به ویژه در مناطق کم‌برخوردارتر تهران این راهکار ارزش ویژه‌ای دارد. باغ حکیم در منطقه 10 تهران یکی از این باغ‌های قدیمی پایتخت است. حسین بحیرایی، شهردار منطقه 10 تهران روز پنجشنبه 24 مرداد ماه در جمع خبرنگاران با بیان اینکه منطقه ۱۰ از نظر سرانه فضای سبز جزو فقیرترین مناطق است، افزود: «این در حالی است که تراکنش نامناسبی هم در این منطقه وجود دارد به گونه‌ای که عمده بوستان‌های منطقه تنها در ناحیه یک قرار دارد و مابقی نواحی با کمبود فضای سبز مواجه هستند» بحیرایی با بیان اینکه بنا به دستور شهردار تهران به دنبال تملک باغات این منطقه هستیم، گفت: «یکی از باغات، باغ حکیم است که شهردار تهران با وزیر آموزش و پرورش مکاتبه داشتند چرا که این باغ ۴۰۰۰ متر است و می‌توانیم با تهاتر این باغ را به یک بوستان بزرگ تبدیل کنیم. همچنین رایزنی‌ها برای تبدیل باغ نظر و اسلام بولچی ادامه دارد اما متاسفانه این باغات در ناحیه یک قرار دارند». وی با بیان اینکه جلسات زیادی را با جمعی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی که تعلق خاطر به محلات این منطقه دارند، برگزار کردیم، گفت: «تعدادی از این سرمایه‌گذاران نیز اعلام آمادگی کرده‌اند و امیدواریم بتوانیم خدمات بیشتری را ارائه کنیم.» وی در تشریح این شیوه افزود: «به عنوان مثال بخش خصوصی نسبت به تملک ۶۰ پلاک اقدام می‌کند و به جای آنکه این ۶۰ پلاک را به آپارتمان تبدیل کنیم که جمعیت محلات را افزایش می‌دهد، آن را به بوستان، کافه، شهرکتاب و... تبدیل خواهیم کرد».
سرانه خوب، توزیع نامتوازن
امروز سرانه فضای سبز درون شهری تهران 16.25 متر مربع و سرانه فضای سبز برون شهری نیز 24 متر مربع است. البته سرانه مناطق تهران از نظر فضای سبز یکسان نیست و مثلا در میان مناطق 22 گانه پایتخت، در حالی که مناطق ۴، ۱۳ و ۱۵ به دلیل مجاورت با کمربند سبز تهران بیشترین و مناطق 7، 8، 10، 11، 12 و 17 کمترین سرانه را دارند. در نتیجه به نظر می‌رسد با توجه به این که شاخص سرانه فضای سبز کلانشهرها از سوی سازمان ملل متحد، 15 مترمربع تعیین شده است، تهران از نظر سرانه کلی شرایط مناسبی دارد، با این حال پخش غیرمتوازن این فضای سبز در تهران در کنار جمعیت فراوان و آلودگی هوا، پایتخت را به توسعه فضای سبز همچنان نیازمند جلوه می‌دهد. البته نباید فراموش کرد که در مورد باغ‌های قدیمی، همواره این مسئله از سوی فعالان حوزه محیط زیست مطرح میشود که یک درخت چند ده ساله قابل مقایسه با یک درخت چند ساله نیست و باید در عین توسعه فضای سبز جدید، به فضای سبز به جای مانده در طول دهه‌ها توجه ویژه داشت.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس قوه قضائیه در سفر به کردستان:
باید به وضعیت زندان و زندانی رسیدگی شود
محمدعلی وکیلی
مردم میپرسند کی نوبت آواربرداری داخلی است؟
خبرهای خوبی که درباره باغ‌ها و پارک‌های پایتخت به گوش می‌رسد
رویش بوستان‌ها در شهر خاکستری
برای برون‌رفت از برخی مشکلات باید صادرات را توسعه داد
زمان رقابت در بازارهای بین‌المللی
دولت توسعه‌گرا باید به دنبال فراهم کردن بستر رونق تولید باشد
تنبیه درآمدهای کوچک در نظام مالیاتی
با رای دادگاه عالی جبل‌الطارق، نفتکش گریس 1 آزاد شد
فرجام یک دزدی دریایی انگلیسی
رهبر حزب کارگر بریتانیا به دنبال برکناری نخست وزیر جدید است
کوربین علیه جانسون
قائم‌مقام حزب اعتماد ملی:
در انتخابات حتما از افرادی صالح و اصلاح‌طلب حمایت می‌کنیم
دبیرکل حزب ندای ایرانیان:
برای گفتن حرف حق آبرو دادیم و بی‌احترامی شنیدیم
رئیس بازرسی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح:
صنعت دفاعی برای تامین نیازهای فناورانه کشور اعلام آمادگی کرده است
جانشین فرمانده سپاه پاسداران:
رئیسجمهوری آمریکا به ضعف خود و اقتدار ایران رسما اعتراف کرد
شکست پروژه ناقص ایرانهراسی آمریکا
