تکاپو برای پایان چادرنشینی قبل از زمستان

محمد اکبری- 29 اسفند 97استان گلستان در حادثه ای که هرلحظه هولناک تر می شد، شاهد سیلابی  مهیب در تاریخ خود شد که  به گواه   هواشناسی کشور این سیلاب طی 70 سال اخیر بی سابقه بود. 13 کشته ، 116 مصدوم و تخریب تاسیسات شهری همچون برق، تعطیلی فرودگاه ، راه آهن و تخلیه چند بخش و روستا موجب شد تا این رخداد، بزرگ ترین فاجعه طبیعی صد سال اخیر ترکمن صحرا خوانده شود .با گذشت  150 روز از وقوع این حادثه گروه گزارش خراسان به منطقه اعزام شد  و طی گفت وگو با مردم آسیب دیده ومسئولان محلی، گزارشی از وضعیت عملیات گسترده بازسازی و اسکان بیش از 21 هزار و 102 واحد مسکونی را اکنون پیش روی مخاطبان خود قرار داده است.
براساس آمار به دست آمده از میان مناطق آسیب دیده استان گلستان، شهر آق قلا و هشت روستای اطراف آن یعنی تازه آباد، چن سولی، سیلدر، قانقرمه، یلمه خندان، سلاق یلقی، سقر یلقی، و میرزا یلقی بیشترین آسیب را داشته اند و به بیش از 10 هزار واحد مسکونی شهری وروستایی شهرستان های گنبد کابوس و گمیشان آسیب جدی وارد شده است.
وعده برای قبل از زمستان
مسئولان ستاد های بازسازی بنیاد مسکن استان گلستان در شهرهای آق قلا، گمیشان و گنبد با تاکید براین که قطعا کار بازسازی کامل واحد های سیل زده شهری و روستایی این استان پیش از زمستان پایان می یابد وعده دادند  قبل از پایان یافتن روزهای گرم سال همه سیل زدگان اسکان یابند و از چادرهای امداد به زیر سقف خانه جدید خود بروند.


مصائب نازبی بی!
این‌جا روستای تازه آباد است؛ «ناز بی بی» مادر میان سالی که به دلیل فوت همسر علاوه بر پسرش که معلول ذهنی است دو فرزند دیگرش را نیز سرپرستی می کند  در بالای آبادی کنار تلی از خاک ونخاله که پیش از سیل خانه نامیده می شد، چادر زده است. دغدغه اش مدام همین است که به سرپرست کارگران  بگوید و خواهش کند مادامی که کار سقف خانه اش تمام نشده است سراغ خانه های دیگر روستا نروند.نازبی بی می گوید: امروز بعد از معطلی چند روزه توانسته آن ها را برای ادامه کار ساخت به آن جا بیاورد و تاکید دارد که پسرش باید هفته ای دوبار حمام برود اما کارگران کند کار می کنند. از سویی دیگر پیمانکار احداث واحدهای روستا نیز با توضیح  این که کندی ها و توقف های کوتاه عملیات ساخت دلایلی چون حفظ استانداردهای ساخت، لزوم خشک شدن مصالح برای احداث سقف و پیوستگی در ساخت کلیه واحد های روستا را دارد، درعین حال  در حضور ما به نازبی بی قول می دهد که سقف خانه اش تا هفته دیگر تمام می شود و برای آسودگی خاطر   نازبی بی به او می گوید تا یک ماه دیگر پسرش در خانه حمام می کند.
تازه آباد تازه در حال آباد شدن است
در روستای تازه آباد  107 خانوار با جمعیتی حدود 375 نفر سکونت دارند و 102  خانواراین روستا خسارت دیده اند. طبق گزارش بنیاد مسکن 72 خانوار این واحد های مسکونی نیازمعیشتی اعم از جبران خسارت های مادی اموال ، 53 واحد نیازمند تعمیرات ساختمان است  و 47 واحد مسکونی باید از نو احداث شود.
عمده اهالی این روستای محروم  از هموطنان عزیزترکمن و بلوچ هستند، بسیاری از مردان این روستا کارگران فصلی اند  که  اکنون برخی از آن ها ترجیح داده اند کنار پیمانکاران بنیاد مسکن برای بالا بردن دیوارهای واحد احداثی خود بدون دریافت حقوق کار کنند. عده ای نیزدر این فصل سال برای یافتن کار به شهرهای همجوار رفته اند تا به گفته همسر و فرزندان شان که از داخل چادرهای امداد  نظاره گر عملیات آهسته و پیوسته  ساخت خانه های شان هستند پول در بیاورند.در روستای چن سولی با وجود این که از  1297 خانوار این روستا 693 واحد خسارت دیده اند به دلیل محرومیت کمتر ساکنان این منطقه، وضعیتی بهتر از تازه آباد به نظر می رسد. در این جا هیچ یک از اهالی در چادر زندگی نمی‌کنند، عملیات تعمیر واحد های مسکونی آسیب دیده به طور کلی پایان یافته و کار ساخت واحد های احداثی نیز رو به اتمام است.
شادی و غم  مادرعایشه
مادر«عایشه» دختر شیرین زبان ترکمن که قرعه تکمیل اولین واحد احداثی روستا به نام آن ها زده شده است در حال بردن وسایل خود به درون خانه خوشحال و شادمان است. می‌گوید: خانه ام خوب است، پنجره ها شیشه دوجداره دارد و آرامش و امنیت بیشتری نسبت به خانه قبلی داریم.عایشه هشت ساله نقاشی اش را که در آن تصویری از یک مرد، زن  و دختری با موهای بلند کنار خانه ای با سقف شیروانی  است، روی در خانه جدیدشان چسبانده است. بالبخندی که روی لب دارد نقاشی را به ما نشان می دهد و می گوید: "اینو من کشیدم".  او تعدادی انجیر از درخت حیاط چیده و با همان خنده نقش بسته روی صورت کودکانه اش به ما تعارف می کند. در این میان مادرش  برای ما از نزدیکی عید قربان و حساسیت رسوم قوم ترکمن برای لزوم قربانی کردن حداقل یک گوسفند در هر خانه می گوید. صحبت به این جا که می رسد با لحنی حاکی از یاس ادامه می دهد  تازگی ها موتور سیکلت همسرم را دزدیده اند؛ او به شهر رفته است و در آن جا سخت مشغول کار است تا بتواند مخارج عید قربان را دربیاورد اما من که فکر می کنم امسال نتوانیم قربانی کنیم.
وعده برای پایان تعمیراتی ها
به گفته اهالی روستاهای آسیب دیده اطراف آق قلا و گمیشان نیز وضعیت ساخت خانه ها طی ماه جاری با سرعت بیشتری همراه بوده است. محسن جندقی رئیس سازمان بنیاد مسکن و شهرسازی آق قلا نیز در این باره به ما اعلام می کند که " کار واحدهای تعمیراتی تمامی روستاها و شهرهای منطقه پایان یافته است".به گفته وی طبق پیش بینی های  صورت گرفته کار سفت کاری کلیه واحد های احداثی تا آبان ماه پایان می‌یابد و بی تردید تا قبل از پایان یافتن فصل سرما هیچ خانوار روستایی در چادرها  نمانده است و همگی در خانه های شان ساکن می شوند.براساس مشاهدات خبرنگار خراسان در شهرهای گنبد، گمیشان و آق قلا به ندرت چادرهای امداد به چشم می آید، موارد واحد های آسیب دیده اعم از تعمیری و احداثی عمدتا شامل ساختمان های کلنگی بوده که نسبت به ساختمان های نوساز آن کوچه تاب مقاومت در برابر سیل را نداشته است ؛ صاحبان این خانه ها که عمدتا افرادی کم بضاعت هستند، باوجود اعلام ناراحتی های شان بابت وضعیت موجود در کل از این که خانه شان مانند دیگر همسایه ها در حال نو شدن است حس رضایتمندی دارند.
 21 میلیون بلا عوض، 65میلیون تسهیلات
محمد تقی زمانی نژاد مدیر کل بنیاد مسکن استان گلستان هم به خراسان می گوید که به طور کلی هر خانوار سیل زده روستایی تاکنون  21 میلیون تومان تسهیلات بلا عوض برای اجاره مسکن، معیشتی و ساخت مسکن دریافت کرده است و تا پایان کار ساخت واحد مسکونی شان نیز سرجمع 65 میلیون تسهیلات بانکی با سود چهار درصد دریافت خواهند کرد.وی می‌افزاید: برای خانوار شهری رقم اختصاص یافته هر واحد 29 میلیون تومان بلاعوض و تسهیلات بانکی 65 میلیونی است. جدای از این هزینه سیمان مصرفی، پروانه ساخت، نقشه و نظارت بر ساختمان ها رایگان است که این موضوع نیز کمک مالی 15 میلیونی به حساب می آید.مدیر کل بنیاد مسکن استان گلستان تاکید دارد که راهبرد ما در روستاهای محروم گاهی این گونه است که در صورت لزوم ساکنان خانه های قدیمی را که درخواست تعمیر دارند ترغیب به تبدیل وضعیت از تعمیر به احداث کنیم و آن ها را به اصلاح کلی تشویق کنیم. در این زمینه بنیاد برای هر واحد احداثی روستا 10 میلیون تومان و برای شهر 12 میلیون تومان ارائه می دهد.براین اساس برای هر واحد احداثی تعداد 160 پاکت سیمان رایگان و برای واحد های تعمیری هم 20 پاکت از محل اهدایی رهبرمعظم انقلاب در نظر گرفته شده است که در طول عملیات ساخت به پیمانکاران ارائه می شود.
رفع چالش کندی کار
طبق اظهارات مردم سیل زده  آق قلا و گمیشان عملیات ساخت واحد های احداثی در این ماه نسبت به ماه قبل  با سرعت بیشتری در حال انجام است که به گفته مسئولان ستاد بازسازی بنیاد مسکن و شهر سازی این دو شهرستان دلیل آن مساعدت های تازه شهرداری برای تسریع در عملیات صدور پروانه ساخت به سیل زدگان است.طبق گفته مسئولان ستادهای بازسازی بنیاد مسکن در آق قلا، گمیشان و گنبد به خبرنگار خراسان روند ارائه خدمات در دو ماه نخست سال به دلیل تغییر مصوبه قبلی هیئت دولت که در فروردین با عنوان ارائه تسهیلات "جعاله" اتخاذ شده بود اما در اردیبهشت با موارد تازه آسیب دیده کشور با عنوان "قرض الحسنه" اصلاح و تصویب شد طی این دو ماه با کندی مواجه بود اما از خرداد امسال با  بالا رفتن سطح همکاری بانک ها و مسئولان شهری این مناطق این روند سرعت رضایت بخشی یافته است.همچنین به گفته سید مجید نجاتی رئیس ستاد معین بازسازی بنیاد مسکن خراسان رضوی در شهرستان گنبد برخی اهالی شهر و روستاهای این شهرستان در ابتدای حادثه سیل به دلیل برخی باورها یا عزت نفس بالای قوم ترکمن تنها به گرفتن تسهیلات بلا عوض اکتفا کردند و از اعلام درخواست برای دریافت وام بانکی برای تعمیر و احداث خودداری کردند، اما اکنون قاطبه مردم برای احیای خانه های خود درخواست تسهیلات کرده اند. به طوری که هم اکنون تنها در شهرستان گنبد و روستاهای اطراف چهار هزارو پانصد و سی خانوار برای دریافت تسهیلات احداثی و تعمیرات به بانک ها رجوع کرده اند.
تازه ترین وضعیت عمرانی مناطق سیل زده
بنا بر آخرین گزارش روابط عمومی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تا لحظه تهیه این گزارش در استان گلستان هفت هزار و 321 واحد مسکونی آسیب دیده شهری و  13 هزار و 802  واحد روستایی مشخص شده است که از این میزان 2161  واحد در مرحله  آوار برداری، 3750 واحد در وضعیت پی کنی، 3832 واحد در موقعیت ایجاد فونداسیون، 2356  واحد در مرحله اسکلت، 1134 واحد  در موقعیت ایجاد سقف و 121 واحد در مرحله دیوارکشی و بهره برداری  قرار دارد.