روزنامه ایران
1398/05/22
فرضیه‌های بهرام بیضایی بر مبنای نمایش ایرانی است
فائزه مشایخیخبرنگار
«ایران»: هفتمین همایش بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی، روز یکشنبه بعد از دو روز اجرای صحنه‌ای در سالن شهرداری شهر قمصر کاشان، طی مراسمی به کار خود پایان داد. در اختتامیه این مراسم، جایزه جلال ستاری به محمدرضا اصلانی، بهرام بیضایی، آنتونیو سالرنو و محمدحسین ناصربخت، ۴ پژوهشگر حوزه نمایش‌های آیینی و سنتی تعلق گرفت و این هنرمندان پیشکسوت، در غیاب بیضایی جوایز خود را از نوزدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، دریافت کردند. حمیدرضا اردلان، دبیر بخش همایش جشنواره در این برنامه درباره تأثیر جلال ستاری بر فرهنگ و هنر کشور گفت: «فرهنگ ما از طریق جلال ستاری با بسیاری از متفکرین جهان آشنا شد. او چند کار مهم انجام داده که اولینش توضیح اسطوره به زبان فارسی بود. ستاری حدود ۱۰۰ جلد کتاب درباره فلسفه، زیبایی شناسی، پدیدارشناسی، نشانه شناسی و... تدوین کرده که همه این کتاب‌ها، آثاری مهم در حوزه اندیشه و اسطوره و فرهنگ هستند. جلال ستاری که به‌دلیل کسالت، نتوانسته بود در این مراسم حضور داشته باشد پیامی ارسال کرد که در مراسم قرائت شد. ستاری در این پیام همچنان از دغدغه‌اش در حوزه فرهنگ نوشته بود. متن پیام ستاری به این شرح است: «توسعه فرهنگ با شناخت سنت‌ها و آیین‌هایی است که پایگاه اندیشه دوستداران فرهنگ و مورد احترام مردم است. از همه شما سپاسگزارم که برای این مهم تلاش می‌کنید و آرزوی موفقیت بیشتر شما را دارم.»
اما اولین جایزه این مراسم در حضور داوود فتحعلی‌بیگی، به محمدرضا اصلانی تعلق گرفت. حمیدرضا اردلان دبیر این همایش درباره اصلانی گفت: «محمدرضا اصلانی، شاعر و فیلمساز و متفکر ایرانی و جزو بنیانگذاران جریان «شعر دیگر» است و اصلاً مانیفست «شعر دیگر» توسط او نوشته شده است.» او ادامه داد: «اصلانی در سینما پیرو زمان دهری است و در آثارش توانسته بین زبان معاصر ایران و اندیشه آیینی نیز نسبت درستی برگزار کند.» اصلانی هم در سخنانی کوتاه درباره جلال ستاری و دلسوزی‌هایی که برای فرهنگ و هنر این مرز و بوم داشته است، سخن گفت.
بیضایی؛ هویت ایرانی معاصر
دومین جایزه جلال ستاری اما به بهرام بیضایی اهدا شد. اردلان با اشاره به فعالیتهای بیضایی در حوزه سینما، تئاتر و نمایش‌های ایران یادآور شد که نکته کلیدی در کارهای بیضایی طرح مسأله هویت انسان ایرانی معاصر است که تاکنون کمتر به آن توجه شده و مورد پژوهش قرار گرفته است. او از محمد رحمانیان به‌عنوان یکی از شاگردان بنام و متأثر از بیضایی نام برد و از او خواست تا جایزه بیضایی را به نیابت از او تحویل بگیرد که سودابه فضائلی به نیابت از بیضایی به رحمانیان اهدا کرد. رحمانیان که برای دریافت جایزه روی سن آمده بود در سخنان کوتاهی درباره بیضایی گفت: «به نظرم این جایزه می‌تواند مهم‌ترین جایزه‌ای باشد که در یک جشنواره به بهرام بیضایی اهدا شود؛ چون دیدگاهی که بیضایی نسبت به نمایش‌های ایرانی دارد، در این جشنواره موارد توجه قرار می‌گیرد.» او افزود: «آقای بیضایی در جلساتی که با ما داشت، تلاش می‌کرد تأویل و بازگشت به نقطه اولیه را برای ما توضیح دهد و بارها روی این نکته تأکید داشت که نمایش‌های تقلید و کمدی و تعزیه همگی یک نوع نمایشی هستند و این دقیقاً مسأله‌ای است که کمتر کسی به آن توجه می‌کند. بیضایی تنها نویسنده‌ای است که برای بیان فرضیه‌هایش از نمایش‌های ایرانی کمک می‌گیرد.» رحمانیان کمی هم درباره فعالیتهای جدید بیضایی برای حاضرین گفت. این کارگردان تئاتر درباره این روزهای بیضایی گفت: «در حال حاضر بهرام بیضایی در سفر است و مشغول نوشتن نمایشنامه «داش آکل» که براساس داستان صادق هدایت آن را می‌نویسد اما این بار اتفاقات از زبان مرجان روایت میشود. همچنین آخرین نمایشنامه استاد، «چهارراه» نام دارد که بزودی توسط انتشارات روشنگران منتشر میشود. در این نمایشنامه تمام آنچه درباره قراردادهای نمایش ایرانی نوشته، این‌بار در بستری مدرن و امروزی روایت میشود.»
نور انداختن بر نقاط فراموش شده نمایش ایرانی
آنتونیو سالرنو، سومین محققی بود که جایزه جلال ستاری را از دستان حمیدرضا اردلان، دریافت کرد. سالرنو، طی سخنانی کوتاه گفت: «برای من لحظه مهمی است که اینجا باشم و درباره فرهنگ ایرانی یاد بگیرم. فکر می‌کنم فرهنگ خیلی گسترده است و انتها ندارد و با این شاهکاری که به من می‌دهید، فرهنگ ایران در من زنده و همراه من خواهد بود.» پس از سالرنو، محمدحسین ناصربخت، آخرین پژوهشگری بود که جایزه جلال ستاری را دریافت کرد. اردلان با اشاره به پژوهش‌های ناصربخت درباره نقاط فراموش شده نمایش‌های ایرانی و تأثیر او در برگزاری ۱۹ دوره از جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی از یولاندا کاپریگ لیونه درخواست کرد که جایزه ناصربخت را اهدا کند. در پایان این مراسم، ناصربخت با ابراز خوشحالی از برگزاری هفتمین دوره بخش همایش و دریافت جایزه جلال ستاری درباره نقش ستاری در فعالیتهای پژوهشی‌اش سخن گفت و ابراز امیدوار کرد که بعد از کسب این جایزه بتواند این مسیر را ادامه دهد و اثبات کند این جایزه بی‌جهت به او اهدا نشده است.
سایر اخبار این روزنامه
پیشنهادهای ایران برای توسعه روابط اقتصادی حوزه خزر
فرضیه‌های بهرام بیضایی بر مبنای نمایش ایرانی است
من پسر خوب سینمای ایرانم
دانشجویان نگران ستاره‌دار شدن نباشند
دوران طلایی روابط با عربستان را احیا کنیم
مشکل این ملت اهل هنر نقدینگی نیست
بودجه غیر نفتی میشود
گزارش ملی رسانه
خون مدنیت مدرن در رگ‌های جامعه
تکذیب دروغ‌سازی‌ها درباره حادثه منا
جزئیات درگیری مرگبار در محمودآباد
پیام مسافری میشود
نماز خونین عید قربان در مسجد‌الاقصی
سلام ایران
