روزنامه ابتکار
1398/05/20
بانکها با چراغ سبز بانک مرکزی همچنان به بنگاهداری در بازار ادامه میدهند اولتیماتوم به بنگاهداری بانکها
بنگاهداری بانکها این روزها مورد بحث و بررسی بسیاری از صاحبنظران شده است و در این میان انتقادهای فراوانی را به سمت خود روانه میکند. این مسئله گویا به یک امر طبیعی تبدیل شده است و ما شاهد هستیم بانکهای کشور تعداد بسیار زیادی املاک، مستغلات، واحدهای تولیدی، شرکت و ... را تحت مالکیت خود دارند. این در حالی است که کارشناسان اقتصادی به این کار خورده میگیرند و دائما به بانکها هشدار میدهند که دست از این کار بردارند. در همین راستا هستند کارشناسانی که معتقدند همین بنگاهداری بانکها سبب گرانی در بسیاری از بازارهای اقتصادی از جمله بازار مسکن هستند. به گفته این کارشناسان برای بازگرداندن ثبات به بازارهای اقتصادی باید به اصلاح نوع فعالیتهای بانکی بپردازیم.وظیفه اصلی بانک ها چیست؟
حمید حاجاسماعیلی، فعال حوزه کارگری معتقد است که بنگاهداری بانکها آسیب جدی به اشتغال و کسبوکارهای تولیدی وارد میکند. وی وظایف بانک را بسیار متفاوت با رویهی فعلی فعالیتها دانست و در اینباره به «ابتکار» گفت: بخش زیادی از مشکلات اقتصادی در جامعه و بازار کار کشور ناشی از اقدامات غیرسازنده و کاسبکارانه بانکها در ساختار پولی و مالی کشور است. یکی از وظایف اصلی که بانکها درکشورهای مختلف دارند و در کشور ما هم باید اینگونه باشد این است که به بنگاههای تولیدی و خدماتی کشور کمک کنند. به عبارتی دیگر بانکها باید به طرحهای اشتغالزایی در کشور و سرمایههای در گردش از طریق تخصیص تسهیلات ارزانقیمت و آسان کمک کنند، این وظیفه اصلی بانکها در کشور است. دراین میان نگهداری از سپردههای مردم هم وظیفه دیگر بانکها است. بانکها در کشور ما برخلاف وظیفه اصلیشان وارد عرصه فعالیتهای اقتصادی شدهاند و دارای شرکتها، پروژهها و بنگاههای اقتصادی هستند. به بیانی دقیقتر تسهیلاتی را که باید به شرکتها و بنگاههای تولیدی در کشور تخصیص دهند معمولا به شرکتهای وابسته خودشان تخصیص میدهند. این اقدام چند مشکل به وجود میآورد.
بانکها بر اساس فلسفهای که دارند از مسیر اصلی خود منحرف شدهاند
این کارشناس کار در بخشی از سخنانش به مشکلات ناشی از بنگاهداری بانکها اشاره کرد و گفت: اولین مشکل این است که جریان نقدینگی کشور را به سمت مسیر خاصی که خودشان تشخیص میدهند به حرکت درمیآورند، این اقدام مجموعه بنگاههای اقتصادی را دچار مشکل میکند. به عبارتی دیگر باید گفت که سرازیر نشدن نقدینگی در بخشهای مختلف از توسعه بازار کار جلوگیری میکنند. مشکل بعدی این است که بر اساس این فعالیتها بخشی از بازار کار کشور متضرر میشود. بهعنوان نمونه وقتی میبیینم که مسکن افزایش قیمت را تجربه میکند یکی از علتهای آن ناشی از این است که بانکها با سودهای کلان باعث میشوند که این ساختوسازهایی که در کشور شکل میگیرد در اختیار آنها باشد و این املاک مدتها به فروش نرود، بخشی از سرمایه جامعه منجمد میشود. در حال حاضر بانکها با حضور در پروژههای عمدتا دولتی و شبهدولتی و پرسود با کسب درآمدهای کلان باعث اختلال در چرخه صحیح اقتصادی در کشور میشوند.
وی در ادامه افزود: مشکل بعدی این است که نگاه بانکها به بازار نگاهی منفعتطلبانه است. به این معنی که نرخ پولی که در اختیار بنگاهها قرار میدهند گران است. معمولا بانکها در کشورهای دیگر اینگونه عمل میکنند که نرخ بهره و سود تسهیلاتشان بین 1 تا 4 درصد بوده این در حالی است که کارمزدهای ما حداقل بیش از این مقدار است. این نشان میدهد که فعالیت بنگاههای تولیدی و خدماتی در کشور با یک مشکل جدی همراه میشود چراکه هزینه تمام شده خدمات و کالا در ایران افزایش پیدا میکند و نتیجه افزایش قیمت نهایی کالا میشود. افزایش قیمت کالا خود عاملی برای رشد تورم است. هنگامی که افراد نتوانند کالاهای مورد نیاز خود را به راحتی تهیه کنند خود به خود تولید کالا کاهش پیدا میکند، قدرت خرید افراد ضعیف میشود و همچنین در بحث صادرات مشکل پیدا میکنیم. بنابراین کار بانکها بر اساس فلسفه اصلی که دارد از سیر اصلی منحرف میشود.
حاجاسماعیلی جذب سرمایه از طریق بانکها را به ضرر بازار سرمایه دانست و اظهار کرد: محوریت بانکها در عرصههای اقتصادی کشور امکان توسعه فعالیتهای موثر اقتصادی مبتنی بر بازار سرمایه را با مشکل مواجه کرده است. یکی دیگر از مشکلاتی که بانکها در مسیر فعالیت بنگاهداری در اقتصاد کشور ایجاد میکند این است بازار سرمایه را به چالش میکشاند. وظیفه اصلی بازار سرمایه در هر کشور تامین سرمایه برای توسعه و سرمایه در گردش بنگاهها است. یعنی افراد با پولی که در اختیار دارند در بازار سرمایه فعالیت میکنند و سهامهای برخی از شرکتها را میخرند. بنابراین این سرمایهای که به بازار بورس وارد میشود صرف توسعه بنگاههای اقتصادی در کشور میشود. متاسفانه بازار سرمایه ما با مضیقه روبهرو است. به عبارتی دیگر سرمایهها دیگر به سمت بازار بورس نمیرود و در مقابل پول به سمت بانکها سرازیر میشود. چراکه بانکها سود میدهند و هم با تبلیغاتی که دارند مانع رفتن سرمایهگذاران به بازار سرمایه میشوند. هنگامی که پول در اختیار بانکها قرار میگیرد با سودهای کلان به سمت پروژههای مدنظر هدایت میشوند. این کار بنگاهداری بانکها دارای مشکلات بسیاری است که امروزه در کشور دیده میشود و خود دولت تاکید دارد که هر چه زودتر جلوِ اینگونه فعالیتها گرفته شود.
سیاستهای پولی اصلاح نشده است
وی بانک مرکزی را در برابر کنترل مشکلات مسئول دانست و در اینباره گفت: بانک مرکزی در این بین کاستیهایی دارد، زیرا سیاستگذاری اصلی در این کار بر اساس مسئولیت متمرکز بر عهده بانک مرکزی است. بانک مرکزی باید از اینگونه فعالیتها جلوگیری کند چراکه وظیفه نظارت بر عهدهی بانک مرکزی است. بانک مرکزی است که میتواند بگوید چه فعالیتی را انجام دهند چراکه سیستم گردشی پولی کشور از طریق نرمافزار شتاب کاملا تحت نظارت بانک مرکزی است. اما متاسفانه تا کنون این توانایی را نداشته است که از طریق مکانیزم نظارتی، بانکها را از اینگونه فعالیتهای غیرمجاز باز بدارد. البته باید اشاره کنم که بخشی از درآمد بانک مرکزی از محل سود بانکها است بنابراین همراهی بانک مرکزی با بانکها ادامه دارد، متاسفانه بانک مرکزی چراغسبز نشان میدهد و بانکها هم به اینگونه فعالیتها ادامه میدهند. مسئولیت سیاستهای پولی و مالی بر عهده بانک مرکزی است و باید با سیاستگذاری درست بتواند مشکلات را برطرف کند. سالهای سال است که این مشکلات وجود دارد و سیاستهای پولی ما اصلاح نشده است.
وی افزود: وقتی بانکها تسهیلاتی را در اختیار واحدهای تولید و خدماتی قرار میدهند حداکثر بهره 4 تا 5 درصد و یا نهایت 10 درصد باشد. وقتی بانک مرکزی از نرخ تسهیلات گران حمایت میکند تورم به وجود میآید که این خودش باعث میشود قیمت کالاهای دیگر افزایش پیدا کند. بنابراین ما بانک مرکزی را مسئول میدانیم، سیاستهای پولی و مالی آن غلط است و باید در برابر تورم، رشد افسارگسیخته قیمت مسکن، افزایش قیمت کالاهای اساسی پاسخگو باشد. وقتی نرخ تورم بالا رفت نمیتوانیم به سرمایههای مردم سود اندک بدهیم این اقدام مغایر با سیاستهای درست است. من ابتدا اشاره کردم ما با پرداخت سود بالا در سیستم پولی کشور مخالفیم اما زمانیکه نرخ تورم بالا است وظیفه سیستم بانکی این است که اجازه ندهد سرمایههای مردم که به صورت نقدی در بانکها وجود دارد از بین برود.
ارزش سرمایهها به یکسوم رسیده است
حاجاسماعیلی با اشاره به رشد تورم در ماههای اخیر ادامه داد: به عبارتی دیگر باید توجه کنیم که طی چند ماه گذشته تورم به شدت افزایش پیدا کرده است خیلی از افرادی که در سیستم بانکی پول نقد داشتن ارزش سرمایهشان به یک سوم ارزش ملی خود رسید. به عباتی دیگر بانک مرکزی بار دیگر مردم را فقیر کرد و قدرت خرید را کاهش داد. در این میان بانک مرکزی باید از ارزش پول ملی حفاظت کند. اکنون تورم نقطه به نقطه بالای 50 درصد و تورم رسمی بالای 40 حدود 41 درصد است. بانک مرکزی در این شرایط به سپردههای روزشمار افراد را سود نمیدهد. به عبارتی دیگر اصرار بانک مرکزی بر کاهش نرخ سود سپردههای بلندمدت در بانکها و حذف سودهای روزشمار سپردههای مردم در شرایطی است که ما نرخ تورم حدود 50 درصدی را در کشور تجربه میکنیم. میلیاردها میلیارد در حسابهای بانکی است و در شرایط تورمی سودی دریافت نمیکنند. سیستم بانکی این پولها را به پروژههای مخصوص میبرد و سودهای کلان به دست میآورد. این سیاستهای مخربی است که در سیستم پولی کشور وجود دارد و ما باید بدانیم که این سیاستها به ضرر اقتصاد کشور است.
این کارشناس کار در پایان اظهار کرد: بانک مرکزی هر چه سریعتر باید این سیاستها را اصلاح کند چراکه در جهت خلاف منافع مردم و منافع ملی است. این مشکلات تشدید شده و متاسفانه تا کنون اقدامی برای اصلاح آن نشده است. ما انگشت اشاره را به سمت بانکها میگیریم و میگوییم هر چه زودتر نظام پولی را اصلاح کنند. امروزه شرایط برای سرمایهگذاری به جای اینکه آسانتر شده باشد رو به دشواری رفته و ریسک سرمایهگذاری در فعالیتهای تولیدی و خدماتی به شدت بالا رفته است، بنابراین باید به دنبال اصلاح ساختار پولی کشور باشیم. وقت آن رسیده است که بانک مرکزی نسبت به ریسک بالای سرمایهگذاری در کارهای تولیدی ، تورم 50 درصدی در کشور ، افزایش روز افزون قیمتها، نرخ بالای ارز و بیثباتی در بازار کار کاملا پاسخگو باشد.
سایر اخبار این روزنامه
به مناسبت روز جهانی شیر انجام شد
آغاز زندگی مشترک «هیرمان» و «ایلدا»
علیرضا صدقی
دوگانه سیاستورزی در ایران
«ابتکار» از احتمال چرخش سیاست خارجی عربستان نسبت به ایران گزارش میدهد
گمانهزنی تا واقعیت تنشزدایی میان تهران و ریاض
بانکها با چراغ سبز بانک مرکزی همچنان به بنگاهداری در بازار ادامه میدهند
اولتیماتوم به بنگاهداری بانکها
آیا دوران طلایی طنز صدا و سیما به پایان رسیده است؟
خنده سیری چند؟
جنگ نیابتی میان ابوظبی و ریاض
امارات عدن را تصرف کرد
محرومیت پرسپولیس و سپاهان تغییر کرد
اشتباه تایپی یا فشارهای بیرونی؟
راههای پیشروی اصلاحطلبان بعد از واکنش کدخدایی به پیشنهاد مذاکره بررسی شد
مشارکت فعال یا منفعل؟
رهبری در پیامی به زائران بیتالله الحرام:
معامله قرن محکوم به شکست است
روحانی در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی اعلام کرد
تاکید بر عادلانه شدن دستیابی دهکهای پایین درآمدی به منابع انرژی
دو نفر کشته و چند نفر زخمی شدند
جزئیات درگیری در محدوده پادگان نیروی هوایی
سرلشکر باقری:
تحولات کشمیر نگرانکننده است
در بیستمین نشست سالیانه اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاههای سراسر کشور
وزیر کشور:
رسانهها در کنترل حوادث دی 96 موفق بودند