«‌ابتکار» لغو خودمختاری کشمیر از سوی هند و پیامدهای آن را بررسی می‌کند آتش زیر خاکستر بحران در کشمیر

ناندرا مودی که اخیراً در انتخابات پارلمانی هند با شعار لغو خودمختاری از کشمیر توانست بار دیگر مامور تشکیل کابینه شود، هفته گذشته با اجرایی کردن این شعار موجب وخیم‌تر شدن اوضاع در این منطقه شده است. همزمان با این اتفاق و در حالی که گفته می‌شود دهلی‌نو سرگرم مقابله با معترضین عمده مسلمان در منطقه جامو و کشمیر هند است، پاکستانی‌ها با غیر‌قابل قبول عنوان کردن چنین اقدامی، علاوه بر تعلیق مراودات دیپلماتیک، تجاری و نیز متوقف کردن خط آهن لاهور به دهلی‌نو، خواستار مداخله جامعه جهانی در موضوع کشمیر شدند.
از سوی مقابل دهلی‌نو با اخراج سفیرش از پاکستان علاوه بر دستگیری سه رهبر سیاسی کشمیر و ده‌ها تن از سیاستمداران این منطقه اعلام کرده که لغو خودمختاری کشمیر به منظور مبارزه با تروریسم در این منطقه صورت گرفته است.
ژئوپلیتیک بحران
منطقه جامو و کشمیر ژئوپلیتیک بحران در قلب آسیا لقب گرفته است. درگیری در این منطقه میان دهلی‌نو و اسلام‌آباد به زمان استقلال پاکستان در سال 1947 میلادی باز می‌گردد. هر‌چند دو کشور در سال 2003 توافق آتش‌بسی را در این منطقه به امضاء رساندند، اما در طول سال‌های گذشته دو طرف با متهم کردن یکدیگر به نقض این توافق، بارها درگیر شده‌اند. همچنین هند و پاکستان در طول 60 سال گذشته، علاوه بر درگیری‌های موردی، چهار جنگ مهم را نیز بر سر جامو و کشمیر تجربه کرده‌اند. این منطقه به واسطه موقعیت استراتژیک، حاصل‌خیزی و نیز تنوع قومی، نقطه‌ای حیثیتی برای هند و پاکستان محسوب شده و تقابل دو کشور در این منطقه به خصوص پس از دست‌یابی‌شان به بمب اتم، کل ژئوپلیتیک جنوب آسیا را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.


طرح جدید هند برای جامو و کشمیر
طبق ماده 370 قانون اساسی هند، منطقه جامو و کشمیر به‌جز سیاست خارجی و امور نظامی، دارای خودمختاری از دولت مرکزی است. در همین رابطه علاوه بر اقدام بی‌سابقه دهلی‌نو مبنی بر لغو خودمختاری این منطقه، قرار است طبق لایحه دولت‌، بخش شرقی کشمیر موسوم به لادخ که اکثریت آن را بودایی‌ها تشکیل می‌دهند از این منطقه جدا شده و دو بخش جنوبی با اکثریت هندو و شمالی با اکثریت مسلمان تحت عنوان منطقه ارضی اتحادیه به صورت مستقیم تحت اداره دهلی‌نو در‌آید.
به موازات این امر و پس از اعلام فرمان رئیس جمهوری هند در روز دوشنبه گذشته، گفته می‌شود دره سرینگر در کشمیر اکنون به صورت شهر ارواح درآمده، زیرا علاوه بر قطع ارتباطات این منطقه با خارج، بسیاری از سران محلی بازداشت و هرگونه تجمع نیز از طرف دولت ممنوع اعلام شده است.
همزمان با این موضوع اخباری نیز از درگیری و زد و خورد میان مسلمانان و نیروهای امنیتی گزارش شده است. دولت دهلی تاکید دارد که لغو خودمختاری جامو و کشمیر بر پایه لایحه جدید به رشد اقتصادی و امنیتی این منطقه کمکی شایان خواهد کرد؛ امری که در مقابل اسلام‌آباد آن را تجاوزی غیرقانونی اعلام کرده و اکنون شهرهای این کشور طی روزهای گذشته صحنه تظاهرات‌ مختلف در جهت بازگشت کشمیر به پاکستان است.
تخریب دومینووار نظام امنیتی
هر‌چند به واسطه سابقه طولانی استعمار، غیر‌طبیعی رقم خوردن وقایع منطقه و نیز وضعیت شکننده، کشمیر سال‌هاست که قابلیت بحران‌سازی را در دل خود نهفته دارد، اما اقدام اخیر دهلی به عقیده کارشناسان علاوه بر تجدید و تشدید تنش‌ها، می‌تواند به اختلافات مرزی این کشور با چین نیز دامن بزند. دهلی‌نو و پکن نیز سال‌هاست که دچار مناقشه مرزی هستند و هر‌گونه وضعیت و نظم جدید در کشمیر می‌تواند موقعیت مرزهای جنوب غربی چین را تحت‌تاثیر قرار دهد.
از سوی دیگر از آنجا که هند، پاکستان و چین قدرت اتمی محسوب می‌شوند، پیوند خوردن حوادث خاورمیانه، تشدید تنش‌ها در خلیج فارس و نیز ناآرامی‌هایی که اکنون پکن در هنگ‌کنگ با آن دست به گریبان است، این قابلیت را دارد که گره خوردن عنصر تنش میان هند و پاکستان با وقایع جاری به صورت دومینووار، امنیت بخش وسیعی از آسیا را به خطر بیندازد. به طوری که فوران آتشفشان کشمیر به عقیده تحلیلگران در شرایط کنونی، نه تنها جنوب آسیا و شبه‌قاره هند، بلکه کل نظام بین‌المللی را نیز با مخاطراتی جدی در حد جنگ‌های جهانی اول و دوم مواجه خواهد ساخت.