روزنامه همدلی
1398/05/17
گفت و گو با بهرام دشتی نژاد مدیر ارشد اچ اس ای سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
کاهش آلایندگی صنایع پارس جنوبی اولویت اصلی وزارت نفت استآلایندگی صنایع مستقر در پارس جنوبی همواره یکی از دغدغه های مردم و کارکنان صنعت نفت بوده است. در این زمینه با مدیر ارشد اچ اس ای سازمان منطقه ویژه پارس گفت و گو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به نمایندگی از وزارت نفت برای کاهش آثار و مضرات زیست محیطی ناشی از صنعت در منطقه چه برنامه هایی را عملیاتی کرده است؟
در ابتدا باید این نکته را مورد اشاره قرار دهم که توسعه صنعتی همراه با تاثیراتی بر محیط پیرامونی است و این مساله اجتناب ناپذیر است. حوزه مشترک ایران و قطر و شرایط منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس ایجاب میکرد در برهه ای از زمان، وزارت نفت به شکل ضرب الاجلی توسعه بهره برداری حداکثری از ثروت ملی که کشور همسایه میتوانست سهم بیشتری از آن را برداشت کند در دستور کار قرار دهد. در آن مقطع شاید همه جوانب زیست محیطی دیده نشد اما امروز وزارت نفت برای کاهش آثار و مضرات زیست محیطی ناشی از صنعت در منطقه برنامه های ویژه ای را تدارک دیده است. در پاسخ به سوال شما باید یادآوری کنم که وزیر نفت در سال 95 ابلاغیه‌ای را برای اهداف و برنامه های زیست محیطی پارس جنوبی ابلاغ کرد که براساس آن مکلف به 44 برنامه خاص و ویژه محیط زیست شدیم. در این راستا سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس متولی اجرای این برنامه ها و سازمان محیط زیست، شرکت ملی نفت و وزارت نفت مسئول پایش این برنامه ها شدند. این موارد از همان سال در راستای عمل به وظیه مسئولیت اجتماعی در دستور کار قرار گرفت و هدفگذاری ما تحقق آن بوده است.
در راستای ابلاغیه وزیر نفت چه برنامه هایی در دستور کار قرار گرفته و عملیاتی شده است؟
یکی از بزرگترین اقدامهایی که پس از ابلاغیه سال 95 وزارت نفت در دستور کار قرار گرفت، احداث مجتمع مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بوده است. وجود پسماند در فرایند پالایش گاز و تولید اجتناب ناپذیر است که براساس قانون مجلس تولیدکننده خود عهده دار امحای آن است. سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به نمایندگی از وزارت نفت خود را مقید به احداث مجتمع مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه دانست. در این مسیر برای انجام مطالعات مکان‌یابی براساس الزامات سازمان محیط زیست، پروژه‌ای با همکاری دانشگاه شهید بهشتی آغاز و مکان یابی آن انجام شد. در گام بعدی، در قالب پروژه ای تمامی پسماندهای شرکتها شناسایی و براساس آن حجم و نوع آن برنامه طراحی مفهومی مجتمع انجام شد. در مرحله سوم مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث مجتمع پسماند تعریف که در نهایت منجر به صدور مجوز احداث این مجتمع از سوی سازمان محیط زیست و همچنین اداره محیط زیست استان بوشهر شد. پس از انجام فراخوان کشوری از سوی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، سرمایه گذار آن در قالب کارگروهی با همکاری سازمان محیط زیست، وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران و سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس شناسایی و زمین ها به آن واگذار شد.
این پروژه اکنون در چه مرحله ای قرار دارد؟
پروژه احداث مجتمع مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه عسلویه در قالب دو سایت مختلف یک: دفن مهندسی و بهداشتی پسماندهای غیرقابل بازیافت و دیگری سایت بازیابی مواد و انرژی این پسماندها به سرمایه گذار واگذار شده است و پروژه در برنامه زمانی 24 ماهه کار به پایان و بهره برداری خواهد رسید و با اتمام آن یکی از معضلات و چالشهای منطقه حل خواهد شد. سرمایه گذار این پروژه را با مشارکت شرکت آلمانی و با سرمایه گذاری 600 میلیارد تومانی اجرا خواهد کرد.
اشاره کردید که براساس ابلاغیه وزیر نفت مکلف به 44 برنامه خاص و ویژه زیست محیطی شده اید. غیر از پروژه احداث مجتمع مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه، برنامه های دیگری در دستور کار قرار گرفته است؟
پروژه دوم در راستای ابلاغیه وزیر نفت در حوزه پساب و فاضلاب صنعتی است. خوشبختانه مجتمعهای پتروشیمی سایت یک از زمان راه اندازی تصفیه خانه متمرکز داشتند و شرکت پتروشیمی مبین مسئولیت پذیرش پسابهای سایر پتروشیمی بالادست را عهده دار بوده است و باید گفت در حوزه پسابهای پتروشیمی سایت یک با مشکل خاصی مواجه نبودیم؛ برای پتروشیمی های سایت دو نیز پیگیر هستیم تا انشالله با راه اندازی تصفیه خانه متمرکز پتروشیمی دماوند امکان مدیریت پساب های پتروشیمی سایت دو نیز فراهم گردد تا قبل از راه اندازی تصفیه خانه دماوند پتروشیمی مبین با ایجاد ظرفیت جدید درحال دریافت فاضلاب های پتروشیمی‌ها جدید سایت دو می باشد . اما در بخش پالایشگاههای گازی، تصفیه خانه های آنها از زمان راه اندازی نمیتوانستند استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست را برای تخلیه به دریا محقق کنند، از اینرو همواره چالشهای زیادی را میان محیط زیست، بخش صنعتی و جوامع محلی شاهد بوده ایم. سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در این بخش نیز ورود کرده و با همکاری شرکت نفت و گاز پارس به عنوان نماینده شرکت ملی نفت برای احداث پالایشگاهها ، شرکت مجتمع پارس جنوبی به عنوان نماینده شرکت ملی گاز برای راهبری مجتمع‌ها و اچ اس ای وزارت نفت و شرکت ملی نفت و همه گروهها را متقاعد کرد و در قالب کارگروهی تصمیم بر احداث تصفیه خانه‌های تکمیلی برای پالایشگاههای گاز شد با هدف اینکه خروجی شان به استاندارهای مورد نظر سازمان محیط زیست برسد. در این راستا با یک مشاور خارجی عقد قرارداد و مطالعات انجام شد. براساس نتیجه مطالعات در منطقه پارس یک که پالایشگاههای قدیمی یک تا هشتم هست مقرر شد در هر پالایشگاه یک تصفیه خانه تکمیلی اختصاصی برای آن پالایشگاه احداث شود. همچنین مقرر شد که در پارس 2 نیز که پالایشگاههای 12 تا 24 قرار دارند یک تصفیه خانه متمرکز احداث شود. پیش تصفیه در هر پالایشگاه انجام میشود.
به مساله آلودگی هوا بپردازیم. منتقدان همواره در بحث آلوده کردن هوا صنعت نفت را متهم کردند. اساسا این انتقادها را چه میزان وارد میدانید؟
موضوع آلودگی هوا، همیشه از بحث‌های پرچالش منطقه است و اکثر ذینفعان با دیدن فلرها در منطقه مدعی آلوده شدن هوا هستند. فلر یک واحدی برای تامین ایمنی پالایشگاه است. برای مجتمعهای پتروشیمی و پالایشگاه وجود شبکه فلر ضروری است چون در شرایط غیر طبیعی بخش ایمن برای ارسال گاز و خوراک دریافتی با هدف دفع خطراتی چون انفجار و انتشار گازهای سمی تجهیز فلرها است. باید این نکته را یادآوری کنم که گازهای ناشی از احتراق میتواند خطرات خاص خود را داشته باشد اما برخی آلاینده ها در منطقه محلی پخش میشود که برای آنالیز این مساله و انجام برنامه اصلاحی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس ، هشت ایستگاه پایش آنلاین آلودگی هوا را که سالها خریداری شده بود از شرکت نفت و گاز پارس تحویل و راهبری آن را عهده دار شده است. این هشت ایستگاه از مدتها قبل در سرویس قرار گرفته و داده های آن برای سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و سازمان محیط زیست قابل دسترس است و از طریق آن وضعیت آلودگی هوا قابل پایش است. بنابراین در زمینه مبارزه با آلودگی ما دست روی دست نگذاشتیم و جوامع محلی را به عنوان شهرها و روستاها که بیشترین اعتراض از سوی آنها بوده است، در نظر داشته ایم. برای اینکه بدانیم وضعیت هوای ساکنین مناطق همجوار منطقه چگونه است پروژه‌ای در سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس تعریف شد که کل منطقه را براساس مش بندی تقسیم بندی کرده و هر چهارکیلومتر مربع را یک ایستگاه پایش هوا در نظر گرفتیم در این راستا 102 ایستگاه برای پایش هوای منطقه شناسایی شد.
شامل چه مناطقی است؟
این 102 ایستگاه از منطقه کنگان آغاز شده و تا فرودگاه بین المللی خلیج فارس خاتمه می یابد که تمامی مراکز جمعیتی و بخشها و روستاهای همجوار را در بر میگیرد. چند آلاینده مهم و معیار شامل دی اکسید گوگرد 2SO)، دی اکسید نیترو ن 2NO و بنزن را به صورت روش غیر فعال پایش می کنیم یعنی آلاینده جذب یک جاذب میشود و به آزمایشگاه میرود و مورد آنالیز قرار میگیرد. این ایستگاهها اکنون فعال است. داده های موجود موید این نکته است که در مناطق مسکونی همجاور منطقه صنعتی برخی از آلاینده ها مثل بنزن که توسط سازمان بهداشت جهانی سرطان زای درجه یک شناخته شده است، هیچ مشکلی وجود ندارد. ما نگران این بودیم که بنزن در شهرها و روستاهای همجوار که که مردم زندگی بلندمدت دارند، بالاتر از میزان استاندارد هست یا خیر. داده های ما نشان میدهد که در همه مناطق و ایستگاههای خارج از فنسهای صنعتی و در بخشهای غیرصنعتی و مسکونی میزان بنزن پایین تر از میزان استاندارد محیط زیست ایران و همچنین استاندارد بهداشت جهانی است. میزان استاندارد تعیین شده از سوی سازمان محیط زیست پنج میکروگرم به ازای مترمکعب است که دراین بخشهی ما میزان بالاتر از سه میکروگرم به ازای مترمکعب را هیچگاه شاهد نبوده ایم و این آرامش خاطر را برای مجموعه وزارت نفت بوجود آورد که ذینفعان آن که مردم هستند در معرض مواجهه با بنزن بالاتر از استاندارد نمی باشند . در زمینه سایر آلاینده ها باید اشاره کنم که دی اکسید نیترو ن 2NO هم خوشبختانه پایین از میزان استاندارد است. اما برخی از ترکیبات مثل دی اکسید گوگرد 2SO)بالاتر از میزان استاندار است. در این زمینه هم پس از مشخص شدن میزان انحراف آن از استاندارد،سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی به عنوان نماینده وزارت نفت برای رساندن میزان دی اکسید گوگرد 2SO) در هوای منطقه وارد عمل شد و با تشکیل کارگروهی تحت عنوان کارگروه فلرینگ و بهبود کیفیت هوا در منطقه تمیهدات لازم را اتخاذ کرد. این کارگروه متشکل از کارشناسان و مدیران ارشد شرکتهای پالایشگاههای گاز در قالب مجتمع گاز پارس جنوبی و شرکت نفت و گاز پارس است . باید اعلام کنم که از مسیر تصمیمات انجام شده تمام منابع و دلایل انتشار دی اکسید گوگرد 2SO) شناسایی و برای هر کدام برنامه عملیاتی احصاء و بودجه آن نیز در مرحله تدوین است. در یک برنامه زمانبندی پنجساله باید پروژه ها به مرحله ای برسند که میزان دی اکسید گوگرد 2SO)هوای محیط به پایین‌تر از حدود مجاز محیط زیست برسد و این مهم در قالب سند راهبردی بهبود کیفیت هوای منطقه عسلویه به کارگروه ملی بهبود کیفیت هوا که با دستور هییت دولت تشکیل شده است ارائه گردیده است تا انشالله پس از تصویب در کارگروه ملی به هییت دولت جهت تصمیم گیری ارائه گردد.
منشا دی اکسید گوگرد 2SO) نیاز به اصلاح ندارد؟
اکثر دی اکسید گوگرد 2SO)هوای منطقه به دلیل این است که واحدهای بازیافت گوگرد پالایشگاههای جدید به طور کامل در سرویس قرار ندارند. در واقع دو مشکل وجود دارد. واحدهای بازیافت گوگرد پالایشگاههای گازی قدیم در سرویس قرار دارند اما براساس تکنولوژی های قدمی میزان راندمان آن حدود 95 درصد است. ما اولویت نخست را وارد مدار کردن واحدهای بازیافت گوگرد پالایشگاههای جدید قرار دادیم که تمامی آنها مجهز به یک واحد تکمیلی در بازیافت گوگرد بوده و تمام خروجی های واحد بازیافت گوگرد را دریافت و مجدد تبدیل به گوگرد میکند که با این اقدام راندمان این واحدها به بالای 99 درصد میرسد. با به سرویس آمدن این واحدها براساس برآورد ما میزان دی اکسید گوگرد 2SO)در محیط به حد مجاز میرسد. اما باز هم تاکید کردیم که پالایشگاههای قدیمی نیز باید برنامه های اصلاحی و تکمیلی را برای پایین رساندن دی اکسید گوگرد 2SO)آماده و اعلام کنند. بنابراین سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس شرکت تولیدکننده آلودگی در سطح منطقه نیست اما به عنوان زبان گویای مردم با صنعت و نماینده وزارت نفت برای مسئولیت اجتماعی به طور مداوم با صنعت در مذاکره و پیگیر مطالبات مردم و دیگر از نفعان است.
با این اوصاف شما در زمینه وضعیت هوای عسلویه چه پیامی به مردم این منطقه دارید؟
در حوزه آلاینده های آروماتیک که مردم دغدغه خطرات سرطان زایی را دارند، اعلام میکنم که ما در خارج از فنسهای عملیاتی بالاتر از حدود محیط زیست نیستیم. مردم میتوانند این آرامش خاطر را داشته باشند که براساس پایشهایی که با نظارت و استاندارد محیط زیست در حال انجام است، از بابت ترکیبات آروماتیک تهدیدی برای سلامت آنها وجود ندارد. هشت ایستگاه پایش داریم که هزینه هر کدام یک میلیارد تومان است و 250 میلیون تومان در سال هزینه راهبری آن است. این ایستگاهها در فنس های عملیاتی و منطقه است. ما برای اینکه بتوانیم پاسخگوی مردم باشیم هوای آنهارا پایش میکنیم.
برای سلامت کارکنان که داخل فنس های صنعتی هستند ، چه برنامه ای دارید؟
در فنسهای عملیاتی با قشر دیگری از مردم مواجه هستیم. استانداردهای محیط زیست بسیار سختگیرانه است، بنزن برای استاندارد محیط زیست پنج میکروگرم برای مواجهه شغلی به 1600 میکروگرم میرسد. استاندارد محیط زیست میگوید من باید تمام زیست مندان و جانداران را در نظربگیریم. تمام مراکز ما به شکل مستمر تحت پایشهای طب صنعتی است و هر انحراف از آن در پرونده ثبت میشود وساعات مشخصی از روز را در مواجهه با هوا قرار دارد و بعد از آن در محیطی دیگر است که بدن او قابلیت سم‌زدایی و دفع آن را دارد. براساس اندازه گیری در صورت میزان مواجهه بیشتر کارکنان برای آنان تجهیزات حفاظت فردی درنظر گرفته میشود از جمله ماسک، فیلتر و .. که این امکان برای مردم وجود ندارد. به هر رو در داخل فنسهای صنعتی هم میزان آلاینده ها در حال پایش است و برای غیرمجازها برنامه تعریف شده است.
همه داده های ایستگاههای پایش و همه خروجی پایش های آنلاین روی دودکش و تصفیه خانه شرکتها را در قالب یک نرم افزار جامع داده های آلودگی محیط زیستی منطقه در حال تجمیع قرار دارد و این نرم افزار در اختیار سازمان محیط زیست و محیط زیست استان و شهرستان و همه صنایع قرار میگرد که در جریان آن باشند.
دیدن فلرها همواره مردم را نگران میکند، در این زمینه برنامه خاصی تمهید شده است؟ و اینکه اساساً چقدر ترس از فلرها جدی است؟
فلر همه جای دنیا چالش میان جوامع محلی و صنعت است. فلر به عنوان نماد الودگی دیده میشود و همه فکر میکنند تمام آلودگی از آن است. براساس گزارش سازمانهای بین المللی نقش فلر در آلودگی هوا نسبت به سایر آلاینده های یک صنعت کمتر از 20 درصد است. اما فلر به عنوان شاخص دیده میشود. طراحی فلرها در پالایشگاههای گاز از زمان طراحی بدون دود بودند. فلرهای برخی از پتروشیمی های قدیمی بدون دود نبوده که موظف شدند برنامه عملیاتی خود را در این راستا اعلام کنند. باید در این زمینه این اطمینان را بدهم که براساس مصوبه هیات مدیره سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، در تمامی طرحهای جدید که قرار است در منطقه سرمایه گذاری شود، در صورت برخورداری از فلر حتما باید از تکنولوژی زیرو فلر استفاده کنند. همزمان شرکت نفت و گاز پارس با همکاری یک شرکت کره ای پروژه ای را تعریف کرده تا براساس آن تمام پتانسیل های کاهش فلر که به شکل عملیاتی قابل اجرا هستند، در پالایشگاههای گاز شناسایی و با ارایه راهکار و برنامه اجرایی در اختیار ما قرار دهد و پس از تایید پروژه های جدید اجرایی میشود. در این زمینه باید این نکته را هم یادآوری کنم که کاهش هفتاد درصدی میزان فلرینگ در تمام پالایشگاههای گاز در برنامه پنجساله اتفاق افتاده است. اکنون تمام پالایشگاههای گاز براساس داده های اعلام شده از سوی شرکتها، پایین تر از حدود طراحی فلرینگ هستند.
در حوزه دریا هم برنامه خاصی در نظر گرفته شده است؟
در حوزه دریا نیز چند پروژه تعریف کردیم که یکی از آنها ارزیابی ریسک دفع پسابهای صنعتی تخلیه شده به دریا است که با همکاری دانشگاه و مجتمع گاز پارس جنوبی درحال انجام است و براساس آن میزان آلاینده های پساب ارزیابی و مدل سازی میشود. افزون بر آن در حال تمهید برای تجهیز برنامه گشت زنی دریایی هستیم. برنامه ریزی ما این است که اداره محیط زیست سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس را به یک شناور تجهیز کنیم که با گشت زنی در صورت مواجهه با تخلیه پساب از سوی شرکتها، متخلفان شناسایی و با آنان برخورد شود. به موارد فوق باید برنامه ریزی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس برای محیط زیست طبیعی را هم مورد اشاره قرار دهم. توسعه فضای سبز منطقه همواره از برنامه های ما بوده است و در این مسیر سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس 1260 هکتار فضای سبز را ایجاد کرده است. همچنین براساس توافقنامه منعقد شده میان وزارت نفت و سازمان منابع طبیعی و امور جنگلها با محوریت توسعه فضای سبز منطقه، قرار است سازمان منابع طبیعی و امورجنگلها به عنوان متولی 110 هکتار توسعه فضای سبز را با تامین هزینه از سوی وزارت نفت عملیاتی کند.
سایر اخبار این روزنامه
مقام معظم رهبری: پیشرفت علمی همراه با نگاه انقلابی برای کشور سودمند است
بررسی مشکلات خبرنگاران زن در روز خبرنگار دیوار کوتاه خبرنگاران زن
گزارش همدلی برای مناسبت امروز که «روز خبرنگار» است حال ما خوب است، اما تو باور نکن
گفت‌وگوی «همدلی» با احمد میرعابدینی استاد علوم ارتباطات به مناسبت روز خبرنگار: آزادی بیان راز تداوم خبرنگاری
به مناسبت سالگرد شهادت محمود صارمی آغازی بی‌پایان در عرصه خبر و خبرنگاری
ولی‌الله شجاع‌پوریان خبرنگار، رکن چهارم یا ستون پنجم؟!
گفت و گو با بهرام دشتی نژاد مدیر ارشد اچ اس ای سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
پایداری در تولید اولویت اصلی فرماندهی ارشد پدافند غیرعامل منطقه ویژه پارس است
ولی‌الله شجاع‌پوریان خبرنگار، رکن چهارم یا ستون پنجم؟!
روزنامه نگاری آلترناتیو
مطبوعات و شورا در ترازوی تاریخ
خبرنگار بازنشستگی ندارد
