روزنامه ابتکار
1398/05/14
«ابتکار» پیامدهای صنعتیشدن هنر برای هنر را بررسی می‌کند بازی برد-برد برای هنر و صنعت؟
فاطمه امینالرعایاحتما اصطلاحات «صنعت سینما» یا «صنعت موسیقی» به گوش‌تان خورده است اما شاید ورود صنعت به دیگر شاخه‌های هنری کمی ناآشنا باشد، اما این روزها صنعت تقریبا بخش جدانشدنی از هر پدیده‌ای است، حتی هنر! اما آیا صنعتیشدن هنر در نهایت به رشد و ارتقاء هنر می‌انجامد یا آن را تبدیل به کالایی فاقد وجوه زیبایی‌شناسی خواهد کرد؟
به تازگی جمعی از هنرمندان و روسای انجمن‌های هنری با رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن دیدار و دغدغههایشان را بیان کردند. در این دیدار رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به این نکته که «فرهنگ و هنر باید به کمک صنعت بشتابد» تاکید کرد مسائلی مانند فرهنگ‌سازی در شرایط تحریم، تولید ملی و یا موضوعاتی از این قبیل بدون زبان هنر ماندگار نمی‌شود. رحمانی وزیر صمت افزود: به طور نمونه معدن یک نعمت خدادادی است و تولیدات معدنی امروز کشور ارزشی بیش از ٢٠ میلیارد دلار دارد ولی مردم شناخت درستی از این معادن ندارند، اینجاست که زبان هنر به کار می‌آید. اینکه چطور حمایت معنادار مردم از تولیدات ملی را نهادینه کنیم نیازمند زبان هنر است و این تخصص شماست، شما به صنعت کمک کنید در این خصوص کمیته و یا کارگروه هنر و صنعت هر چه زودتر تشکیل شود.
رحمانی با اشاره به برنامه در حال اجرای وزارتخانه صمت با عنوان ارتباط دانشگاه و صنعت که اثرات محسوسی را به دنبال داشته گفت: می‌توان همین کار را در حوزه فرهنگ هم انجام داد، همچنین علاقه داریم تا آثار هنری با موضوعات و دغدغه‌های حوزه صنعت تولید شود.
کالای هنری یا هنر کالایی؟
در تفکر سنتی، میان صنعت، هنر و کار ارتباطی ناگسستنی وجود داشت، اما با شروع عصر مدرنیته و صنعتیشدن جامعه در قرن نوزدهم، هنر به نوعی جایگاه خود را از دست داد و باعث شد محصولات صنعتی، به سرعت جای آثار هنری را پرکنند. در این میان اما هنرهای هفت‌گانه کمی از صنعتی شدن مصون ماندند تا اینکه آن‌ها هم توان مقاومت در مقابل این طوفان سهمگین را از دست دادند و امروز شاهد صنایعی مثل صنعت سینما، صنعت موسیقی، صنعت تئاتر و... هستیم. اما ورود صنعت به هنرهای زیبا، تا کجا آن را خالی از مفاهیم هنری نمی‌کند و باعث تلقی هنر به مثابه کالا نمی‌شود؟ مجید صیادی، مدیرکل اسبق مراکز و روابط فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کارشناس اقتصاد هنر در پاسخ این سوال به «ابتکار» می‌گوید: بخش صنعت، در واقع بخش اقتصاد هنر را در بر می‌گیرد و چندان دخالتی در خلق اثر ندارد و دو ساحت متفاوت دارند. صنعت اگر بتواند به هنر کمک کند تا از نظر اقتصادی روی پای خود بایستد بسیار اتفاق پسندیده‌ای است، یعنی همان‌طور که هنرمند در خلق اثر به نوعی استقلال ذهنی و فکری دارد، صنعت بتواند کمک کند، هنر و هنرمند به لحاظ اقتصادی نیز مستقل شود. اگر ورود صنعت به هنر در این راستا باشد، نه‌تنها مانعی برای هنر نیست بلکه به رشد و ارتقاء آن کمک می‌کند. وابستگی‌های اقتصادی و مالی هنرمندان در برخی از حوزه‌های هنری به مراکز قدرت پیشینه‌‌ای چند صدساله دارد، مراکز قدرتی که می‌تواند هم دولت باشد و هم مراکز ثروت که به لحاظ ثروت صاحب قدرت شده‌اند. این مسائل می‌تواند به هنر آسیب بزند. این پدیده از این منظر می‌تواند کمک شایان توجهی به گسترش و غنای هنر کند.
او می‌افزاید: البته این کار هم مثل هر اتفاقی می‌تواند در کنار نقاط مثبت، نقاط ضعفی هم داشته باشد. اما نقاط ضعف نباید باعث شود که ما از مزایا چشم‌پوشی کنیم. بلکه باید مراقبت کنیم که این ضعف‌ها باعث تضعیف گوهر هنر نشود.
لزوم تعادل در موازنه هنر و صنعت
هنر و صنعت همان‌طور که می‌توانند به کمک هم بیایند، می‌توانند باعث تضعیف یکدیگر شوند و آثار سازنده یکدیگر را خنثی کنند. اما آیا راهی برای ایجاد موازنه بین هنر و صنعت، آن هم به‌گونه‌ای که باعث رشد هر دو شود، وجود دارد؟ صیادی می‌گوید: اگر از ابتدا بین هنر و صنعت تفکیک صورت بگیرد، موازنه ایجاد خواهد شد. به این معنا که صنعت در بخش خلق اثر کمترین و تنها در حد ضرورت حضور را داشته باشد اما در بخش توسعه و اقتصاد هنر با قدرت ظاهر شود و صنعتی شدن به کمک هنر بیاید. یکی از نقاط خطر همین‌جا است. هنر نباید با نگاه به بخش صنعت به تولید اثر بپردازد چون در آن صورت، وجه صنعتی و مالی اثر پررنگ میشود و بخش هنری و خلاقیت رنگ می‌بازد. بنابراین اگر بتوان چنین تفکیکی را در مراحل مختلف قائل شد، موازنه صحیحی بین هنر و صنعت برقرار خواهد شد.
اما در این موازنه هنر چه کمکی به صنعت خواهد کرد؟ با توجه به آنکه وزیر صنعت، معدن و تجارت از تاثیر هنر بر صنعت و لزوم ایجاد کارگروهی به منظور بهبود و تسریع این اثربخشی تاکید کرده، هنر چگونه می‌تواند در این بخش نقش‌آفرینی کند؟ این کارشناس اقتصاد هنر می‌گوید: تا به حال هم تا به حال هنر کمک‌های قابل توجهی به صنعت کرده است و این تنها در حوزه همان هنر نبوده است. به طور مثال در سینما که یک هنر – صنعت از آن نام برده میشود و شاهد بیشترین پیوند بین هنر و صنعت در آن هستیم، می‌بینیم که هنر در شکل‌های خودش هم به صنعت سینما کمک کرده و هم در حوزه‌های دیگر صنعت کمک کرده است. با بالا بردن و ارتقاء سلیقه و نگاه مخاطب می‌توان نوع مصرف را در حوزه تولیدات غیرهنری را نیز تغییر داد.
وزارت ازشاد یا وزارت صمت؟
از آنجا که وزارت صمت، پیشنهاد تشکیل کارگروه هنر-صنعت را داده، باید به این پرسش مهم پاسخ داد که آیا این وزارتخانه صلاحیت ورود مستقیم به چنین مبحثی را دارد یا وزارت ارشاد متولی این بخش است؟ یا چنین کارگروهی باید با همکاری مشترک این دو وزارتخانه اداره شود؟ صیادی می‌گوید: وقتی دو ساحت از یک فعالیت را تعریف می‌کنیم، بهتر است هر دو وزارتخانه باهم همکاری و هم‌افزایی داشته باشند. اما سلیقه من این است که به دلیل آنکه هنر نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد، فکر می‌کنم این کارگروه باید در وزارت ارشاد باشد و وزارت صمت به آن کمک کند. در حال حاضر هنر وجود دارد و هنرمند در همه عرصه‌ها مشغول خلق اثر هستند. اما در این روزگار لازم است برای گسترش هنر از صنعت کمک گرفته شود. چنین کارگروهی حتی می‌تواند خارج از وزارتخانه‌ها و توسط نهادهای صنفی هدایت شود اما شاید به دلیل نبود ظرفیت‌های کافی در این نهادهای صنفی چنین امکانی فراهم نشود. بنابراین فکر می‌کنم بهتر است چنین کارگروهی در وزارت ارشاد تشکیل شود و وزارت صمت به آن کمک کند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» عوامل و پیامدهای تشدید تنش‌های اقتصادی و نظامی میان آمریکا و چین را بررسی می‌کند
ژوبین صفاری
مصایب جامعه بیگفتوگو
«ابتکار» از صاحبان خوش‌شانس سیم‌کارت‌های نجومی گزارش می‌دهد
دامادی با سیم‌کارت آقای وزیر
از سوی نیروهای منطقه دوم دریایی سپاه صورت گرفت
توقیف یک کشتی دیگر در خلیج فارس
«ابتکار» پیامدهای صنعتیشدن هنر برای هنر را بررسی می‌کند
بازی برد-برد برای هنر و صنعت؟
«ابتکار» از راهبرد جدید اصلاحات برای ورود به انتخابات آتی مجلس گزارش می‌دهد
چانه‌زنی با حفظ دال‌های گفتمانی اصلاح‌طلبی
«ابتکار» دلایل عدم ورود نقدینگی به بازارهای اقتصادی را بررسی می‌کند
ورود اقتصاد به عصر رکود!
رند پاول سناتور جمهوری‌خواه:
صحبت‌های دیدارم با ظریف محرمانه است
قیمت خودرو همچنان در بازار حباب دارد
ترمز بریدن دوباره قیمت‌ها!
نماینده دادستان در پرونده اخلالگران ارزی:
یکی از منافذ فساد ارز دولتی بوده است
توسعه و مدیریت کلان کاربردی
