«همدلی» واکنش‌های بین المللی نسبت به اقدام اخیر آمریکا علیه محمدجواد ظریف را بررسی کرد

ترامپ؛ یک ورشکسته تمام‌عیار
همدلی| محسن فیض الهی: دونالد ترامپ سکان‌دار دولت آمریکا، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان را در لیست تحریم‌های جدید خود قرارداد، که بلافاصله پس‌ازآن وزارت خزانه‌داری این کشور نیز در اقدامی که کارشناسان و اهل‌فن آن را مغایر قانون دیپلماتیک می‌دانند، ظریف را در فهرست افراد تحریم شده قرارداد، تا دارایی‌های احتمالی او را مسدود و اتباع آمریکایی را از دادوستد مالی با او منع کند.
البته این اولین اقدام علیه ظریف نیست، چراکه چندی پیش در جریان سفر وزیر خارجه کشورمان به نیویورک برای شرکت در نشست «سازمان ملل» محدودیت‌هایی را برای تردد او وضع کردند، این محدودیت در حدی بود که ظرف تنها می‌توانست به دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل، ساختمان سازمان ملل و همچنین محل اقامت خود در نیویورک تردد کند.
این اقدام موردتوجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت و همچنین واکنش اتحادیه اروپا، چهره‌های سیاسی و دیگر رسانه‌های غربی را در پی داشت.


بسیاری از شخصیت‌های سیاسی، نهادها و رسانه‌های مختلف جهان، این تصمیم آمریکا را اقدامی از سر ناتوانی در دستگاه دیپلماسی و پیشبرد اهداف خود در ایران ارزیابی کرده‌اند.
بی‌راه نیست اگر گفته شود که چون آمریکایی‌ها ابزار دیگری در اختیار ندارند و از طرفی با فشارهای اسرائیل و کشورهای عربی، آمریکا در معرض این اتهام قرار دارد که نتوانسته به‌طور مناسب در موضوع سقوط پهباد مقابله‌به‌مثل کند؛ دست به یک عملیات روانی مثل تحریم ظریف و دیگر رهبران سیاسی ایران زده است.
در اینجا چیزی که ذهن هر شخصِ پیگیر مسائل سیاسی را به خود مشغول می‌کند این پرسش است که این اقدام چه تاثیری بر روند مذاکره دو کشور بر سر مسائله هسته‌ای ایران و مسائل منطقه‌ای خواهد داشت؟ همچنین این مسئله که چرا باید وزیر امور خارجه یک کشور را برخلاف قواعد دیپلماتیک تحریم کرد؟ در ادامه گزارش بخشی از واکنش‌های بین‌المللی را به تحریم ظریف تقدیم خوانندگان محترم «همدلی» می‌شود.
قیام علیه تحریم
تحریم ظریف، زمانی صورت گرفت که در سفر اخیرش به آمریکا، با تعداد زیادی از رسانه‌های آمریکایی مصاحبه کرد. مایه تاسف است که این اقدام افراطی آمریکا یعنی تحریم ظریف در حالی انجام پذیرفت که موجبات خوشحالی بخشی از نیروهای تندرو در داخل کشور خودمان را نیز موجب شد. گویی آن‌ها متوجه نیستند که در بیان دیپلماتیک و علم سیاست، تحریم وزیر امور خارجه، همانا تحریم خود ایران است. البته بودند چهره‌ها و نهادهایی داخلی که با این موضوع مخالفت کرده و آن را موردنقد و نظر خود قراردادند.
یکی از اولین کسانی که در سطح عالی دیپلماتیک به این اقدام واکنش نشان داد خود محمدجواد ظریف بود. او بلافاصله پس از اعلام این خبر، در صفحه توییتر خود نوشت: «ایالات‌متحده می‌گوید مرا به‌عنوان «سخنگوی اصلی ایران در سرتاسر جهان» تحریم کرده است. آیا واقعیت آن‌قدر دردناک است؟ این تحریم بر روی من یا خانواده من هیچ اثری ندارد، چراکه من خارج از ایران، هیچ دارایی یا منافعی ندارم. متشکرم که مرا چنین تهدید بزرگی برای اهدافتان می‌پندارید».
ظریف؛ مدافع رهبر انقلاب
گرچه برخی از سیاسیون و تحلیل‌گران مسائل سیاسی بر این باور هستند که تحریم ظریف در چارچوب «فشار حداکثری علیه ایران» بوده و واشنگتن نیز با این اقدام در پی آن بوده است که به اعمال فشار علیه ایران ادامه دهد. می‌توان این پرسش اساسی را طرح کرد که آیا اساساً، ترامپ از همان ابتدا به دنبال مذاکره با ایران بود یا قصد دیگری داشته است؟ طبق اقداماتی که او و تیم سیاست خارجی وی انجام می‌دهند، به نظر می‌رسد که ترامپ شعار مذاکره را تنها برای مشروع ساختن اقدامات بعدی خود ابراز می‌کند نه چیز دیگر. طی اقداماتی که او انجام داده است می‌توان این نتیجه را گرفت که روی سکه دیگر سیاست‌های او بالا بردن سطح تنش با ایران بود نه مذاکره.
اما از سوی دیگر «مایک پمپئو»، وزیر امور خارجه آمریکا، بافاصله کوتاهی پس از انتشار خبر تحریم ظریف، از این اقدام استقبال کرد و در حساب توییتری ضمن اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ایران و رهبر انقلاب، ظریف را مدافع رهبر انقلاب نامید.
اروپا محکوم کرد
شاید بتوان گفت مهم‌ترین واکنش علیه اقدام آمریکا نسبت به تحریم ظریف، واکنش اتحادیه اروپا بود. اتحادیه اروپا اقدام آمریکا در مورد تحریم ظریف را محکوم و اعلام کرد که این اتحادیه به همکاری با ظریف ادامه خواهد داد. جالب اینکه اتحادیه اروپا دلیل همکاری خود با ظریف حتی در صورت تحریم را به خاطر «حفظ روابط دیپلماتیک با تهران» دانسته و اذعان کرد که داشتن روابط دیپلماتیک با ایران از اهمیت زیادی برای ما برخوردار است.
اقدامات یک ورشکسته همه‌جوره
«باربارا اسلاوین»، مدیر پروژه ایران در شورای آتلانتیک نیز در واکنش خود نسبت به تحریم وزیر خارجه ایران پرسشی جدی و قابل‌تامل مطرح کرد که پاسخ دادن به آن می‌تواند فهمی از روند منطقی دستگاه دیپلماسی آمریکا را به دست دهد. باربارا اسلاوین مطرح کرده که «چرا آمریکا محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان را تحریم نمی‌کند که مستقیم دستور قتل صادر می‌کند».
او در ادامه پیام توییتری خود از ترامپ به‌عنوان یک ورشکستهٔ تمام‌عیار یاد کرده است. او در توییتر خود نوشته است: «پس این‌طور، ما محمد بن سلمان را تحریم نمی‌کنیم که شخصاً دستور قتل جمال خاشقجی را صادر کرد، اما ظریف را تحریم می‌کنیم که با گفت‌وگو برجام را رقم زد. دولت ترامپ در هر زمینه‌ای ورشکسته شده است.
احمق‌ها، دروغ‌گوهای خطرناک
«جارت بلانک»، هماهنگ‌کننده سابق اجرای توافقنامه هسته‌ای ایران در وزارت خارجه آمریکا نیز یکی دیگر از کسانی بود که این اقدام را موردنقد و انتقاد قرارداد. او در حساب توییتری خود نوشت: «درباره اینکه گفته می‌شود؛ ایالات‌متحده می‌خواهد «باکسی که تصمیم‌گیرنده اصلی است تماس برقرار کند» باید گفت که دولت ترامپ هنوز فرق نماینده مطمئن با مقام تصمیم گیر را نمی‌فهمد، بنابراین تاکید می‌کنم که دولت آمریکا درواقع به یک نماینده مطمئن نیاز دارد، نه تصمیم‌گیرنده».
چین مخالف یک‌جانبه‌گرایی
به گزارش خبرگزاری «نووستی»، «هوآ چون‌اینگ»، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه چین، نسب به تحریم ظریف واکنش نشان داد و از مخالفت شدید مقامات پکن با تحریم‌های یک‌جانبه دولت آمریکا علیه «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران خبر داد. و گفت مقامات چین از واشنگتن می‌خواهند تا برای حمایت از صلح و ثبات در منطقه تلاش بیشتری کند.
سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد: «ما به اظهارات مقامات آمریکایی و واکنش خود آقای ظریف به این مسئله توجه کرده‌ایم. مواضع طرف چینی دراین‌باره کاملاً مشخص است. دولت چین مخالف این اقدام یک‌جانبه آمریکاست که ازلحاظ حقوقی یک اقدام شدیداللحن بشمار می‌رود. ما معتقدیم که این مسئله هیچ کمکی به حل‌وفصل اوضاع نمی‌کند»
تناقض تحریم و دعوت به مذاکره
«وندی شرمن» رئیس پیشین تیم مذاکرات هسته‌ای واشنگتن با تهران، در واکنش خود نسبت به تحریم ظریف، نقدهایی به روندی که دولت آمریکا در پیش‌گرفته است مطرح کرد. او گفت تصمیم دولت آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» برای تحریم «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران به دیپلماسی کمکی نمی‌کند.
او در صفحه شخصی توییتر خود نوشت: «تحریم ظریف با دعوت ترامپ از ایران برای مذاکرات بدون پیش‌شرط، در تناقض است. این اقدام آشکارا دلجویی از تندروهای دولت آمریکا بعد از تمدید 90 روزه معافیت‌های هسته‌ای بود».
شرمن با بی‌فایده خواندن تحریم ظریف، توضیح داد: «اعمال تحریم بر وزرای خارجه هیچ‌گاه کمکی به روند دیپلماسی نکرده است. باور کنید یا نه، نمونه دیگر ونزوئلا است. همین‌طور در کره شمالی، سوریه و هیچ جای دیگر تحریم مفید نبود».
تحریم بی‌فایده
سایت «بی.بی.سی» انگلیس نیز طی گزارشی در واکنش به تحریم ظریف نوشته است که هرچند این تحریم‌ها ظاهراً فقط دارایی‌های آقای ظریف و معامله با او را هدف می‌گیرد اما معلوم نمی‌کند که آیا مانع سفر او به آمریکا برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواهد شد یا نه.
تحریم ظریف بستن درب‌های دموکراسی
روزنامه انگلیسی هافینگتن پست از دیگر رسانه‌های پرمخاطبی بود که دیروز در تحلیلی واکنش خود را نشان داد. این روزنامه نوشت که اقدام دولت آمریکا در تحریم محمدجواد ظریف نه‌تنها در حقیقت درهای مذاکره با تهران را بست، بلکه شانس دیپلماسی موجود برای کاهش تنش میان ایالات‌متحده و ایران را نابود کرده است.
در این تحلیل آمده است: دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در حالی مدعی مذاکره با تهران و دوری از جنگ میان دو کشور است که اقدامات وی باسیاست‌های فشار حداکثری علیه ایران کاملاً با سخنان و رویکرد وی در تضاد است.
تحریمی که وحدت‌آفرین شد
در این میان رسانه‌های لبنان نیز سکوت نکرده و اقدام ترامپ را ناکارآمد خوانده و نوشته‌اند که این اقدام وحدت گروه‌های مخالف مختلف ایران را بیشتر می‌کند.
در روزنامه مشهور این کشور، یعنی «الاخبار» در مطلبی با عنوان «واشنگتن فشارهای خود را شدت می‌بخشد» درباره تحریم ظریف نوشت: «این اقدام وحدت گروه‌های مختلف ایران را بیشتر خواهد کرد».
الاخبار این تحریم را گام جدید واشنگتن در چارچوب اعمال فشار سیاسی حداکثری بر ایران دانست و نوشت: واشنگتن در حالی دست به چنین اقدامی زده است که خواهان گفت‌وگو با تهران نیز هست، بنابراین باید تاکید کرد که تحریم ظریف تاکید ایران را مبنی بر اینکه گفت‌وگو تحت‌فشار به معنی تسلیم است، قوت می‌بخشد.