فریدون مجلسی در گفت‌وگو با همدلی: اقدامات آمریکا به پشتوانه تندروهای داخلی است

همدلی| سعید شمس: روز گذشته، آمریکا محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران را تحریم کرد، خبرِ تحریم وزیر خارجه هر کشوری فی‌نفسه خبری عجیب است. اما با نگاهی حتی سطحی به فضای متشنج این روزهای بین ایران و آمریکا می‌توان گفت، این اتفاق عیناً همان رخدادهایی است که مخصوصاً بعد از خروج ایالات‌متحده از برجام بارها و بارها مشاهده‌شده است و حتی می‌توان در انتظار تصمیم‌هایی مبهم‌تر و شائبه نیز باشیم.
فریدون مجلسی دیپلمات اسبق و تحلیلگر مسائل بین‌الملل با گفتن اینکه «در شرایط کنونی بیش از آن‌که نگران تحریم‌های آمریکا و تهدیدهای دولت‌مردان این کشور باشیم باید مراقب برخی عناصر داخلی باشیم که بدون توجه به شرایط خطیر کنونی کشور اقداماتی را انجام می‌دهند که می‌تواند هزینه‌های بیشتری به کشور تحمیل کند.
برخی در شرایطی که کشور نیاز به آرامش و اعمال رویکرد صحیح و منطقی در عرصه بین‌المللی دارد از شعارهای تند علیه آمریکا و متحدان آن به‌خصوص اسرائیل استفاده می‌کنند. درنتیجه به نظر می‌رسد برخی از اقدامات آمریکا نوعی واکنش به اقدامات عناصر داخلی کشور است.» ضمن پاسخ دادن به پرسش‌های «همدلی» همچنین تاکید دارد که ایران در چنین موقعیت پرمخاطره‌ای باید عقل‌مداری پیشه کند.
تحریم ظریف چه پیامی دارد؟


تحریم ظریف توسط ایالات‌متحده درحالی‌که ترامپ ادعا دارد، دنبال مذاکره با ایران است، نشان از این دارد که ما با دشمنی عجیب روبرو هستیم. درباره تصمیم جدید آمریکا باید گفت، تحریم ظریف مسئله‌ای کاملاً جدی است. ما در ایران فکر می‌کنیم، در حال خرید زمان هستیم. اما باید گفت ایران با فعالیت‌هایی که دارد در حال از دست دادن زمان است. درواقع در شرایطی که تحریم را تجربه می‌کنیم و صادراتمان فلج شده است، لازم است طرحی نو دراندازیم و کاری کنیم که تبعات منفیِ کمتری را در نظام بین‌الملل متحمل شویم. مخصوصاً اینکه آن‌طرف هم یک آدم خاص و عجیبی بنام ترامپ هرروز یک تصمیم تازه می‌گیرد و بعد از خروج از برجام هم قصد ساکت شدن ندارد و با روشی زورگیرانِ و باج‌گیری از کشورهای دیگر می‌خواهد تا هر نوع مناسباتشان با ایران را قطع کنند. البته تحریم ظریف به وزارت خزانه‌داری آمریکا ربط دارد و وزیر خارجه ما را در برنامه‌های دیپلماتیکش محدود نخواهد کرد. همچنین این را هم باید بدانیم،‌ تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ایران جنبه تحریک‌کننده و ایذایی و روانی دارد. احتمالاً مصاحبه ظریف که هرگونه مذاکره با ایالات‌متحده را رد کرد باعث شده است تا دونالد ترامپ به چنین کار اشتباهی اقدام کند.
این تصمیم را می‌توان نشانه‌ای از شدت گرفتن چالش ایران با آمریکا دانست؟
شدت و حدت تنش جمهوری اسلامی با ایالات‌متحده به‌اندازه کافی بالا است و به همین دلیل این تحریم و تحریم‌های احتمالی بعدی هم در ادامه فاصله‌ای خواهد بود که به‌هرحال بین این دو کشور افتاده است. همچنین باید این را هم در نظر بگیریم که این‌گونه خصومت‌ها مبتنی بر بهانه‌جویی‌هایی است که امکان پیگیری حقوقی را برای ایرانی‌ها تضعیف خواهد کرد. چراکه کشورهای دیگر هم قرارشان را برای تبعیت از تمایلات آمریکا گذاشته‌اند.
می‌توان گفت هدف اصلی از تحریم‌ها ضربه زدن به اقتصاد است؟
دقیقاً همین‌طور است. درواقع آمریکایی‌ها با اعمال تحریم‌های گسترده می‌خواهند توان اقتصادی ایران را به‌شدت کاهش دهند تا بلکه دولت ایران حاضر به مذاکره شود.
احتمال استفاده از گزینه نظامی چطور ارزیابی می‌فرمایید؟
آن چیزی که از رفتار آمریکایی‌ها می‌توان برداشت کرد این است که تصور نگه‌داشتن وضعیت تحریمی فعلی را برای ضربه زدن به اقتصاد ایران کافی می‌دانند و به دنبال راه‌کارهای دیگر مانند گزینه نظامی علیه ایران نخواهند رفت.
حکایت 40 سال خصومت میان ایران و آمریکا تا کجا ادامه خواهد داشت؟
قبل از اینکه بخواهم، به سوال شما جواب بدهم لازم به ذکر می‌دانم، در شرایط کنونی بیش از آن‌که باید نگران تحریم‌های آمریکا و تهدیدهای دولت‌مردان این کشور باشیم باید مراقب برخی عناصر داخلی باشیم که بدون توجه به شرایط خطیر کشور اقداماتی را انجام می‌دهند که می‌تواند هزینه‌های بیشتری به کشور تحمیل کند. برخی در شرایطی که کشور نیاز به آرامش و اعمال رویکرد صحیح و منطقی در عرصه بین‌المللی دارد از شعارهای تند علیه آمریکا و متحدان آن به‌خصوص اسرائیل استفاده می‌کنند. درنتیجه به نظر می‌رسد برخی از اقدامات آمریکا نوعی واکنش به اقدامات عناصر داخلی کشور است. دولت‌مردان آمریکا هنگامی‌که این شعارها و اقدامات را مشاهده می‌کنند نسبت به اعمال فشار بیشتر به ایران ترغیب می‌شوند. به همین دلیل پمپئو وزیر خارجه آمریکا عنوان می‌کند دنبال شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران هستیم. این نوعی بازی روانی و واکنش به شعارهای تندروها در ایران است. در شرایط کنونی هر دو طرف به شکل‌های مختلف علیه یکدیگر شعار می‌دهند. البته این شعارها در عرصه بین‌المللی قابلیت این را دارد که به تنش نظامی نیز منجر شود. به همین دلیل مسئولان دو کشور در شرایط کنونی وظیفه‌دارند برای رفاه و آسایش مردم؛ تا آنجا که امکان دارد از تنش دوری کنند تا ملت‌ها بتوانند در رفاه و آسایش به زندگی خود ادامه بدهند. بدون شک اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، مردم دو کشور دائماً در تشویش و نگرانی آغاز درگیری نظامی به سر خواهند برد.
البته تعدادی از اهالی سیاست و حتی مجلس‌نشینان به تنش‌آفرینان انگِ نفوذی و یا حداقل ندانم‌کاری بودن هم می‌زنند.
درواقع باید گفت، بسیاری از مواضع و اقدام‌هایی که گروهی در حال انجام دادنش هستند، در عمل به تقویت مواضع و تهدیدهای دولت‌مردان آمریکایی منجر شده است. آمریکا از تهدیدهای دلواپسان برای خود بهانه ایجاد کرده و شرایطی را فراهم می‌کند که کشورهای دیگر نیز نسبت به ایران بدبین شوند. به همین دلیل نیز تجارت کشورهای دیگر با ایران را منوط به اجازه آمریکا کرده که تا زمانی که آمریکا اجازه ندهد، هیچ کشوری حق ندارد با ایران تجارت داشته باشد.
سخن پایانی؟
ایران روزهای بسیار حساس و البته پرمخاطره‌ای را پیش روی خود می‌بیند. به همین دلیل بسیار مهم و واجب است که همه در کنار هم قرار بگیریم حتی به‌طور مقطعی اختلاف‌سلیقه‌ها را کنار بگذاریم تا همهِ انرژی و وقتمان صرف این شود که در شرایط تحریم بتوانیم امور را به‌نوعی مدیریت کنیم تا تبعات تحریم را برای مردم تا حد امکان کمتر کنیم. مردم این روزها تحت‌فشار هستند که این شرایط اصلاً و ابداً زیبنده ایران و ایرانی‌ها نیست. همچنین باید گفت در چنین موقعیت پرمخاطره‌ای مسئولان کشور باید عقل‌مداری پیشه کنند.