روزنامه ابتکار
1398/05/07
«ابتکار» نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در وین را بررسی می‌کند برجام در میان تحولات سریع
محمدرضا ستاریهمانطور که از پیش اعلام شده بود، نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام میان ایران و 1+4 روز گذشته در وین برگزار شد. هرچند در نشست قبلی که هفتم تیرماه گذشته برگزار شد، تاکید شده بود که نشست بعدی با حضور وزیران خارجه ایران، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار میشود، اما مذاکرات دیروز در سطح معاونان به کار خود پایان داد. به گفته رسانه‌ها با توجه به سرعت تحولات مربوط به برجام و نیز تشدید تنش‌ها در منطقه خلیج فارس، نشست وزیران با تاخیر برگزار خواهد شد چرا که نیاز است پیش از آن در سطح معاونان و مدیران هماهنگی‌های قبلی صورت بگیرد. از مهم‌ترین خروجی‌های این نشست مخالفت صریح تمامی طرفین برجام با اقدامات آمریکا و نیز برخی از توافقاتی بود که عباس عراقچی از آن به‌عنوان نشستی سازنده یاد کرده است.
چرا نشست در سطح وزیران برگزار نشد؟
در همین راستا، عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران که ریاست هیئت کشورمان در این مذاکرات را بر عهده دارد، روز گذشته پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام، علاوه بر دیدارهای جداگانه با هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان روسیه و چین با اشاره به تحولات سریع و گسترده‌ای که در طول یک ماه گذشته صورت گرفته است، گفت که در این مدت کاهش تعهدات برجامی ایران به مرحله عملیاتی رسیده و پس از گزارش‌های مربوط به آژانس و نیز درخواست آمریکا برای تشکیل جلسه فوری شورای حکام، اروپایی‌ها با اتخاذ موضع معقول نسبت به گذشته اعلام کردند که به جای بررسی این مسائل در شورای حکام، بهتر است از سازوکارهای موجود در خود برجام بهره گرفته شود.
گفتنی است همزمان با سالگرد خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، ایران در 18 اردیبهشت ماه گذشته طی بیانیه شورای عالی امنیت ملی گام نخست هسته‌ای خود مبنی بر توقف فروش آب سنگین و اورانیوم غنی‌شده را عملیاتی و در ضرب‌الاجلی دو ماه به شرکای برجام اعلام کرد که در‌صورت عدم اجرای تعهدات طرف مقابل، گام دوم هسته‌ای برداشته میشود. هرچند در آن زمان اروپایی‌ها ضرب‌الاجل دو ماهه ایران را نپذیرفته و خود را در حال تلاش برای نجات برجام و منصرف کردن ایران نشان می‌دادند، با پایان مهلت شصت روزه، ایران وارد گام دوم هسته‌ای، یعنی عبور از غنی‌سازی 3.67 شد. در همین رابطه بود که برخی از ناظران هشدار می‌دادند اروپا می‌تواند مکانیسم ماشه یعنی بازگشت تحریم‌های شورای امنیت را برای ایران کلید بزند و از سوی دیگر آمریکا که خود با خروج از برجام، بزرگ‌ترین نقض کننده این توافق بین‌المللی محسوب میشود، خواستار تشکیل جلسه فوری شورای حکام به منظور بررسی نقض برجام از سوی ایران شد.
در همان زمان مقامات کشورمان تصریح کردند که گام‌های هسته‌ای ایران مطابق با بندهای 26 و 36 برجام بوده و ارتباطی به شورای حکام و پروتکل الحاقی ندارد. یعنی اگر قرار است بررسی در این مورد صورت بگیرد، باید طبق سازوکار پیش‌بینی شده در توافق هسته‌ای، در کمیسیون مشترک برجام گفت‌و‌گوها حول این محور انجام شود.
برجام تحت‌الشعاع ماجرای نفتکش‌ها
از سوی دیگر در حالی ناظران و مقامات ایرانی صحبت از تحولات سریع در طول یک ماه گذشته می‌کنند که شاهد بودیم علاوه بر حملات مشکوک به شش کشتی نفتکش در نزدیکی تنگه هرمز، تحرکات معنادار آمریکا در منطقه و نیز توقیف نفتکش حامل نفت ایران در جبل‌الطارق و نیز اقدام متقابل آن یعنی توقیف نفتکش انگلیسی در تنگه هرمز توسط ایران، موضوع واگرایی‌ها در توافق هسته‌ای را به تحولات و معادلات دیگری نیز مربوط ساخته است.
به همین دلیل است که عراقچی دیروز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صداوسیما یکی دیگر از علت‌های نشست وین را موضوع توقیف نفتکش‌ها اعلام کرد و آن را نقض برجام دانست. به گفته کارشناسان اقدام دولت محلی جبل‌الطارق که تحت قیمومیت بریتانیا قرار دارد در توقیف نفتکش حامل نفت ایران آن هم به بهانه اینکه مقصد این نفتکش سوریه بوده است، بر خلاف موازین حقوق بین‌الملل است زیرا اولاً اروپا نمی‌تواند به تحریم‌های خود ماهیت فراسرزمینی بدهد و ثانیاً اینکه ایران تحت تحریم‌های اتحادیه اروپا نیست که قادر به صدور نفت خود به سوریه نباشد.
همچنین ایران در حالی اقدام انگلستان را دزدی دریایی دانسته که 28 تیرماه یک فروند کشتی نفتکش انگلیسی را در تنگه هرمز توقیف کرده است؛ امری که سبب شده انگلیسی‌ها به بهانه آن اقدام به ارسال ناوگان دریایی به منطقه به منظور اسکورت کشتی‌هایشان کنند. این موضوع به همراه مسئله تشکیل یک ائتلاف دریایی در منطقه خلیج فارس از سوی آمریکا، انگلیس و سایر کشورهای همپیمان آنها موجب شده تا علاوه بر برجام که اکنون با چالش‌های مختلفی دست به گریبان است، معادله دیگری نیز به تحولات مربوط به ایران با آمریکا و اروپا اضافه شود.
اروپا و گام سوم هسته‌ای ایران
از سوی دیگر برخی رسانه‌های خارجی یکی دیگر از محورهای نشست روز گذشته را بحث اینستکس و راکتور اراک اعلام کرده بودند. همانطور که پیش از این نیز در خبرها آمده، ایران اعلام کرده که در‌صورت عملی نشدن تعهدات اروپا پس از شصت روز یعنی تا شهریور ماه، گام سوم هسته‌ای عملیاتی خواهد شد. در این میان ایران هنوز اعلام نکرده است که گام سوم دقیقاً چه اقدامی است، اما برخی از ناظران معتقدند که احتمالاً از سرگیری فعالیت راکتور اراک خواهد بود که طبق برجام آمریکا، انگلیس و چین ملزم به مدرن‌سازی و بازطراحی آن بودند.
همچنین در حالی در جلسه قبلی کمیسیون مشترک برجام طرف‌های اروپایی قادر به متقاعد کردن ایران برای توقف گام‌های هسته‌ای نبودند که عراقچی پیش از آغاز جلسه روز گذشته در وین گفته بود: ما حتما خواهان یک جلسه نمایشی و بدون نتیجه نیستیم که فقط در آن عکس بگیریم. ایران تصریح می‌کند مسئله اینستکس تنها مقدمه‌ای از یازده تعهد اروپا در قبال برجام و ایران است که همچنان با گذشت چند ماه از راه‌اندازی و ثبت آن، کارآیی‌اش در هاله‌‌ای از ابهام و اما و اگر است. به همین دلیل و بنا‌بر گفته تحلیلگران، موضوع برجام که اکنون در مرحله بسیار حساسی قرار دارد و هر‌آن ممکن است که با فروپاشی نهایی مواجه شود، اکنون با پیوند خوردن به مسائلی مانند موضوع نفتکش‌ها و نیز تشدید تنش‌ها میان ایران و آمریکا در منطقه بیش از هر زمانی با چالش‌های اساسی روبه‌رو بوده و به نظر می‌رسد که کشورهای اروپایی مانند تابستان گذشته، زمانی که تحت فشار تعهدات برجامی‌شان قرار گرفتند، موضوع حملات تروریستی در خاک اروپا را بهانه قرار دادند، این بار نیز با پیش کشیدن بحث کشتی‌ها و عبور و مرور دریایی در تنگه هرمز قصد دارند تا مدتی از زیر بار مسئولیت‌های خود شانه خالی کنند با این تفاوت که امسال ایران برای برداشتن گام‌های هسته‌ای و سیاست خروج تدریجی از برجام مصمم بوده و زمان چندانی به عملیاتی شدن گام سوم نیز نمانده است.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از حملات و تخریب‌های صداوسیما علیه دولت گزارش می‌دهد
«گاندو» در قفس ظریف
ژوبین صفاری
رسانه‌ها و گره کور تحمل‌ناپذیری
«ابتکار» طرح جدید مالیاتی را بررسی می‌کند
راهی برای عبور دولت از تنگنای اقتصادی!
تا زمانی‌که مشکلات بازار اصلاح نشود، طرح‌های پیشنهادی موثر نیست
نخریدن خانه، تدبیر دولت برای کاهش تقاضا در بازار
همه حواشی انتخابات شورایاری‌ها بررسی شد
دو روی سکه یک انتخابات محلی
رئیس‌جمهوری در نامه‌ای متذکر شد
مواخذه 4 وزیر
«ابتکار» نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در وین را بررسی می‌کند
برجام در میان تحولات سریع
رئیس جمهوری در دیدار وزیر امور خارجه عمان:
ایران علاقه‌مند به توسعه همکاری‌ها با عمان است
برنی سندرز:
عربستان یک دیکتاتوری شریر و کریه است
دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین:
برخی برایشان مهم نیست با نردبان «مصباح» وارد مجلس شوند یا «عارف»
سلامت ایران، خورشید مدیریت کلان
خط و نشان مجدد اون برای ینگه دنیا
