روزنامه همدلی

«همدلی» از دلایل بی‌تفاوتی قیمت‌ها به کاهش نرخ دلار گزارش می‌دهد «ارزانی»شاید وقتی دیگر

آگاهان اقتصادی، نزدیک شدن نرخ ارز نیمایی به قیمت دلار در بازار آزاد را عامل اصلی گرانی عنوان می‌کنند
همدلی| گروه اقتصادی، فاطمه آقایی‌فرد: مردم این‌روزها چشم‌انتظارند؛ منتظر کاهش قیمت کالاهایی که حالا دیگر یک سال و چند ماهی می‌شود به بهانه افزایش قیمت دلار اوج گرفته‌اند. آنطور که گزارش اخیر مرکز آمار نشان می‌دهد، نرخ تورم 12 ماه منتهی به تیر از 40.4 درصد رد شده است؛ تورمی که با وجود کاهش نرخ دلار در بازار آزاد هر ماه چند پله بالاتر می‌رود و برای بسیاری از مردم این سوال را ایجاد کرده است که چرا وقتی نرخ ارز افزایش می‌یابد، باید منتظر گرانی بود، اما عکس این قضیه صحت ندارد؟
حالا چند ماهی می‌شود که قیمت ارز در صرافی‌های چهارراه‌استانبول از 20هزار تومان سال گذشته به کانال 12هزار تومانی وارد شده است، اما خبری از کاهش قیمت کالاهای اساسی در سایر بازارها نیست. قصه افزایش نرخ ارز از بهار سال گذشته شروع شد و از سیر تا پیاز بازار را گران کرد، اما این روند با وجود کاهش نرخ ارز که از زمستان سال 97 آغاز شده، درباره کالاهای اساسی مشاهده نمی‌شود. مصداق این اتفاق زمستان سال گذشته در این بازارها رقم خورد. اواخر بهمن سال 97 بود که قیمت دلار در کانال 11هزار تومانی قرار داشت، اما با این همه از آمارهای رسمی گرفته تا اتفاقاتی که در بازارها رقم می‌خورد، همگی حکایت از این داشت که قیمت‌ها خیال پایین آمدن ندارند. آن‌روزها گزارش مرکز آمار درباره وضعیت اقلام خوراکی نسبت به بهمن‌ماه سال 96، حکایت از این داشت که رب گوجه‌فرنگی با 231.6 درصد، رکورددار گرانی است. اما این تمام ماجرا نبود و در ادامه این گزارش آمده بود، پیاز 22.1درصد، خیار 21.3درصد، گوجه‌فرنگی 20.1درصد و گوشت گوسفند 15.6درصد نسبت به سال گذشته گران‌تر شده‌اند. این اتفاقات در حالی رقم خورد که قیمت دلار شش یا هفت هزار تومانی نسبت به پاییز همان سال کاهش یافته بود، اما وضعیت بازارها را حتی آمارهای رسمی هم رو به بالا اعلام می‌کردند، در این میان واکنش مسئولان به این موضوع نیز زخم تازه‌ای بر تن وضعیت اقتصادی دهک‌های ضعیف و متوسط ایجاد می‌کرد.
خرداد همین امسال بود که رئیس سازمان برنامه و بودجه در حاشیه نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه البرز به خبرنگاران گفت: «گرانی‌های موجود مورد تایید دولت نیست». حاشیه‌های افزایش نرخ ارز همچنان ادامه دارد و پاسخ دست‌اندرکاران بازار به مردمی که می‌پرسند، «قیمت دلار کاهش یافته است، پس علت این گرانی چیست؟»، این است که ما کالاهای خود را زمانی که قیمت ارز بالا بود، خریداری کرده‌ایم. از این دست پاسخ‌ها کم نیست؛ چند روز پیش بود که رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، به ایسنا گفته بود: «مواد اولیه تولید لوازم خانگی با ارز نیمایی در کشور تامین می‌شود و نوسان نرخ ارز نباید بر قیمت محصول نهایی تاثیرگذار باشد اما برخی کارخانجات در زمان افزایش نرخ ارز، به لحظه قیمت محصولات را افزایش می‌دهند اما در زمان کاهش نرخ ارز این اتفاق نمی‌افتد». این اظهار نظر در حالی مطرح است که نرخ ارز در بازار آزاد 12هزار تومان و در سامانه نیما حدود 11هزار تومان است؛ البته ناگفته نماند که نرخ ارز در این سامانه در ماه‌های گذشته هفت هزار تومان بود و حالا با روندی که در سیاست‌های بانک مرکزی وجود دارد، نرخ دلار در این سامانه در حال نزدیک شدن به قیمت ارز در بازار آزاد است و به نظر می‌رسد که این موضوع نیز در جلوگیری از کاهش قیمت کالاهای اساسی موثر بوده است. آنطور که رئیس مجمع واردات به رسانه‌ها گفت: «گرانی ۳۰درصدی دلار نیمایی، جلوی ارزانی را گرفته است.» علیرضا مناقبی، در ادامه این طور توضیح داد: «با افزایش هزینه‌های واردات نباید توقع ارزانی داشت.کالاها با نرخ نیمایی وارد کشور می‌شود و نوسان نرخ ارز در بازار آزاد تاثیری بر هزینه تمام‌شده کالاهای وارداتی ندارد اما نوسان قیمت در نرخ سامانه نیما قیمت کالاهای وارداتی را مشخص می‌کند که در حال حاضر حداقل ۳۰درصد بر مبلغ دلار نیمایی اضافه شده است».


نقش مقاومت مردم در گرانی
قیمت‌ها به کاهش نرخ دلار بی‌تفاوتند؛ این مسئله دغدغه بسیاری از مردمی است که بار اقتصادی یک خانواده چهار یا پنج نفره را به دوش می‌کشند و به هر بازاری که سرک می‌کشند رد پای دلار آزارشان می‌دهد. اظهارنظرهای متفاوتی درباره علت عدم کاهش قیمت‌ها با وجود افت قیمت ارز وجود دارد.
برخی از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که جو روانی پولدار شدن بعد از افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها باعث شده تا کمتر کسی مایل باشد تا کالایی را که با هدف دستیابی به سود جذاب خریداری کرده بود را ارزانتر بفروشد. مثلا وقتی قیمت یک متر مربع واحد مسکونی از شش میلیون تومان به 20میلیون تومان رسیده است، این موضوع باعث شده تا صاحب‌خانه‌ها به این باور برسند که طی مدت زمان کوتاهی حجم قابل‌توجهی بر ارزش دارایی‌های آن‌ها افزوده شده است و از آنجایی که قانون مشخصی برای قیمت‌گذاری ملک وجود ندارد، راضی به فروش واحدهای مسکونی خود با قیمت‌های گذشته نباشند. هر چند در این زمینه اظهارنظرهای متفاوتی وجود دارد و عده‌ای از آگاهان اقتصادی نیز بر این باور هستند که دست‌های پنهان بازار اجازه کاهش قیمت را نمی‌دهد. این در حالی است که برخی دیگر از دست‌اندرکاران اقتصادی نگاه دیگری به این ماجرا دارند؛ آنطور که لطفعلی بخشی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به ایسنا توضیح داده است: «ارتباط افزایش نرخ ارز با افزایش قیمت‌ها در بازار رابطه‌ای مستقیم و فوری است، اما کاهش نرخ ارز لزوما به همان سرعت افزایش نرخ، روی قیمت کالاها تاثیر نمی‌گذارد و مدت زمانی طول می‌کشد تا این اثرگذاری در بازار محسوس شود».
این اقتصاددان با اشاره به اثرگذاری کاهش نرخ دلار روی برخی از اقلام سرمایه‌ای اظهار کرد: «در برخی از حوزه‌های کلان مانند مسکن، زمین و طلا کاهش نرخ ارز بلافاصله و با سرعت بیشتری خود را نشان خواهد داد».
بخشی با بیان این‌که در حوزه‌های کالایی یک بازه شش ماهه برای اثرپذیری از نرخ ارز وجود دارد، ادامه داد: شرایط تحریمی هم روی عدم تاثیرپذیری و کاهش قیمت کالاها اثر می گذارد. واقعیت این است که ایران به خاطر تحریم‌ها برای خرید برخی کالاها مشکل دارد.
دلار ۴۲۰۰ تومانی از همان ابتدا هم اشتباه بود
وی با اشاره به نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی تخصیص یافته به کالاهای اساسی و عدم اثرگذاری آن روی حفظ ثبات قیمت‌ها اظهار کرد: در همان زمان نیز اقتصاددانان نسبت به این تصمیم اشتباه هشدار دادند. مشخص بود که نرخ دلار ۴۲۰۰تومانی به دست مردم نمی‌رسد. و همانطور که پیش‌بینی می‌شد کالاهای وارد شده با دلار ۴۲۰۰ تومانی قیمتی بسیار بیشتر را در بازار پیدا کردند.
این اقتصاددان با اشاره به برخی مباحث در وزارت بهداشت مبنی بر گم شدن حدود یک میلیارد یورو ارز تخصیص یافته برای واردات دارو ادامه داد: زمانی که چنین اتفاقاتی به خاطر فساد رخ می‌دهد نمی‌توان انتظار داشت دلار ۴۲۰۰ تومانی هم به دست مردم برسد، بنابراین بهتر است دولت این دلار یارانه‌ای را جمع کرده و روشهای دیگری برای کمک به مردم مانند پرداخت نقدی مابه‌التفاوت دلار ۴۲۰۰ تومانی با نرخ نیمایی را در نظر بگیرد.
تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی در یک سال گذشته در حالی با هدف کاهش قیمت کالاهای اساسی صورت گرفته است که مطابق با آمارهای مرکز آمار نرخ تورم در حوزه کالاهای اساسی بیشتر از ۵۰ درصد بوده است.
رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران معتقد است شرایط پیچیده‌ای که اقتصاد کشور با آن رو به روست، مانع از آن می‌شود که به محض کاهش نرخ دلار، فروشندگان قیمت نهایی کالاها را پایین بیاورند.
خسرو فروغان گران‌سایه در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: فضای روانی موجود در بازار مسئله‌ای است که می‌تواند تاثیرگذارتر از هر عامل دیگری باشد و وقتی یک بازار نگاه مثبت به آینده نداشته باشد، به محض برخورد با اولین خبر منفی همچون افزایش قیمت دلار، نرخ‌ها را بالا می‌برد اما وقتی قیمت ارز کاهشی می‌شود، برای پایین آوردن قیمت‌ها مقاومت می‌کند.
به گفته وی، همانطور که در بالا رفتن قیمت‌ها در بازار عوامل مختلفی باید دست به دست هم بدهند، در کاهشی شدن عددها نیز نمی‌توان در کوتاه مدت به یک نتیجه قطعی رسید و باید چند موضوع در کنار هم تحلیل و بررسی شوند.
اهمیت شرایط روانی بازار
رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه شرایط روانی اهمیتی جدی در تعیین قیمت نهایی کالاها دارند، اظهار کرد: ما قبل از دیگر بازارها، می‌توانیم تاثیر این موضوع را به طور مشخص در بازار ارز ببینیم. لحظه‌ای که یک خبر سیاسی جدید منتشر می‌شود یا ترسی از آینده به وجود می‌آید، قیمت‌ها بی دلیل بالا می‌روند و در مقابل وقتی یک خبر مثبت منتشر می‌شود، ناگهان قیمت‌ها ریزش می‌کند، در شرایطی که در هیچ یک از این تحلیل‌ها شرایط واقعی بازار تغییری نکرده است.
فروغان گران‌سایه با تاکید بر اینکه نگاه تولیدکنندگان به شرایط بازار متفاوت با دلالان خرد ارز است، تصریح کرد: همانطور که در ماه‌های گذشته برخی از افزایش‌های ثبت شده در بازار ارز، منطق درستی نداشت، امروز نیز پیش از هرچیز این سوال به وجود می‌آید که دلیل کاهش نرخ دلار چیست؟ آیا ارز جدیدی تزریق شده یا سیاست‌ها تغییر کرده‌اند؟ تا زمانی که پاسخی دقیق به این سوالات داده نشود، بازار تکلیف خود را نمی‌داند.
آینده نامشخص‌ قیمت‌ها
وی با بیان اینکه نامشخص بودن چرایی نوسانات قیمتی ارز، ارائه تصویری دقیق از آینده را دشوار می‌کند، بیان کرد: وقتی یک فعال اقتصادی نتواند تشخیص دهد چرا ارز کاهش یا افزایش قیمت داشته، قاعدتا نمی‌تواند تحلیل کند که در آینده نرخ به کدام سمت خواهد رفت و این بلاتکلیفی قطعا به ضرر تمام فعالان بازار است.
رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: در چنین فضایی برای تولیدکننده این سوال پیش می‌آید که اگر با کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر، نرخ کالای خود را پایین بیاورد، در روزهای آینده و در صورت افزایش دوباره قیمت دلار، با چه نرخی باید مواد اولیه بخرد و از آنها استفاده کند؟ این نگرانی از آینده، باعث می‌شود مقاومت در برابر کاهش قیمت‌ها افزایش پیدا کند.
تاثیرگذاری سایر عوامل بر تورم
فروغان گران‌سایه با تاکید بر این موضوع که تورم به وجود آمده در ماه‌های اخیر تنها از افزایش قیمت دلار تاثیر نگرفته است، توضیح داد: بالا رفتن قیمت مواد اولیه داخلی، افزایش نرخ خدمات، بالا رفتن هزینه اجاره بها و حمل و نقل و بسیاری از دیگر مسائل دیگر در افزایش قیمت کالاها تاثیر داشته‌اند و هرچند نمی‌توان نقش دلار را نادیده گرفت اما سایر عوامل نیز سهمی قابل توجه داشته‌اند.
وی افزود:‌ به این ترتیب حتی اگر نرخ دلار برای مدت زمان طولانی‌تری کاهشی شود نیز، باید شرایط سایر عوامل تاثیرگذار بر تورم را رصد کرد و اگر بناست کاهش قیمتی داشته باشیم،‌ نیز باید تمام این عوامل تغییراتی جدید را تجربه کنند.
سودجویی و عدم نظارت
رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از دیدگاه برخی افراد که به جای منافع ملی تنها به فکر سود شخصی خود هستند، گفت: یکی از مسائلی که ما امروز در همه بازارها با آن رو به رو هستیم، سودجویی برخی افراد و بالا بردن و بالا نگه داشتن نرخ‌ها به طور غیر منطقی است. برای مثال در بازاری همچون مسکن، مگر دلار چه نقشی دارد که ناگهان قیمت‌ها سه برابر می‌شود و با وجود رکود و نبود تقاضا، همچنان در برابر پایین آمدن قیمت‌ها مقاومت می‌شود؟ در سایر بازارها نیز می‌بینیم که برخی سودجویی‌ها به همین شکل ادامه دارد.
فروغان گران‌سایه با اشاره به نبود نظارت‌ کافی بر بسیاری از بازارهای اقتصادی، تصریح کرد: تعداد بازرسان و ناظرانی که در بازارها حضور دارند، متاسفانه بسیار کم است و حقوق و مزایایی که برای افراد شاغل در این حوزه مطرح شده، بسیار محدود است. در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت با افرادی که قانون را دور می‌زنند و قیمت‌ها را بالا می‌برند، به طور کامل و همه جانبه برخورد شود.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی که فکری برای اصلاح تمام موارد بالا بشود، می‌توان انتظار داشت کاهش قیمت‌ها رخ دهد اما در غیر این صورت و با توجه به نوساناتی که بازار ارز با آن درگیر است، کاهش قابل توجه قیمت‌ها، انتظاری دور از واقعیت خواهد بود.
به گزارش ایسنا، در حدود ۱۰ روز اخیر نرخ دلار روند کاهشی را آغاز کرد که پس از مدتی نسبتا طولانی نرخ این ارز را در بازار آزاد ایران به کانال ۱۱ هزار تومان بازگرداند.در روزهای گذشته برای بخشی از مردم این سوال به وجود آمد که چرا وقتی نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند، این موضوع در بهای تمام شده کالاها اثری محسوس دارد اما وقتی قیمت دلار نزولی می‌شود، عملا بسیاری از قیمت‌ها تغییر نمی‌کنند.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
همدلی از سیاست‌های صداوسیما که منجر به حذف برنامه‌ها و مجری‌های پرطرفدار می‌شود گزارش می‌دهد ارزیابی نتایج انتخابات بریتانیا در گفت‌وگوی همدلی با علی بیگدلی: خطر قدرت گرفتن راست‌افراطی رحیمی در صحن علنی مجلس: اجازه نمی‌دهند سوال کنیم زیباکلام در دادگاه چاله‌های بودجه ادامه دارد نگاهی به ویژگی‌های شعری احمد شاملو گزارش همدلی به بهانه انتشار یادداشت سیدمحمد خاتمی در روزنامه گاردین ائتلاف برای صلح عقلای جهان متحد شوید محمدخوش‌چهره گرهِ سیاست در اقتصاد «همدلی» از دلایل بی‌تفاوتی قیمت‌ها به کاهش نرخ دلار گزارش می‌دهد «ارزانی»شاید وقتی دیگر محمدخوش‌چهره گرهِ سیاست در اقتصاد ساختار معیوب و تفسیر معیوب، نقص دانش تهران: شهر من، باتلاق مشکلات مدیریتی قصاب پکن در سن ۹۰ سالگی درگذشت