دانشگاه آزاد اسلامی؛ سربلند از تحریم خارجی و تحریم دولتی

وقوع انقلاب اسلامی در ایران با تقویت حس استقلال و خودباوری، وابستگی کشور را در همه حوزه‌ها کنار زد. یکی از نمادهای این استقلال و خودباوری را می‌توان در حوزه علم و فناوری دید. تاسیس و پیشرفت دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان مولود انقلاب اسلامی به وضوح ثابت کرد که تفکر این انقلاب با پشتوانه مذهبی و علمی خود، چشم‌اندازی جهانی برای خود ترسیم کرده است. امروز دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان نماد خودباوری و دانش در کشور نقش مهمی در حوزه علم و دانش ایفا می‌کند. این دانشگاه سومین دانشگاه جهان از نظر تعداد دانشجو است. پنج میلیون فارغ‌التحصیل در دوره‌های مختلف دارد. دارای 10 میلیون مترمربع فضای آموزشی مسقف است. 70 هزار عضو هیات‌علمی و مدرس تمام‌وقت و نیمه‌وقت دارد. بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری جهان، صرفه‌جویی ارزی بسیاری برای کشور داشته است و ضمن بومی کردن نیروهای تخصصی، در پرورش نیروهای سرآمد متخصص و علمی نقش‌آفرینی کرده است.
طرح آمار مذکور در کنار برخی موفقیت‌های دیگر که از حوصله این نوشته خارج است از این منظر حائز اهمیت است که در کنار تحریم خارجی به‌ویژه در حوزه دانش و تکنولوژی که نتیجه چندین دهه عداوت و دشمنی نظام سلطه با انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن است، متاسفانه دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه داخلی هم مورد تحریم دولتی واقع شده است.
این تحریم هم متاثر از نادیده گرفتن این دانشگاه در بند(ز) و بند(ح) تبصره(۹) قانون بودجه سال ۹۸ کل کشور و آیین‌نامه اجرایی بند مذکور است.
در بند(ز) تبصره(۹) اشاره شده است که در راستای اجرای بند(ب) ماده(٦٤) قانون برنامه ششم توسعه مبنی‌بر اختصاص حداقل یک درصد از اعتبارات هزینه‌ای تخصیص یافته به دستگاه‌های اجرایی(به استثنای فصول یک و ۶) به امور پژوهشی و توسعه فناوری، شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان مجاز است اعتبارات موضوع این ماده را از سرجمع اعتبارات هزینه‌ای استان کسر و با هماهنگی دستگاه‌های اجرایی استانی و براساس اولویت‌ها و سیاست‌های پژوهشی مصوب و نیازهای استان و در چارچوب دستورالعمل ابلاغی سازمان برنامه و بودجه کشور برای امور پژوهشی و توسعه فناوری به دستگاه‌های اجرایی استانی تعیین شده توسط آن شورا اختصاص دهد.


بند(ح) تبصره(۹) هم بدون اشاره به دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یکی از دستاوردهای موفق انقلاب اسلامی، به نحوه هزینه‌کرد مبالغ مذکور در راستای حل مسائل و مشکلات خود از طریق توافقنامه با دانشگاه‌ها و موسسات آموزش‌عالی و پژوهشی و جهاد دانشگاهی و در قالب طرح(پروژه)های کاربردی، عناوین پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی، طرح(پروژه)های پسادکتری و طرح(پروژه)های تحقیقاتی دانش‌آموختگان تحصیلات تکمیلی غیرشاغل اشاره دارد.
نکته این است که درخصوص نادیده گرفته شدن دانشگاه آزاد اسلامی در تبصره ۹ قانون بودجه سال ۹۷، تصمیم‌سازان و سیاستگذاران این حوزه در سال گذشته قول مساعد در جهت رفع این نقیصه را در قانون بودجه سال  ۹۸ وعده داده بودند، لکن هزار وعده خوبان یکی وفا نکند و در قانون جدید هم دوباره دانشگاه آزاد اسلامی نادیده گرفته شد.
این موضوع زمانی غم‌انگیزتر می‌شود که بدانیم دانشگاه آزاد اسلامی با برخورداری از بیش از 70 هزار نفر هیات‌علمی، ۱۱۰۰۰ آزمایشگاه و کارگاه، ۳۸۷ ژورنال علمی، ۱۳۹ مرکز تحقیقاتی و ۱۲ پژوهشکده، ۱۳۵ مرکز رشد و پارک علم و فناوری، ۱۱۳۵ شرکت مستقر در مراکز رشد از توانمندی و ظرفیت بسیار بالایی برای پاسخگویی به نیازها و مسائل علم و فناوری کشور در شرایط تحریم کنونی برخوردار است.
مساله این است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طبق قوانین و مقررات وظایف و تکالیفی در حمایت از دانشگاهی دارد که آن را ملزم به رعایت همه مصوبات و رویکردهای خود می‌کند. چه تفکری به دنبال نادیده گرفتن بخش عمده آموزش عالی کشور و یکی از موفق‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی در بهره‌مندی از بودجه پژوهشی جهت حل مسائل و چالش‌های کنونی کشور است؟ دانشگاه آزاد اسلامی با ظرفیت‌های صدرالاشاره مطمئنا دارای این توانمندی است که بتواند بخش مهمی از چالش‌ها و مسائل کنونی کشور را در قالب پروژه‌ها و طرح‌های پژوهشی قانون بودجه کشور و در راستای عملیاتی کردن رهنمون‌های مقام معظم رهبری در حوزه سیاست‌های کلان علم و فناوری برعهده گیرد.
البته باید اذعان کرد مطابق رهنمودهای مقام معظم رهبری، همان‌گونه که تحریم‌های خارجی برای ما یک فرصت بوده است و توانسته‌ایم بدون چشمداشت بیرونی به خارج از کشور مسائل خود را با پیشرفت‌های علمی‌مان مرتفع سازیم، مطمئنا تحریم دولتی علیه دانشگاه آزاد اسلامی هم نمی‌تواند رشد و پیشرفت روزافزون این دانشگاه را در عرصه‌های مختلف و در سطوح ملی و بین‌المللی محدود کند. دانشگاه آزاد اسلامی به‌رغم این تحریم دولتی با استقرار و اجرایی‌سازی برنامه علمی خود تحت عنوان نظام موضوعات علمی طرح پایش با احصای نیازها و مشکلات واقعی کشور در همه حوزه‌ها عزم جدی کرده است تا تمام پایان‌نامه‌های دانشجویان خود را به سمت حل مسائل کشور رهنمون سازد و رسالت اجتماعی خود را به‌رغم همه بی‌مهری‌ها نسبت به انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایفا کند. ایمان و اعتقاد راسخ دارم با وجود تنگناهای تحریم خارجی و داخلی، دانشگاه آزاد اسلامی قوی‌تر و پویاتر از گذشته به مسیر خود در خدمت‌رسانی به مردم و انقلاب ادامه خواهد داد.