روزنامه فرهیختگان
1398/04/27
انتخاب سرنوشت‌ساز داوطلبان آزمون ارشد
انتخاب داوطلبان برای ورود به دانشگاه در دوره‌های مختلف تحصیلی اعم از کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری اولویت‌هایی دارد که پیش از این در گزارش‌های مختلفی آنها را بررسی کرده‌ایم.هرچه به مقاطع تحصیلی بالاتر یعنی تحصیلات تکمیلی نگاه می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که برخی اولویت‌ها جابه‌جا می‌شوند و در این مقاطع اولویت اصلی بحث علمی و تحقیقاتی است، پس دانشگاهی مورد قبول داوطلب است که در این زمینه وضعیت بهتری داشته باشد.
روز گذشته آخرین فرصت انتخاب‌رشته داوطلبان مجاز کارشناسی‌ارشد 98 بود.
کنکور کارشناسی‌ارشد سال ۹۸ دانشگاه‌ها در روزهای ۲۳ و ۲۴ خردادماه امسال با مشارکت ۶۱۵ هزار داوطلب برگزار شده و در این آزمون ۴۵۶ هزار و ۸۶۴ نفر مجاز به انتخاب‌رشته شدند که از این تعداد، ظرفیت پذیرش در این آزمون ۱۶۰ هزار و ۸۱۷ نفر اعلام شد.
گزینش دانشجو در هر یک از رشته‌های امتحانی دوره‌های کارشناسی‌ارشد ناپیوسته از بین داوطلبانی که براساس کارنامه اولیه مجاز به انتخاب‌رشته هستند، با توجه به نمره کل اکتسابی و اولویت کدرشته‌های انتخابی، همچنین نتیجه بررسی صلاحیت‌های عمومی مطابق ضوابط مربوط انجام میشود.
براساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور گزینش نهایی در تمام رشته‌های تحصیلی براساس ۸۰ درصد نمره آزمون کتبی (حاصل از تراز نمرات دروس) در هر گرایش با توجه به ضریب مربوط و ۲۰ درصد معدل ترازشده انجام میشود.
طبق مصوبه جلسه ۹ شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی ششم بهمن‌ماه ۹۷، در آزمون کارشناسی‌ارشد ۹۸ حدنصاب نمره علمی (نمره حاصل از میانگین وزنی نمرات خام ترازشده با توجه به ضرایب مربوطه) در هر رشته‌گرایش و در تمام دانشگاه‌ها، موسسه‌های آموزش عالی دولتی، غیردولتی و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی بزرگ‌تر از صفر است.
بنابر اظهارات حسین توکلی، مشاورعالی سازمان سنجش تا روز ۲۶ تیرماه از ۴۵۶ هزار و ۸۶۴ داوطلب مجاز، ۲۵۳ هزار و ۷۳ داوطلب انتخاب‌رشته کرده‌اند و این یعنی ۵ ۵ درصد از داوطلبان دانشگاه‌های دولتی را برای تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد انتخاب کرده‌اند.
او علت کاهش استقبال داوطلبان از انتخاب‌رشته کارشناسی‌ارشد را این‌گونه توضیح می‌دهد: «موسسه‌های غیردولتی غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد اسلامی یا به‌عبارت دیگر دانشگاه‌های شهریه‌پرداز مقصد اصلی این داوطلبان هستند.» همین اظهارات باعث شد ویژگی دانشگاه‌هایی را که ممکن است مقصد 55 درصد دیگر داوطلبان باشد به صورت رندوم با یکدیگر مقایسه کنیم. نسبت دانشجو به استاد چگونه باید باشد؟ مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی که در سوم تیر 98 منتشر شده است وضعیت فعلی نسبت دانشجو به استاد را در نظام‌های آموزش عالی مشخص کرد.
در این گزارش آمده است، نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی یک به ۵۰ و در موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی یک به ۱۱۶ است و این نسبت به مطلوب برنامه ششم، ۴۳ دانشجو به‌ازای یک عضو هیات‌علمی است.
براساس این گزارش، قرار است نسبت دانشجو به هیات‌علمی تمام‌وقت در تمام دستگاه‌های متولی آموزش عالی در کشور کاهش پیدا کند، به‌طوری که باید این نسبت در مجموعه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، بهداشت و دانشگاه‌های غیردولتی به‌ترتیب ۲۰، ۱۰، ۴۳ نفر دانشجو به‌ازای هر عضو هیات‌علمی تمام‌وقت برسد.
ارقام مندرج در این گزارش از این حیث حائز اهمیت است که هرقدر نسبت دانشجو به استاد کمتر باشد، کیفیت آموزش از منظر این شاخص بالاتر است.
قانون برنامه ششم نسبت تعداد دانشجو به عضو هیات‌علمی تمام‌وقت دانشگاه‌های غیردولتی را تا سال ۱۴۰۰، ۴۳ نفر به‌ازای هر عضو هیات‌علمی تمام‌وقت در نظر گرفته است؛ بنابراین ارقام ثبت‌شده برای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های غیردولتی غیرانتفاعی تا سال 97، که به‌ترتیب 50 و ۱۱۶ است، نشان می‌دهد دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک دانشگاه غیردولتی در این زمینه نسبت به سایر رقبای خود پیشتاز است و این حرکت در مراکز غیرانتفاعی حدود 55 درصد کمتر است.
بیشترین میانگین تعداد دانشجو به‌ازای هر موسسه، واحد یا مرکز آموزشی مربوط به دانشگاه آزاد اسلامی با میانگین ۳۲۳۱ دانشجو و کمترین این رقم مربوط به موسسه‌های آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی با میانگین ۵۴۳ دانشجو به‌ازای هر موسسه است که بازهم در این میان دانشگاه آزاد اسلامی بیشترین اولویت برای انتخاب‌های داوطلبان بوده است. شهریه‌های کدام دانشگاه به‌صرفه‌تر است؟ دانشگاه آزاد اسلامی در دو سال گذشته نه‌تنها افزایش شهریه نداشته بلکه حتی در برخی موارد تا 50 درصد نیز کاهش داشته است، البته برای سال تحصیلی آینده این دانشگاه افزایش کمی نسبت به نرخ تورم داشته که طبق مصوبه هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی تعیین نرخ شهریه‌ها استانی خواهد بود، چراکه در کل کشور برخی مناطق کم‌برخوردار هستند، به همین دلیل نرخ شهریه را به یک میزان برای کل کشور افزایش نداده‌اند، این درحالی است که مراکز غیرانتفاعی امسال آن‌طور که اعلام کرده‌اند تا 15 درصد افزایش شهریه داشته‌اند.
این افزایش 15 درصدی شهریه در دانشگاه‌ها و مراکز غیرانتفاعی طبق اظهارات برخی دانشجویان این مراکز گاهی حتی به 25 درصد نیز رسیده است، چراکه طبق سازوکاری که در این مراکز وجود دارد تنها نرخ افزایش شهریه ثابت را اعلام می‌کنند و چون محاسبه نرخ شهریه متغیر تا حدودی زمان‌بر و سخت است، کمتر دانشجویی این محاسبه را انجام می‌دهد.
یکی از دانشجویان این مراکز که خواست نامش فاش نشود، می‌گوید: «در دانشگاه ما طبق محاسبه‌ای که انجام دادیم شهریه یکی از دروس که واحدهای نظری را شامل میشود در مقایسه با سال گذشته حدود 25 درصد افزایش داشت.»
از سویی دیگر دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در آخرین اظهارات خود با اشاره به اینکه سپرده‌های این دانشگاه برای دراختیار گرفتن وام شهریه به برخی بانک‌ها واگذار شده است، خیال دانشجویان را بابت پرداخت شهریه‌ها نیز راحت کرد.
همان‌طور که قبلا هم اشاره شد، دانشگاه آزاد اسلامی تخفیفات شهریه‌ای نیز داشته که این تخفیف شامل مناطق سیل‌زده هم میشود.
براساس بخشنامه‌ای که شهریور سال گذشته از سوی دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به واحدها ابلاغ شد، نرخ شهریه شامل شهریه پایه (ثابت) و متغیر همه دانشجویان به شرح زیر اعمال میشود:
- به‌منظور جذب نخبگان و کمک به متقاضیان تحصیل در مناطق محروم، نرخ شهریه رشته‌محل‌های کم‌تقاضا یا فاقد تقاضا با هماهنگی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه تا سقف ۵۰ درصد تخفیف امکان‌پذیر میشود.
- قابل‌ذکر است که در هر استان کمیته‌ای متشکل از دو نفر از اعضای هر یک از شوراهای برنامه‌ریزی، اداری، مالی و آموزشی (در مجموع ۶ نفر) درخواست متقاضی را بررسی و تخفیف را تا سقف مقرر تصویب می‌کنند.
- در رابطه با رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و علوم دارویی این افزایش باید به‌نحوی اعمال شود که کمتر از ۸۰ درصد شهریه پردیس‌های خودگردان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نباشد.
- درخصوص دانشجویان جدید خودگردان علوم پزشکی با توجه به سالانه‌بودن شهریه این‌دسته از دانشجویان ضمن توجه به ماده‌های یک و دو، حداکثر 5/12 درصد افزایش شهریه نسبت به شهریه سالانه‌ای که هر ورودی در سال ۱۳۹۶ پرداخت کرده است، برای سال تحصیلی ۹۸-۹۷ با مجوز استان تعیین میشود.
با همه این تفاسیر دانشگاه آزاد اسلامی در برخی موارد حتی تحصیل رایگان نیز برای دانشجویان فراهم کرده است.
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در بیست‌وچهارمین جلسه شورای دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان که 16 تیرماه در واحد گرگان برگزار شد، درباره اشتغال دانشجویان در دانشگاه حین درس خواندن، کسب درآمد و پرداخت شهریه از همین محل کسب درآمد می‌گوید: «جذب دانشجو در رشته‌های کشاورزی و گیاهان دارویی در واحدهای نوآور دانشگاه آزاد اسلامی بدون آزمون و با محاسبه انجام خواهد شد و دانشجویان می‌توانند با کار کردن در گلخانه‌های آموزشی-تحقیقاتی و مزارع این دانشگاه، هزینه شهریه خود را تامین کرده و حتی بیش از هزینه دانشگاه کسب درآمد کنند. دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان باید برای این موضوع طراحی خاصی داشته باشد که بتواند واحد نوآور با محوریت گیاهان زینتی طراحی کند. این مدل می‌تواند به واحدهای دیگر که ظرفیت و توانایی فعالیت در حوزه گیاهان زینتی را دارند، تسری پیدا کند.»
دانشگاه آزاد اسلامی همچنین در شیوه‌نامه‌ای تحت‌عنوان «شیوه‌نامه فعالیت‌های اقتصاد دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی» به واحدهای دانشگاهی ابلاغ کرد که دانشجویان درصورت فعالیت دانش‌بنیانی در ازای دانشی که تولید کرده‌اند، از شهریه آنها کم خواهد شد.
شیوه‌نامه‌ای که براساس نیازهای کشور تنظیم شده است و با وجود بیش از 100 مرکز رشد، صدها محصول دانش‌بنیان و ظرفیت عظیم علمی و سخت‌افزاری در واحدهای سراسر کشور، زیرساخت بسیار مناسبی جهت ایجاد شبکه سراسری نوآوری و فناوری دانشگاهی می‌تواند باشد.
از نکات قابل‌توجه این شیوه‌نامه برخلاف شیوه‌های مرسوم، ارائه مدل‌های همکاری و مشارکت واحدها، شرکت‌های دانش‌بنیان و حتی دانشجویان در این مسیر است که برای دانشجویان همان تحصیل رایگان را به ارمغان خواهد آورد.
در یکی از بند‌های این شیوه‌نامه تحت‌عنوان «بورسیه دانش‌بنیان» عنوان شده است: «دانش فنی سفارشی که توسط دانشجو ایجاد شده، سرمایه‌گذاری آن به جای پرداخت شهریه خواهد بود، همچنین معادل ارزش دانش از شهریه دانشجو کم خواهد شد. متولی ارزش‌گذاری دانش شورای اقتصاد دانش‌بنیان استان خواهد بود، ضمنا میزان فعالیت دانشجو در شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای توسعه و تحقیق مطابق فرمت کار دانشجویی (البته خارج از سقف تعیین‌شده در بخشنامه‌ها) می‌تواند تعریف شود و حقوق آن توسط واحدهای توسعه و تحقیق یا شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت میشود.» امکانات رفاهی و فضای آموزشی چقدر اهمیت دارد؟ پیش‌تر در همین روزنامه عنوان کردیم حضور دانشجو در شهر یا استانی دیگر برای تحصیل غیر از هزینه‌های آن، خرج‌های دیگری مانند خوراک و مسکن را نیز به دانشجو تحمیل می‌کند؛ تامین امنیت و قرارگیری دانشجو در فضایی که از هر حیث آرامش فکری را برای او به وجود آورد، یکی از دغدغه‌های بزرگ دانشجویان و البته خانواده‌های آنان است. دانشجو به دنبال جایی است که علاوه‌بر استراحت بتواند به راحتی به مرور درس‌ها و تحقیق و پژوهش بپردازد. دیگر خانه پدر و مادری وجود ندارد که بعد از کلاس دانشگاه، بتواند به مرور درس‌هایش مشغول شود. او چند راه پیش‌رو دارد؛ یا باید زندگی خوابگاهی را تجربه کند یا خانه‌ای نزدیک به دانشگاه محل تحصیل خود اجاره کند.
قطعا هر دانشجویی زندگی در یک خانه کوچک را بر زندگی خوابگاهی ترجیح می‌دهد اما نباید فراموش کرد هرکسی از عهده هزینه اجاره یک خانه حتی 50متری در شهری مانند تهران برنمی‌آید. با این اوصاف اولین گزینه، زندگی در خوابگاه دانشجویی است.
طبق آنچه در دفترچه انتخاب‌رشته کارشناسی‌ارشد 98 منتشر شده است دانشگاه‌ها و مراکز غیرانتفاعی اعلام کرده‌اند در قبال تامین مسکن و غذای دانشجویان تعهدی ندارند. با این حال دانشگاه آزاد اسلامی مانند دانشگاه‌های سراسری اقدام به تامین غذا با نرخ دانشجویی مصوب توسط صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم می‌کند و در برخی مراکز نیز دارای خوابگاه‌های دانشجویی است. البته ما توصیه می‌کنیم که فرد در شهر خود بماند و با توجه به امکانات آموزشی، رفاهی، تحقیقاتی و دیگر شاخص‌ها دانشگاه مورد‌نظر خود را برای ادامه‌تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد تعیین کند.
در سند آمایش مجموعه‌های آموزش عالی، میزان سرانه فضای آموزشی استاندارد برای هر دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی 10متر و در دانشگاه‌های علمی-کاربردی، پیام‌نور و غیرانتفاعی به‌طور میانگین 5/2 متر است. سرانه فضای ورزشی (مسقف و غیرمسقف) نیز در دانشگاه آزاد اسلامی به میزان 70 سانتیمتر برای هر دانشجو در نظر گرفته شده است که دانشگاه پیام‌نور 16 سانتیمتر را توانسته برای دانشجویان خود فراهم کند و با توجه به اینکه این سرانه در کل کشور 68 سانتیمتر است می‌توان آن را قابل‌قبول دانست، با این حال برخی مراکز غیرانتفاعی کلا فضای ورزشی مستقل ندارند و بیشتر از فضای دیگر دانشگاه‌ها به صورت استیجاری استفاده می‌کنند که آن هم معمولا در ساعاتی است که دانشجویان آن دانشگاه به سختی می‌توانند از آن بهره ببرند.
قبلا هم عنوان کردیم ویژگی‌های تحقیقاتی و علمی برای تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی باید در اولویت قرار گیرند، دانشگاه آزاد اسلامی براساس رتبه‌بندی موسسه «تامسون‌رویترز»، در چهار شاخه مهندسی، شیمی، علم مواد و ریاضی رتبه نخست را بین دانشگاه‌های کشور کسب کرده است که این رتبه‌بندی با توجه به تعداد واحدهای این دانشگاه قابل پیش‌بینی است.
طبق آمار سال گذشته، دانشگاه آزاد اسلامی در مقطع کارشناسی‌ارشد در 7400 رشته‌محل پذیرش دانشجو دارد که با بررسی در دانشگاه‌های غیرانتفاعی و با جست‌وجوهای مختلف به آماری کمتر از این تعداد رشته‌محل می‌رسیم، شاید این نکته که دانشگاه آزاد اسلامی بیش از ۱۰هزار دانشجوی خارجی در مقاطع مختلف دارد که اکثر آنها در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری هستند نیز برای داوطلبان جالب باشد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
