«همدلی»، دستمزد کارگران در سال جاری را در شرایطی که هزینه‌های زندگی افزایش قابل‌توجهی یافته است، ارزیابی کرد

سقوط معیشت
در حالی حداقل دستمزد دهک‌های ضعیف یک میلیون و 516 هزار تومان
در سال جاری تعیین شده که به گفته بسیاری از فعالان کارگری
هزینه سبد معیشت به 6میلیون و 908 هزار تومان رسیده است


همدلی| گروه اقتصادی، فاطمه آقایی‌فرد: با تورمی که به گفته مرکز آمار به بیش از 30درصد و بر اساس اظهارنظرهای برخی از کارشناسان به بالاتر از 100درصد در برخی از کالاهای اساسی رسیده، به جرات می‌توان گفت که سفره‌ دهک‌های متوسط و ضعیف هر روز بیشتر از گذشته، آب می‌رود. چرا که بر اساس گزارش‌ها، عقب‌ماندگی مزدی کارگران از چهار میلیون و 900 هزار تومان هم عبور کرده است. یعنی در حالی حداقل دستمزد دهک‌های ضعیف یک میلیون و 516 هزار تومان در سال جاری تعیین شده که به گفته بسیاری از فعالان کارگری، هزینه سبد معیشت به 6میلیون و 908 هزار تومان رسیده و شکاف میان معیشت و دستمزد، به 5میلیون و 400 هزار تومان رسیده است.
این ماجرا باعث شده تا بسیاری از آگاهان حوزه کارگری تاکید کنند که بسیاری از اجناس به دلیل قیمت بالا از سبد خرید کارگران حذف شده‌اند. البته با یک حساب سرانگشتی هم می‌توان به این نتیجه رسید؛ اگر کارگری با یک خانواده چهار نفره، ماهانه یک میلیون و 500 هزار تومان تا 2میلیون دریافت کند، در کنار اجاره‌بها باید هزینه کالاهای اساسی مورد نیاز خود و خانواده‌اش را هم پرداخت که با یک دستمزد 2میلیون تومانی، تامین حتی کمترین و بی‌کیفیت‌ترین این کالاها هم به نظر می‌رسد از عهده کارگران خارج است.
اواخر سال گذشته بود که برآوردها حکایت از این داشت که هزینه حداقل زندگی کارگران 3میلیون و 760 هزار تومان است، این در حالی بود که بسیاری از فعالان کارگری با انتقاد از این نتیجه بر این نکته تاکید می‌کردند که این هزینه سه میلیون تومانی، با محاسبه بی‌کیفیت‌ترین کالاها به‌دست آمده است. یعنی نماینده‌های کارگری ادعا می‌کردند که اگر قیمت کالاهای اساسی به صورت متوسط در نظر گرفته شود، و نه اینکه قیمت بدترین کالای موجود در بازار را برای تعیین هزینه سبد معیشت در نظر بگیریم، به این نتیجه خواهیم رسید که قیمت واقعی سبد معیشت از 6 میلیون تومان هم عبور خواهد کرد.
دهم اردیبهشت سال جاری بود که یک عضور شورای عالی کار، به تسنیم، گفت: «حقوق یک میلیون و 500 هزار تومانی، فقط کفاف 10 تا 12روز معیشت یک خانواده سه نفری را می‌دهد».
این اظهارنظر در حالی مطرح شد که نرخ اجاره‌بها در یک سال گذشته به طرز عجیبی بالا رفته و به نظر می‌رسد تامین هزینه اجاره‌بها که یکی از بزرگترین معضلات زندگی دهک‌های ضعیف جامعه است، خود بر حجم مشکلات این قشر می‌افزاید.
چهاردهم خرداد سال جاری بود که ایسنا نوشت،اجاره‌بها در تهران ۲۳درصد و در کل کشور ۲۰درصد نسبت به اردیبهشت سال قبل افزایش داشته است.
این گزارش‌ها درباره میزان اجاره‌بها در حالی مطرح است که حق مسکن کارگران در اواخر سال گذشته فقط 60 هزار تومان افزایش یافته. دوم بهمن سال گذشته بود که گزارش‌ها درباره جلسات کارگری با اعضای شورای عالی کار، حکایت از این داشت که حق مسکن کارگران از 40هزار تومان به 100 هزار تومان برسد. این در حالی بود که قیمت اجاره‌بها از یک سال گذشته تاکنون به میزان قابل‌توجهی در حال افزایش است.
جیب کوچک کارگران
در مقابل هزینه‌های بالای زندگی، جیب کارگران خیلی کوچک است. با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که شکاف میان دستمزد و معیشت خیلی بیشتر از ارقامی است که به طور رسمی اعلام می‌شود. حالا در حالی هزینه سبد معیشت از پنج میلیون تومان عبور کرده که حداقل دستمزد در سال جاری به یک میلیون و 500 هزار تومان رسیده است. نمونه این شکاف را می‌توان با بررسی تنها یکی از کالاهای مورد نیاز کارگران مشاهده کرد.
آنطور که در هزینه ماهانه خوراکی‌های زندگی کارگران آمده است، هزینه مصرف ماهانه برنج که در سال 96، حدود شش هزار و 630 تومان بود، امسال 8هزار و 560 تومان در نظر گرفته شد. این در حالی است که قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی در بازار به صورت خوشبینانه بین 15 تا 20 هزار تومان است و به طور متوسط برای خرید هر کیلو برنج باید 17 هزار تومان پرداخت. یعنی حدود 10هزار تومان فاصله میان قیمتی که برای هزینه برنج در سبد معیشتی کارگران در نظر گرفته شده با قیمت واقعی برنج در بازار وجود دارد. این موضوع درباره بسیاری از کالاهای دیگر نیز صادق است. با چنین نگاهی می‌توان گفت که معیشت 9 میلیون و 700هزار کارگر، در سال‌های اخیر به زیر خط فقر رسیده است.
شروع کاهش قدرت خرید از سال ۹۱
مسیر کاهش قدرت خرید کارگران، مسیری چندساله است؛ مسیری که از سال ۹۷ شروع نشده است. چند روز پیش بود که ایلنا در این زمینه نوشت، به گفته عضو کارگری شورای عالی کار: «سال ۹۱ که تکانه ارزی داشتیم، شاهد کاهش قدرت خرید شدید کارگران بودیم؛ در مجموع از سال ۹۱ تا سال ۹۷، قدرت خرید کارگران فقط ۱۳درصد افزایش یافت؛ در سال ۹۱، مزد یکباره به ۳۷درصد معیشت سقوط کرد؛ در واقع دستمزد کارگران فقط ۳۷درصد هزینه‌ها را پوشش می‌داد؛ افزایش دستمزد سال‌های ۹۲ تا ۹۷ موجب ۱۸درصد بهبود شد و در نهایت در ابتدای سال ۹۷، مزد به ۵۲.۸ درصد معیشت رسید».
او ادامه می‌دهد: «در پایان سال ۹۷، به خاطر شوک اقتصادی و تورمی که حاکم شد، ارزش دستمزد دوباره افت کرد و به ۲۸ تا ۳۰درصد معیشت رسید؛ با محاسبات گروه کارگری که بر مبنای داده‌ای بهمن ۹۷ استوار بود، افزایش ۳۶.۵ درصدی مزد ۹۸، باید ارزش دستمزد را ارتقا می‌داد و به ۵۰ درصد معیشت می‌رساند اما متاسفانه تورم اسفند ماه ۹۷ و سه ماهه ابتدای امسال، باز هم قدرت خرید دستمزد را کاهش داد و پیش‌بینی می‌کنیم که با کمال تاسف، این روند کاهشی بازهم ادامه خواد داشت و دقیقاً به همین دلیل است که حتما پیشنهاد افزایش قدرت خرید را به شورای عالی کار خواهیم برد.عضو کارگری شورای عالی کار در انتها تاکید می‌کند: باید هرچه سریعتر جلسه شورای عالی کار با هدف افزایش قدرت خرید کارگران تشکیل جلسه بدهد وگرنه روند کاهش ارزش دستمزد، معیشت کارگران را فلج خواهد کرد».
دستمزد کارگران را با قیمت‌های واقعی تعیین کنید
علی دهقان‌کیا - سال گذشته هزینه سبد معیشتی کارگران 3میلیون و 900 هزار تومان برآورد شد. این هزینه‌ها بر مبنای کالاهایی با پایین‌ترین کیفیت بود که تعیین شد. یعنی با محاسبه هزینه خرید برنج با کمترین کیفیت یا میوه با بدترین کیفیت بود که هزینه سبد معیشتی کارگران به میزان سه میلیون و 900 هزار تومان تعیین شد.
این در حالی است که اگر سال گذشته قیمت اجناس با کیفیت متوسط در نظر گرفته می‌شد، هزینه سبد معیشتی از چهار میلیون تومان نیز عبور می‌کرد. این موضوع در کمیسیون مجلس نیز تایید شد و صحبت‌هایی هم انجام شد اما به دلیل سه‌جانبه‌گرایی به نتیجه نرسید. کارفرماها می‌گفتند که توان پرداخت دستمزد کارگران را ندارند و در نهایت بر سر این موضوع توافق شد که هزینه سبد معیشت را 3میلیون و 900 هزار تومان در نظر بگیرند. در نهایت حداقل دستمزد یک میلیون و 112 هزار تومان تعیین شد. برای بالاترین دستمزد نیز 260هزار تومان به اضافه 13درصد در نظر گرفته شد.
باید گفت که وقتی 16هزار میلیارد تومان برای تامین کالاهای اساسی در نظر گرفته می‌شود در واقع کالاهای اساسی با این دلار 4200تومانی به دست دهک‌های ضعیف نمی‌رسد. بلکه اجناس با دلار 12هزار تومانی وارد سفره‌های مردم می‌شود. بنابراین درخواست ما از دولت این است که با احتساب قیمت‌ کالاها به صورت آزاد دستمزد کارگران را تعیین کند. یعنی بر اساس قیمت واقعی گندم یا بنزین و نه بر اساس قیمت یارانه‌ای کالاها و با فرض اینکه این کالاها با دلار 4200 تومانی خریداری می‌شود، باید دستمزد کارگران را تعیین کنند. در این صورت راه‌های رانت و فساد بسته می‌شود.