روزنامه ابتکار
1398/04/25
بانک مرکزی توانایی مدیریت نرخ ارز را دارد؟ نبض دلار در دست دولت
کیمیا نجفیصاحبنظران رقم‌های متفاوتی را برای نرخ واقعی ارز در نظر می‌گیرند، اما نظر مشترک میان آنها این است که نرخ‌های بین 11 تا 13 هزار تومان برای ارز غیرواقعی است. این در حالی است که روند نزولی بازار ارز در هفته‌های اخیر نظرها را به خود جلب کرده و کارشناسان و صاحبنظران را به سمت و سوی پیش‌بینی و بررسی وضعیت در روزهای آتی کشانده است. این بازار از گذشته تا کنون همواره با چالش‌های بسیاری روبه‌رو بوده و می‌توان آن را یکی از پرحاشیه‌ترین بازارها دانست. اخیرا حسین صمصامی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی از پشت‌پرده کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر گفته است. به گفته وی عامل اصلی کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر بانک مرکزی است و دولت تصمیم دارد دلار بازار را به نیمایی نزدیک کند. تا امروز نیز بالا و پایین شدن دلار در بازار با دخالت بانک مرکزی بوده و خود عوامل بانک مرکزی هم در بازار دلار می‌خریدند و می‌فروختند! پایین آمدن دلار دست بانک مرکزی است و چنان چه بخواهد دلار پایین می‌آید و اگر نخواهد دلار بالا می‌رود و همان‌طور که نرخ را روی 14 هزار تومان بردند الان هم آن را 12500 کردند.
طبق این گفته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که روند کاهشی نرخ ارز در روزهای اخیر سیاست‌های بانک مرکزی بوده است. اما اگر بخواهیم نگاهی دقیق به این مسئله داشته باشیم، شرایط تحریم‌ها و اقدمات لحظه‌ای علیه ایران را نمی‌توان نادیده گرفت چراکه بازارهای اقتصادی به شدت تحت تاثیر جو روانی پیشآمده قرار می‌گیرند و بازار ارز هم از این قاعده مستثنی نیست. به هر حال هر میزان کاهش نرخ از می‌تواند فال نیکی باشد و مسیر اقتصاد را تغییر دهد. اما اینکه بانک مرکزی تا چه میزان می‌تواند در تعین مسیر بازار ارز تاثیرگذار باشد خود سوال مهمی است که کارشناسان پاسخ‌های متفاوتی را برای آن مطرح می‌کنند. علیرضا عباسی، کارشناس بازار ارز از نقش پررنگ بانک مرکزی در تعیین مسیر حرکت بازار ارز به «ابتکار» گفت: بانک مرکزی نقش بسیار پررنگ در بازار ارز و همچنین اقتصاد دارد چراکه بانک مرکزی متولی حفظ ارزش پول ملی است. در یک‌سال گذشته و تغییرات شدید نرخ ارز که اغلب روند افزایشی بود چند اتهام درخصوص بانک مرکزی مطرح شد. یک اتهام این بود که بانک مرکزی برای رفع کسری بودجه شدید دولت با افزایش نرخ ارز و فروش دلار در بازار تلاش می‌کند تا مشکلات را رفع کند. دومین اتهام در واقع نجات بانک‌ها خصوصی از ورشکستگی و مشکلات صندوق‌ها بازنشستگی بود که به بانک مرکزی وارد شد. این اتهام از سوی فضای مجازی و رسانه‌ها مطرح شد که بانک مرکزی تلاش می‌کند عامدانه نرخ ارز را به نحو بی‌سابقه‌ای بالا ببرد تا درآمدهای دولت را افزایش دهد و در واقع این روش بسیاری از مخارج دولت را پوشش می‌دهد و برخی از مسائل بنیادی اقتصاد را هم حل می‌کند. این بحث در حالی مطرح می‌شد که شاید جریان اینگونه نبود، بانک مرکزی در یک شرایط انفعالی قرار گرفته بود بیشتر در مواجهه با بحران‌هایی که رخ می‌داد تلاش می‌کرد تا شرایط را مدیریت کند.
وی در ادامه افزود: تصمیمات و نوساناتی که نرخ ارز در طی یک سال گذشته تجربه کرد تابع شرایط ناشی از تحریم و جنگ اقتصادی بود، ما می‌دانیم که آمریکایی‌ها لحظه به لحظه اقداماتی بی‌سابقه‌ای را علیه ایران انجام می‌دادند و بانک مرکزی هم به ناچار واکنش‌هایی را متناسب با این اتفاقات از خود نشان می‌داد.
عباسی از فعالیت بانک مرکزی در سه حوزه مختلف گفت: در حال حاضر بانک مرکزی در سه حوزه سعی دارد منابع و مصارف ارزی خود را مدیریت کند. اولین حوزه تجارت خارجی است، بانک مرکزی به شکل بی‌سابقه‌ای حتی در حوزه ثبت سفارش کالا وارد شده، بنابراین می‌توانیم بگوییم بانک مرکزی برای اولین بار در حوزه تجارت خارجی مستقیما ورود پیدا کرده است. در حوزه بانکداری هم بانک مرکزی برای اولین بار کلیه بانک‌های خصوصی و دولتی را از سفته‌بازی و ورود به بازار ارز منع کرده است.
این کارشناس بازار ارز اظهار کرد: این در حالی است که در بحران سال‌های گذشته بسیاری از بانک‌ها برای حفظ منابع‌شان به سمت بازار ارز می‌رفتند و سعی داشتند که برخی از منابع در اختیارشان را به دلار تبدیل کنند. اما در چند ماه اخیر بانک‌ها به شدت از ورود به بازارهای ارزی منع شدند و بانک مرکزی یکی از تقاضاهای اصلی خرید ارز را در بازار سرکوب کرد.
وی از سومین حوزه فعالیت بانک مرکزی گفت: در حوزه طراحی‌ها و مدیریت بازار باید بگویم که ما با جنگ اقتصادی بسیار پیچیده و همهجانبهای روبه‌رو شده‌ایم و بانک مرکزی با ساختار کلاسیک خود متناسب با شرایط فعلی تدوین نشده است و انسجام لازم برای مدیریت بحران‌های اینچنینی را ندارد.
عباسی در بخشی دیگر از سخنانش از ثبات فعلی در بازار یاد کرد و گفت: در حال حاضر یک نیازسنجی دقیقی از منابع و مصارف ارزی کشور صورت گرفته است و به نظر می‌رسد که بانک مرکزی اشراف کامل بر جریان‌های درآمد آتی خود ناشی از منابع خارجی، محل فروش نفت و صادرات غیرنفتی دارد. از این رو باید گفت که بانک مرکزی به یک ثبات، آرامش و اطمینان خاطر درخصوص جریان‌های درآمدی آتی ارزی خود رسیده است.
این کارشناس بازار ارز به توانایی بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز اشاره کرد و گفت: از طرفی دیگر بانک مرکزی موفق شده است که با سرکوب تورم انتظاری و تقاضای بی‌جا، تقاضای بازار را مدیریت کند. به همین دلیل این ادعا که نرخ ارز و تعیین کردن آن در اختیار بانک مرکزی قرار دارد می‌تواند یک ادعای درستی باشد. بانک مرکزی این توانایی را دارد تا نرخ ارز را در یک دوره حداقل 6 ماهه مدیریت کند اما به هرحال نرخ ارز تابعی از روابط بین‌المللی و اتفاقات سیاسی است. اتفاقاتی که اخیرا در منطقه رخ داده اکنون تقاضا برای نرخ ارز را کاهش داده است و در این شرایط حتی ارزهای خانگی هم ممکن است که به سمت بازار روانه شوند بنابراین من معتقدم که بانک مرکزی در حال حاضر از شرایط مناسبی برای کنترل نرخ ارز در بازار برخوردار است.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» دلایل بروز بحران درازمدت کاغذ را بررسی می‌کند
بحران سوءمدیریت؟
جلال خوش‌چهره
آخرین بخت در میانجیگری اروپا!
آسیب‌های گرم نشدن فضای سیاسی در سال انتخابات مجلس چه‌خواهد بود؟
خطر بازگشت پوپولیسم به صحنه انتخابات
سقوط قیمت مسکن در پردیس
دلالان فراری شدند!
با موافقت نمایندگان، قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی اصلاح شد
بانک مرکزی توانایی مدیریت نرخ ارز را دارد؟
نبض دلار در دست دولت
وزیران خارجه اتحادیه اروپا در چهارمین سالگرد برجام برای یافتن راهکارهای حفظ توافق هسته‌ای و کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا رایزنی کردند
رئیس قوه قضائیه:
با خودروسازانی که قیمت و زمان تحویل را به میل خود تغییر دهند برخورد شود
ادعای پمپئو در گفت‌‌وگو با واشنگتن‌پست
اگر تلویزیون ایران دعوتم کند می‌پذیرم!
وکیلی: بحران کاغذ پابرجاست
صفر تا صد مسئله کاغذ باید بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد باشد
معاون اول رئیسجمهوری:
استارتآپهای روستایی باید بتوانند از تسهیلات اشتغالزای روستایی استفاده کنند
رئیس قوه قضائیه:
با خودروسازانی که قیمت و زمان تحویل را به میل خود تغییر دهند برخورد شود
