25 تیر «روز بهزیستی و تامین اجتماعی» نهادی برای مردم

بیست و پنجم تیر هر سال، روز بهزیستی و تامین اجتماعی نام گذاری شده است؛ اگر ملاک تشکیل سازمان یا نام گذاری روزی به نام آن را، میزان اهمیت و تقدّس آن در جامعه بدانیم، بی تردید بهزیستی و تامین اجتماعی از آن جا که خدمت رسانی به محروم ترین اقشار جامعه را بر عهده دارند، از مهم ترین و در عین حال، مقدّس ترین نهادهای نظام اسلامی ما به شمار می آیند. سلامت جسم و جان و روان، زیربنایی ترین عامل پیشرفت و تکامل جامعه است.امروزه برای دست یابی به این هدف، با اجرای برنامه های پیش رفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، افراد ناتوان جامعه از دوران شیرخوارگی تا سالخوردگی تحت مراقبت قرار دارند تا سلامتشان تامین شود. بهزیستی و تامین اجتماعی سازمان هایی هستند که این وظیفه را در ایران بر عهده دارند؛ این سازمان‌ها مبنای به وجود آمدنشان کمک به تامین حداقل هزینه زندگی خانواده های نیازمند و بی سرپرست و ایجاد زمینه های مناسب برای خودکفایی آنان بوده است. به طور کلّی، پنج گروه از افراد جامعه، نیازمند محسوب شده و در برنامه ریزی های سازمان بهزیستی کشور، مورد توجه قرار می گیرند. این گروه ها عبارت اند از: کودکان، زنان، سالخوردگان، بزهکاران و معلولان. سازمان بهزیستی، برای کمک به حداقل هزینه زندگی افراد و خانواده های نیازمند و بی سرپرست، و ایجاد زمینه های مناسب برای خودکفایی آنان برنامه ریزی های وسیعی صورت می دهد.
وظایف سازمان بهزیستی
تلاش برای حفظ کیان خانواده های آسیب دیده و آسیب پذیر، نگهداری و مراقبت و توان بخشی معلولان و آماده سازی آنان برای از سرگیری زندگی عادی در جامعه، توسعه پژوهش های کاربردی برای پیش گیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی بازپروری، اصلاح و ارشاد ناسازگاران و آسیب دیدگان اجتماعی، تامین موجبات تشویق و جلب مشارکت های مردمی به منظور بهبود کیفیت خدمات رسانی و حمایت از اقشار محروم و آسیب پذیر، و نیز تشویق و حمایت از بخش غیر دولتی به منظور سرمایه گذاری در هر یک از حالت های توان بخشی، اجتماعی و حمایت، از عمده ترین وظایف و مسوولیت های سازمان بهزیستی ذکر شده است.سازمان بهزیستی، تنها سازمان و ساختاری در کشور ایران است که به طور علمی ،به بررسی نارسایی ها و مشکلات اجتماعی می پردازد و از نیروی متخصصان و کارشناسان تحصیل کرده علوم اجتماعی و بهداشتی برخوردار است و به انسان های نیازمند کمک می کند. این سازمان تلاش می کند تا ریشه مشکلات را پیدا کرده و بیماری ها و معضلات اجتماعی را از ریشه درمان کرده، از بین ببرد. پس از پیروزى انقلاب شکوهمند اسلامى ایران سازمان بهزیستى کشور در بیست و چهارم خرداد ماه ۱۳۵۹ براساس مصوبه شوراى عالى انقلاب اسلامى تشکیل شد. شهید دکتر محمد على فیاض بخش پس از آن که به پراکندگى سازمانهاى رفاهى و توانبخشى کشور و عدم هماهنگى لازم بین آنها پى برد، با کمک و همفکرى شهید سید محمد باقر لواسانى و تنى چند از همفکرانش لایحه تشکیل سازمان بهزیستى کشور را به شوراى انقلاب پیشنهاد کرد و پس از تصویب آن با کار پیگیر و مستمر به سازماندهى تشکیلات و برنامه ریزى براى فعالیت نوین سازمان بهزیستى پرداخت و در مدت کوتاهى توانست ارگان دولتى و کار آمدى براى خدمت به محرومان و مستضعفان کشور ایجاد کند. در تاریخ ۲۹/۹/۵۹ سازمان تربیتى شهردارى تهران نیز به بهزیستى واگذار شد و در تاریخ ۱۶/۱۰/۱۳۶۳ بر پایه مصوبه مجلس شوراى اسلامى، بار دیگر سازمان بهزیستى در شمار سازمانهاى وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکى قرار گرفت.
بهزیستی از ارکان اصلی جامعه


اصولاً بهزیستى به مجموعه متشکل از تدابیر، خدمات، فعالیتها و حمایتهاى غیر بیمه اى اطلاق مى شود که به منظور بسط رحمت اسلامى در جامعه و حفظ ارزشها و کرامات انسانى، با تکیه بر کمکهاى مردمى و همکارى نزدیک سازمانهاى ذى ربط انجام مى شود و گسترش خدمات توانبخشى، حمایتى، بازپرورى و کمک به تامین حداقل نیازهاى اساسى گروههاى محروم و کم در آمد را مد نظر دارد. کانون اصلى فعالیت‌ها و برنامه هاى سازمان بهزیستى، پیشگیرى از فرو پاشى زندگى افراد و خانواده هایى است که به علت مشکلات اقتصادى و ناهنجاریهاى اجتماعى و فرهنگى دچار آسیب پذیرى و ناتوانى هاى محتلف شده اند و یا از معلولیتهاى جسمى و روانى رنج مى برند. بدون تردید، خدمت رسانى به این گروهها با کیفیت مطلوب هنگامى امکان پذیر خواهد بود که یک نهاد ویژه برخوردار از توان تخصصى، اقتصادى، اجرایى و سیاسى قوى به شکل منسجم جنبه هاى گوناگون خدمات مورد نیاز محرومان و مستضعفان را عهده دار شود.
تعریف تامین اجتماعی
دیگر سازمان مهم کشور سازمان تامین اجتماعی می‌باشد که بنا بر تعریف ارائه شده از سوی اتحادیه بین المللی تامین اجتماعی، تامین اجتماعی می تواند شامل برنامه های بیمه اجتماعی، برنامه های حمایت اجتماعی، برنامه های همگانی، برنامه های تعاونی، صندوق های ملی احتیاط، و سایر طرح ها از جمله رویکردهای مبتنی بر بازار گردد، که بنا بر روش یا قانون ملی، بخشی از سیستم تامین اجتماعی یک کشور را تشکیل می دهند.
عوامل پیدایش تامین اجتماعی
اختلاف شرایط، امکانات، ویژگی های طبیعی، چگونگی نظام های حاکم بر اجتماعات و استعدادهای افراد، ایجاب می کند که زندگی همه انسان ها، در یک سطح نباشد و همگی نتوانند از درآمد مساوی برخوردار باشند. از دیرباز، بشر شاهد محرومیت ها و کمبودهای فراوانی بوده است؛ بیکاری، بیماری، نقص عضو، سوانح و حوادث را بر پیکر برخی هم نوعان احساس می کرد و رنج می برد و برای درمان آن، راه های مستقل و محترمانه ای را جست و جو و ارائه می کرد که یکی از آن ها «تامین اجتماعی» است.
به طورکلی، وجود سه عامل، زمینه پیدایش«تامین اجتماعی» را در دنیا فراهم آورده است: اول، نفع شخصی و اهمیتی که هر فرد برای منافع خود قائل است؛ دوم، احساس خیرخواهی و نوع دوستی؛ سوم، احساس سرنوشت مشترک که می توان از آن به احساس صنفی نیز تعبیر نمود.
تامین اجتماعی، کلید توسعه اجتماعی و اقتصادی بلند مدت
اهمیت اجتماعی سیستم های تامین اجتماعی برای جامعه هم اکنون بطور گسترده ای مورد پذیرش قرار گرفته است. با اینحال، اتفاق نظر چندانی در خصوص اهمیت اقتصادی سیستم های تامین اجتماعی وجود ندارد. با اینحال، این نظریه که سیستم های تامین اجتماعی باید به عنوان یک فاکتور مولد در توسعه اقتصادی بکار گرفته شودند نظریه ای است که همچنان در این سو و آن سو رواج می یابد.