روزنامه همدلی
1398/04/24
ولی‌الله شجاع پوریان نگاهی کاربردی به سیره سیاسی امام رضا(ع)
امام رضا(ع) به عنوان امام هشتم شیعیان، جایگاه و شان ویژه‌ای در میان ایرانیان دارد؛ این جایگاه به واسطه وجود مرقد مطهر ایشان در کشورمان بیشتر شده و الگویی بی‌بدیل در اخلاق، عرفان، دیانت و سیاست به شمار می‌آیند. سیره عملی امامان معصوم به گونه‌ای بوده که با وجود گذشت قرن‌ها از حیات آنها، در صورت درک صحیح مقتضیات زمانی و مکانی می‌توان به کار بست و بسیاری از مشکلات جوامع اسلامی را حل و فصل کرد.سیره سیاسی امام رضا(ع) به گونه‌ای بوده که برخی مواضع و تصمیمات ایشان مورد انتقاد تندروهای آن روزگار قرار گرفته است.
پس از حادثه عاشورا و مقاومت امام حسین(ع) در مقابل حاکم جور، شرایط سیاسی و اجتماعی دوران امام رضا(ع) و نحوه مواجهه ایشان با حاکمان ستمگر و نالایق نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار می‌آید. امام رضا(ع) در یکی از سخت‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط تاریخی جامعه اسلامی یعنی تقابل و نزاع امویان و عباسیان و البته منازعات داخلی عباسیان و در دوران سرکوب شدید قیام‌های علویان به عنوان یک کنش‌گر سیاسی شناخته شد و تصمیمات و نحوه موضع‌گیری‌های ایشان قابل توجه و آموزنده است.
گرچه پس از قیام عاشورا که مقاومت تا پای جان به عنوان سیره عملی توسط امام حسین(ع) تجویز و نهادینه شد، تا زمان امام‌رضا(ع) عمده امامان معصومین رویکردی فرهنگی و اصلاح جامعه اسلامی از طریق پرورش شاگرد و ارائه آموزه‌های اصیل اسلامی را در پیش گرفته بودند، اما گفتمان غالب امت اسلامی همچنان مکتب عاشورا را سرلوحه خود می‌دانست و همکاری یا تعامل با زمامدار نامشروع از سوی شیعیان پذیرفته شده نبود، اما امام رضا(ع) به عنوان امام و ولی منصوب از سوی خداوند بهتر از هر فرد دیگری مقتضیات و شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه خویش را شناخته و تصمیم‌گیری بر مبنای عقلانیت و واقعیات آن روزگار را انتخاب کرد.
سیره عملی و سیاسی امام رضا(ع) از آن جهت حائز اهمیت است که به جامعه اسلامی نشان داد گرچه هدف اسلام و بزرگان دین اعتلای اسلام است، اما در هر دوره باید واقعیات سیاسی و اجتماعی و به تعبیری مقتضیات زمان ومکان نیز مدنظر قرار گیرد.
صلح امام حسن(ع)، قیام امام حسین(ع) و تعامل امام رضا(ع) هر کدام در دل خود درس‌های بزرگ و ماندگار همراه دارد که باید با مطالعه دقیق اوضاع و احوال آن دوران تبیین و تفسیر شود و از تجویز نسخه‌های یکسان و جزمی برای همه ادوار پرهیز شود.
اینکه چرا امام رضا(ع) تعامل یا تقیه با مامون را در پیش گرفت در این مقال نمی‌گنجد، اما به طور قطع تفاوت و تنوع در سیره عملی و سیاسی ائمه اطهار درس بزرگی برای ما دارد که کنشگران و کارگزاران جامعه اسلامی باید بر اساس مصالح و ضروریات تصمیم‌گیری و سیاست‌ورزی کنند. بی‌تردید امام رضا(ع) در عصر خویش از سوی تندروها و افرادی که همیشه اصرار دارند جلوتر از رهبر اسلامی رفتار کنند مورد انتقاد قرار گرفته، اما ایشان با بردباری، تساهل و گذشت اصل مهمی را برای بقا و مصلحت جامعه اسلامی به یادگار گذاشتند. این درس برای دوران ما، که عده‌ای از اسلام فقط حادثه عاشورا و جنگ را قبول کرده‌اند، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، در ایام ولادت امام رضا(ع) پرداختن به سیره عملی و سیاسی آن بزرگوار به‌ویژه دلایل تعامل و همکاری ایشان با خلیفه جور می‌تواند راهگشا و آموزنده باشد.
سایر اخبار این روزنامه
صباح زنگنه در گفتوگو با همدلی: نگذاشتند آیت‌الله هاشمی اختلاف ایران با عربستان را حل کند
امان‌الله قرایی مقدم در گفت و گو با همدلی: شتاب فزاینده از خود بیگانگی در کشور
حکایت 88 تمام‌شدنی نیست؛ دادگاه تمام شد؛ ادعاها نه
همدلی دلایل کاهش نرخ گفتوگو در میان خانواده‌های ایرانی را بررسی می‌کند مهمانی به نام سکوت
عربستان غریبه‌ای در خاورمیانه
روحانی همچنان در مسیر «امید درمانی»
«همدلی» دلایل کاهش سطح معیشت و رشد شاخص فلاکت در یکسال اخیر را ارزیابی کرد طغیان فقر
ولی‌الله شجاع پوریان نگاهی کاربردی به سیره سیاسی امام رضا(ع)
تو در تویی نهادی چیست؟
ظریف برای شرکت در نشست سازمان ملل وارد نیویورک شد
روحانی همچنان در مسیر «امید درمانی»
