امارات در مسیر تجدیدنظر

آفتاب یزد- گروه سیاسی: جنگ در یمن شده است فرسایشی و همین موضوع زمینه بروز اختلافات میان ریاض و ابوظبی شده است. تا آنجا که طی هفته‌ها‌ی اخیر، یک مقام اماراتی اعلام کرد که این کشور درصدد کاهش نیروهای خود از یمن و نیز تغییر استراتژی از قدرت نظامی به استراتژی صلح است. این تغییر مواضع و اعلام کاهش نیروهای اماراتی از یمن، پس از هشدارهای سازمان ملل و نهادهای حقوق بشر و نیز تشدید اختلافات میان عربستان و امارات صورت گرفت. اما با این همه، تغییر مواضع ابوظبی تنها به خروج نیروهایش در برخی از مناطق یمن منتهی نشد بلکه وزیر امور خارجه امارات به دنبال حادثه الفجیره به مسکو سفر کرد و گفت که کشورش در حادثه الفجیره کسی را مقصر نمی‌داند چون شواهد لازم در اختیار ندارد. پس از بازگشت وزیر خارجه امارات از مسکو، هیئتی از مقامات این کشور به تهران سفر کردند و سه پیشنهاد به ایران ارائه دادند که مهم ترین آن، بهبود روابط دو کشور و تامین امنیت در تنگه هرمز بود. جعفر قنادباشی درباره تغییر مواضع امارات می‌گوید که مهمترین عامل در تغییر مواضع امارات نسبت به تهران، آسیب‌پذیری این کشور در خلیج‌فارس و تلاش برای تامین امنیت خود است. البته سرمایه‌گذاری‌ها‌ی خارجی در مناطق مختلف امارات و تامین امنیت این سرمایه گذاران هم سبب شده که آنها به تکاپو برای بهبود روابط با ایران بیفتند.

> فروپاشی ائتلاف عربی در یمن با خروج امارات
مداخله نظامی در یمن 6 فروردین 94 با حمله هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی به درخواست رییس جمهور مستعفی و فراری یمن آغاز شد. این عملیات نخست طوفان قاطعیت نام داشت اما از


۲ اردیبهشت با نام عملیات احیای امید ادامه یافت. در حالی که قرار بود دامنه حملات در این عملیات به مردم غیر نظامی کشیده نشود و از سویی چند روزه به پایان برسد، اما این عملیات در یمن همچنان تا به امروز ادامه دارد و جنگنده‌های ائتلاف عربی خسارت بسیاری را در یمن برجای گذاشتند. آنها فارغ از ویرانی مدارس، بیمارستان‌ها‌ و ادارات، بیش از ده‌ها‌ هزار مرد، زن و کودک یمنی را مورد هجوم بمب‌ها‌ی خود قرار دادند. این وضعیت تا آنجا ادامه یافت که یک مقام اماراتی در 18 تیر اعلام کرد که کشورش در راستای طرح "استقرار دوباره نیروها" و به دلایل استراتژیکی و تاکتیکی، نیروهای خود در یمن را کاهش می‌دهد. به دنبال اعلام این خبر از سوی امارات، یک منبع نظامی در دولت مستعفی یمن اظهار کرد که امارات اردوگاه الخوخه در جنوب الحدیده را به طور کامل تخلیه کرده و چند روز پیش آن را به این دولت تحویل داده و بخشی از تسلیحات سنگین خود را خارج کرده است.

> شکاف میان ریاض - ابوظبی و دلایل آن
برخی دلیل تغییر راهبرد ابوظبی از جنگ به صلح و نیز کاهش نیرو در یمن را در این مهم دانستند که این کشور به دنبال پاک کردن دستان خود از خون هزاران بیگناه غیر نظامی یمنی و وجهه بین‌المللی‌اش به دنبال شکست در جنگ یمن است. اما به نظر می‌رسد که مسئله پیچیده تر از این مسائل باشد. چراکه عقب‌‌‌ نشینی امارات از جنگ یمن نشانه تشدید اختلاف‌های ریاض و ابوظبی
بر سر مدیریت پرونده یمن و شکاف‌ در صفوف ائتلاف عربی در میدان نبرد است. زیرا امارات در فروردین94 با این شرط به ائتلاف عربستان و برخی از
کشورهای خلیج فارس پیوست که جنگ چندروزه تمام شود اما نه تنها که این جنگ کوتاه مدت نبود بلکه همچنان تحت عنوان عملیات احیای
امید و بر علیه حوثی‌ها و مردم ادامه دارد. جنگی که بارها صدای سازمان ملل و نهادهای حقوق بشر را به دلیل وارد کردن خسارت‌های بی‌شمار نظیر ویرانی ده‌ها‌ بیمارستان، مدرسه و منازل مسکونی در این کشور، کشتار هزاران کودک و زن بیگاه و همچنین آوارگی تعداد بیشماری از این افراد درآورده است و هیچ چیز جز شکست نصیب این ائتلاف ضد یمنی نکرده است. اما یکی دیگر از عوامل بروز اختلافات میان عربستان و امارات بر سر حمایت از گزینه‌ها‌ی ریاست جمهوری برای حاکمیت در این کشور بود. به عبارتی امارات متحده عربی معتقد بود بهترین فرد برای حاکمیت بر یمن «علی عبدالله صالح» دیکتاتور مخلوع این کشور است، درحالی که سعودی‌ها‌ همواره بر این باور بودند که هیچ گزینه‌ای بهتر از «منصور‌ها‌دی» برای بازگشت به یمن نیست. همین مسئله آتش اختلافات میان دو طرف را شعله ور ساخت. یکی دیگر از عوامل اصلی اختلاف میان ابوظبی و ریاض به منابع نفت و گاز موجود در محور جنوبی این کشور باز می‌گردد. چراکه سعودی‌ها حاضر نیستند اجازه بدهند نیروهای اماراتی بر منابع نفت و گاز یمن مسلط شوند. به همین دلیل به نظر می‌رسد که بیش از هر چیز، در گیری‌ها‌ی کنونی ریاض و ابوظبی در امارات، نشات گرفته از حرص و طمع آن‌ها‌ نسبت به پول، قدرت و نفوذ است. در واقع به نظر می‌رسد آنچه که از این جنگ 3ساله در یمن و ائتلاف امارات با عربستان نصیب حاکمان ابوظبی شده است امتیاز یک جنگ کوتاه مدت است . به همین دلیل اماراتی‌ها‌ این وضعیت را بر نتابیده و امروز شکاف میان دو کشور تشدید یافته است.
> تحرکات ابوظبی به دنبال زاویه با ریاض
ابوظبی تنها به خروج بخشی از نیروهای خود و تغییر استراتژی از قدرت نظامی به استراتژی صلح به دنبال ایجاد شکاف میان خود و ریاض و شکایت دولت مستقر در یمن از سازمان ملل اکتفا نکرد. بلکه طی روزهای اخیر، عبدالله بن زائد آل نهیان وزیر خارجه این کشور به مسکو سفر کرد و در دیدار با همتای روسی خود، سرگئی لاوروف با بیان اینکه تنها راه مهار تنش‌ها در منطقه خلیج فارس، راه سیاسی است، گفت: « صادقانه می‌گویم ما نمی‌توانیم کشوری را در خصوص حمله به نفتکش‌ها به عنوان متهم معرفی کنیم، چرا که هیچ شواهدی در دست نداریم. اگر کشوری چنین شواهد و مدارکی را در اختیار دارد، مطمئنم که جامعه بین المللی به آن گوش خواهد داد. اما می‌بایست مطمئن شویم که چنین شواهدی دقیق و قانع کننده هستند. ما در منطقه‌ای حساس و مهم برای جهان قرار داریم و تمایلی به تنش بیشتر در این منطقه نداریم.» پس از آن، در حالی که همواره مقامات اماراتی در مسائل مختلف همسویی آشکار خود را طی سالهای گذشته با سیاست‌ها‌ی عربستان در قبال ایران نشان می‌داد، با ارائه سه پیشنهاد به تهران سفر کرده و با مقامات کشورمان دیدار کردند! بر این اساس و به نقل از الرای الیوم، به تازگی مقامات امارات در قالب هیاتی دوبار به تهران آمدند، آنها سه پیشنهاد به تهران دادند. پیشنهاد نخست؛ بازگشت روابط ابوظبی- تهران به حالت عادی، پیشنهاد دوم؛ تامین امنیت گذرگاه‌های دریایی برای عبور امن نفت کش‌ها از تمام کشورهای مشرف بر خلیج فارس توسط دو کشور و سومین پیشنهاد خروج امارات از یمن است و در مجموع نیز امارات از مسکو خواسته است تا میان ابوظبی و تهران میانجیگری کند.

> اما چرا دیدار مقامات اماراتی با ایران در تهران؟!
رضا کلهر تحلیلگر مسائل خاورمیانه و استاد دانشگاه درباره چرایی تغییر مواضع امارات نسبت به تهران و سفر اخیر مقامات این کشور به ایران به آفتاب یزد گفت: به نظر می‌رسد که این سفر مقامات اماراتی به تهران و چرخش مواضع از عربستان به ایران، با توجه به مسائل منطقه و مشکلات امارات در مورد صادرات نفت بعد از حادثه الفجیره صورت گرفته است. اماراتی‌ها‌ به دنبال تحولات اخیر درصدد تجدیدنظرهایی در سیاست خارجه خود هستند. او افزود: از این جهت نمی‌توان گفت که این کشور کاملا درصدد جدا کردن هژمونی خود از عربستان است. به نظر می‌رسد که امارات درصدد است تا‌اندازه‌ای مسائل خود را با ایران حل کند. این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: اماراتی‌ها‌ درصددند که در یمن کمتر سرمایه‌گذاری کنند به نحوی که مسائل اقتصادی و تجارت خارجی خود را از سیاست خارجی عربستان جدا کنند. او اظهار کرد: اما تا چه‌اندازه اماراتی‌ها می‌توانند در این زمینه اقدام کنند و به قول‌ها‌ و وعده‌ها‌یشان عمل کنند، در آن تردید وجود دارد. کلهر در پایان گفت: اما به نظر می‌رسد که امارات تاکنون متوجه شده که مسئله جنگ با یمن به سود آنها نیست و به نفع آنها تمام نخواهد شد و درگیری آنها در حوزه خلیج فارس با ایران و مسائل تجاری و اقتصادی برای آنها خسارت‌ها‌ی جدی در پی خواهد داشت به همین دلیل به فکر تجدیدنظر در حوزه سیاست خارجه به ویژه نسبت به ایران افتادند.

> طولانی شدن جنگ در یمن به دلیل تغییر مواضع
جعفر قناد باشی تحلیلگر مسائل خاورمیانه و استاد دانشگاه درباره چرایی تغییر مواضع امارات نسبت به تهران و سفر اخیر مقامات این کشور به ایران به آفتاب یزد گفت: مهمترین عامل تغییر مواضع امارات نسبت به تهران به دلیل تشدید اختلاف میان ریاض و ابوظبی است. آنچه که امروز در تغییر رفتار امارات مشاهده می‌شود نتیجه گسترش اختلاف دو کشور است. او افزود: زمانی که دو گروه وارد یک عرصه دشوار می‌شوند بدیهی است که اتهاماتی را متوجه یکدیگر می‌کنند. افزایش اختلافات میان امارات و عربستان به دلیل فرسایشی شدن جنگ در یمن است. قنادباشی ادامه داد:دو طرف یکدیگر را در اجرای سیاست‌ها‌ی خود در یمن مقصر می‌دانند.

> آسیب پذیری امارات در صورت بروز حادثه
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه امارات بیش از عربستان به خلیج فارس در عرصه صدور نفت وابسته است، گفت:عربستان به این دلیل که نفت‌خود را از دریای سرخ صادر می‌کند وابستگی کمتری به خلیج فارس دارد. اما در مقابل امارات نسبت به عربستان آسیب پذیرتر است. قنادباشی افزود: به نظر می‌رسد که امارات درصدد است تا با رایزنی با مقامات ایران امنیت خود را تامین کرده و این آسیب پذیری را کاهش دهد. این کشور عمق استراتژیک هم ندارد و در صورت بروز حادثه به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

> تلاش برای تامین امنیت سرمایه گذاران خارجی
قنادباشی با اشاره به اینکه اماراتی‌ها‌ درصددند تا با بهبود روابط با تهران بتوانند امنیت خود را در گذرگاه‌ها‌ی نفتی خلیج فارس‌تامین کنند، گفت: امارات برخلاف عربستان یک کشور پهناور نیست و همه ظرفیتش در یک نقطه خلاصه نمی‌شود. چنانچه جنگی هم میان کشورهای دیگر به وقوع بپیوندد، این‌کشور دچار آسیب خواهد شد. زیرا در یک درگیری کوچک کل موجودیت امارات از بین می‌رود. او افزود: مسئله سوم به اختلاف پنهان انگلستان و آمریکا باز می‌گردد. امارات به‌رغم اینکه همکاری‌ها‌یی با واشنگتن دارد تحت‌تاثیر سیاست‌ها‌ی لندن است. این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: اکنون برخی از اختلافات
لندن و واشنگتن طی روزهای اخیر آشکار شده است. لندن نمی‌تواند افزون خواهی واشنگتن را بر بتابد. از این رو، انگلیسی‌ها‌ برای اینکه از نقش‌آفرینی آمریکا در منطقه جلوگیری کنند ممکن است دست به هر کاری بزنند. به همین دلیل امارات نمی‌خواهد درگیر اختلاف میان دو کشور شود. قنادباشی در پایان گفت: اما مهمترین عامل در تغییر مواضع امارات، آسیب پذیری این کشور در خلیج فارس و تلاش برای تامین امنیت خود است. البته سرمایه گذاری‌ها‌ی خارجی در مناطق مختلف امارات و تامین امنیت این سرمایه‌گذاران هم سبب شده که آنها به تکاپو برای بهبود روابط با ایران بیفتند.