اقتصاد ایران در نقطه اصلاح

3 دهک از لیست یارانه بگیران حذف می‌شوند   افزایش نرخ سوخت پتروشیمی‌ها به 260 تومان     سهم نیروگاه‌ها از هدفمندی یارانه‌ها  مشخص شد
برق هسته‌ای هر کیلووات 100 تومان سهم بخش انرژی از منابع هدفمندی وزارت نفت مسئول پرداخت هزینه جایگاه‌های سوخت افزایش قیمت گاز برای هوشمندسازی جایگاه‌ها  
تمرکز حساب‌ها در بانک مرکزی معافیت 100 میلیارد تومانی مدارس دولتی از پرداخت هزینه‌های آب، برق و گاز طبیعی یک درصد عوارض آلایندگی برعهده شرکت‌ها     بازپرداخت تعهدات سرمایه‌گذاری انرژی درآمد صادرات نفت با ارز نیمایی   اعلام یارانه نان و گندم 2116 میلیارد تومان برای حق بیمه  کلیات اصلاح ساختار بودجه در جلسه سران قوا تصویب شد



گروه اقتصادی / «یارانه‌ها به‌صورت هدفمندتر پرداخت می‌شود.» این جمله چکیده آیین نامه هدفمند‌سازی یارانه‌ها مصوب بودجه سال 1398 است. در راستای اجرای قانون بودجه سال‌جاری، بنا به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه، دولت تصمیم دارد که با تغییر جهت تخصیص منابع یارانه، با افزایش قیمت حامل‌های انرژی برای شرکت پتروشیمی و نیروگاه‌ها و همچنین حذف سه دهک درآمدی بالا از فهرست گیرندگان یارانه‌ها، منابع آزاد شده را صرف کاهش فقر مطلق و توسعه بهداشت و سلامت مردم و پرداخت به خانوارهای نیازمند کند.
به‌گزارش خبرنگار «ایران»، در آستانه نهمین سال تولد قانون پرداخت هدفمندی یارانه‌ها، هیأت وزیران در مصوبه‌ای مهم مسیر این قانون را تغییر داد تا پس از هشت سال که از اجرای این قانون می‌گذرد، منابع آن به‌صورت بهینه‌تر و هدفمندتر به دست جامعه هدف برسد. براساس آیین نامه اجرایی تبصره 14 قانون بودجه امسال که درجلسه 19 تیرماه هیأت وزیران به تصویب رسیده و ابلاغ شد، این قانون تغییرات زیادی پیدا می‌کند، تغییراتی که به نفع جامعه هدف اصلی قانون که در طول این سال‌ها مغفول مانده بودند، تمام شود. قانون هدفمندی یارانه‌ها در آخرین روزهای آخرین ماه فصل پاییز سال 1389 کلید خورد و تاکنون حدود 78 میلیون ایرانی 100 دوره یارانه نقدی به ازای هر نفر 45 هزار و 500 تومان را دریافت کرده‌اند. مبلغی که سهم هر ایرانی از یارانه نقدی را به 4 میلیون و 550 هزار تومان رسانده است. اکنون براساس آیین نامه اجرایی تبصره 14 قانون بودجه قرار است که 3 دهک درآمدی بالا از لیست یارانه بگیران خط بخورند. طبق اهداف پیش‌بینی شده در تبصره 14 قانون بودجه امسال، تحقق عدالت، کاهش فقر مطلق و توسعه بهداشت و سلامت مردم و همچنین معطوف کردن پرداخت یارانه به خانوارهای نیازمند مدنظر قرار گرفته است که این اهداف درآیین نامه اجرایی این تبصره متجلی شده است. درمجموع با تغییراتی که از طریق این آیین نامه در هدفمندی یارانه‌ها صورت خواهد گرفت، عمده درآمدهای این قانون به دست جامعه هدف اصلی یا همان دهک‌های پایین درآمدی خواهد رسید و از سوی دیگر منابع توسعه بخش‌های مهم کشور همچون انرژی نیز تأمین خواهد شد.
آیین‌نامه اجرایی تبصره 14 قانون بودجه سال 98
وزارتخانه‌های نفت و نیرو مکلفند از طریق شرکت‌های تابع ذی‌ربط تمام دریافتی‌های (منابع) این قانون را از طریق حساب‌های مفتوحه خزانه‌داری کل کشور نزد بانک مرکزی به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز کنند. خزانه‌داری کل کشور موظف است براساس اعلامیه‌های صادر شده از سوی شرکت‌های تابع وزارتخانه‌های یاد شده، بلافاصله سهم عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از عوارض و مالیات بر ارزش افزوده شامل 9 هزار و 637 میلیارد تومان بابت فرآورده‌های نفتی، هزار و 524 میلیارد تومان بابت گاز طبیعی، هزار و 809 میلیارد تومان بابت برق و 281 میلیارد تومان بابت سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند.
افزایش نرخ سوخت پتروشیمی‌ها به 260 تومان
براساس تبصره ماده یک این آیین نامه، وزارت نفت مکلف است، قیمت سوخت تحویلی به پتروشیمی‌ها را از 132 تومان به ازای هر مترمکعب به 260 تومان افزایش دهد. منابع حاصل از این افزایش توسط شرکت ملی گاز ایران به خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود. مبالغ واریزی توسط شرکت ملی گاز ایران علاوه بر مبالغ مندرج در دریافتی‌‌های (منابع) جدول تبصره (14) است.
سهم نیروگاه‌ها از هدفمندی یارانه‌ها
نیروگاه‌ها شامل نیروگاه‌های مقیاس کوچک و بزرگ که تمام برق خود را به شبکه سراسری برق تحویل می‌دهند مکلفند به ازای هر لیتر فرآورده نفتی و هر متر مکعب گاز طبیعی تحویلی مبلغ 45 تومان با احتساب عوارض و مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت نقدی در قبال صورتحساب صادرشده توسط شرکت‌های ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و ملی گاز ایران از طریق شرکت توانیر به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز کنند. کل مبالغ واریزی بابت سوخت مصرفی از ابتدای سال پس از تخصیص سازمان در اختیار وزارت نیرو (شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی) قرار می‌گیرد تا پس از پرداخت مالیات و عوارض برای بازپرداخت تعهدات وزارت نیرو بابت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی (خصوصی و دولتی) پرداخت هزینه شود.
همچنین نیروگاه‌های خارج از شبکه سراسری که برق خود را به قیمت تکلیفی به فروش می‌رسانند موظفند مبلغ 661 ریال به ازای هر لیتر فراورده نفتی و هر متر مکعب گاز طبیعی تحویلی به‌صورت نقدی در قبال صورتحساب صادر شده توسط شرکت‌های ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و ملی گاز ایران پرداخت کنند.(خصوصی و دولتی) پرداخت و هزینه شود.
برق هسته‌ای هر کیلووات 100 تومان
وزارت نیرو از طریق شرکت‌های تابع موظف است برق نیروگاه اتمی بوشهر را به طور متوسط معادل100 تومان به ازای هر کیلو وات ساعت خریداری و به‌صورت ماهانه با نیروگاه مذکور تسویه حساب کند.
سهم بخش انرژی از منابع هدفمندی
تمام وجوه دریافتی از فروش آب و برق (شامل منابع سوخت نیروگاه‌ها) جهت حمایت از صنعت آب و برق به‌صورت کامل و ظرف دو هفته به شرکت‌های ذی‌ربط برگشت داده می‌شود. اجرای تکالیف قانونی برعهده شرکت‌های مذکور است. درخصوص هزار و 500 میلیارد تومان بابت عوارض توسعه و نوسازی خطوط لوله، 4 هزار و 100 میلیارد تومان بابت بازپرداخت تعهدات طرح بهینه‌سازی مصرف انرژی و هزار و 704 میلیارد تومان برای عوارض گازرسانی، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از طریق خزانه‌داری کل کشور مکلف است مبالغ مربوط را پس‌از کسر سهم یارانه نقدی و غیر نقدی خانوارها، به‌صورت علی‌الحساب در اختیار شرکت‌های مربوط قرار دهد تا در انتهای هر ماه نسبت به تسویه آن براساس تخصیص سازمان اقدام شود. سازمان موظف به تخصیص 100 ‌درصد اعتبار 11 هزار و 61 میلیارد تومانی هزینه حمل و نقل فرآورده‌های نفتی، 10 هزار و 92 میلیارد تومانی سهم 14.5 درصدی شرکت نفت از فروش نفت و 9 هزار و 405 میلیارد تومانی هزینه‌های تولید و انتقال گاز از ابتدای سال است و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مکلف به پرداخت به‌صورت هر 15 روز یکبار به شرکت‌های مربوط است.
وزارت نفت مسئول پرداخت هزینه جایگاه‌های سوخت
وزارت نفت مکلف است از طریق شرکت‌های تابع نسبت به پرداخت هزینه خدمات جایگاه‌های سوخت (بنزین، نفت‌گاز و نفت سفید) به روش حق‌العمل و درصدی از ارزش ریالی فروش سوخت و همچنین هزینه حمل‌ونقل فرآورده‌های نفتی به جایگاه‌های عرضه سوخت اقدام کند. معادل مبالغ پرداختی از تخصیص اعتبار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران کسر می‌شود. همچنین کارمزد جایگاه‌های گاز طبیعی فشرده (CNG) از سرجمع مبلغ فروش گاز طبیعی به جایگاه‌ها توسط شرکت ملی گاز ایران کسر و در قبوض مربوط اعمال می‌شود.
افزایش قیمت گاز برای هوشمندسازی جایگاه‌ها
افزایش قیمت گاز طبیعی درخصوص الزامات ایمنی و هوشمند‌سازی جایگاه‌های عرضه گاز طبیعی فشرده (CNG) در دریافتی‌ها (منابع) و پرداختی‌های (مصارف) منظور نشده و وزارت نفت از طریق شرکت‌های تابع مکلف است منابع حاصله را به‌منظور تقویت ایمنی و توسعه هوشمندسازی جایگاه‌ها هزینه کند.
سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از طریق خزانه‌داری کل کشور مکلف است مالیات بر ارزش افزوده داخلی فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی و برق را متناسب با واریز منابع مربوط به‌صورت علی‌الحساب تا تخصیص سازمان به حساب مربوط سازمان امور مالیاتی کشور نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند. در بخش هزینه‌های حمل فرآورده و طرح بهینه‌سازی انرژی معوقات مربوط به مالیات بر عملکرد، جرایم و عوارض و سود سهام دولت شرکت‌های مربوط، ‌پیش‌بینی نشده است. لذا هرگونه برداشت بابت این موارد از حساب شرکت‌های ذیربط مجاز نیست. منابع دریافتی بابت حق انشعاب آب، برق و گاز و همچنین عوارض محاسبه نشده و مطابق قوانین و مقررات مربوط هزینه می‌شود.
معافیت 100 میلیارد تومانی مدارس دولتی
‌کلیه واحدهای آموزشی دولتی وزارت آموزش و پرورش از پرداخت هزینه‌های آب، برق و گاز طبیعی (در صورت رعایت الگوی مصرف) تا سقف هزار میلیارد ریال معاف هستند و با توجه به عدم وصول منابع مربوط شرکت‌های آب و فاضلاب، برق و گاز ملزم به پرداخت‌های 60 میلیارد تومان بابت کمک هزینه گاز مدارس، 30 میلیارد تومان بابت کمک هزینه برق و 10 میلیارد تومان بابت کمک هزینه آب مدارس، نیستند.
تمرکز حساب‌ها در بانک مرکزی
در اجرای قانون برنامه ششم توسعه وزارتخانه‌های نفت و نیرو و بانک مرکزی موظفند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، تمام گردش مالی و حساب‌های ریالی و ارزی شرکت‌های مشمول این آیین‌نامه را از مبادی اولیه وصول صرفاً از طریق حساب‌های افتتاح شده نزد بانک مرکزی انجام دهند. همچنین بانک مذکور مکلف است بانک‌های عامل را موظف به مسدود کردن سایر حساب‌های شرکت‌های مذکور کند.
یک درصد عوارض آلایندگی برعهده شرکت‌ها
طبق این آیین‌نامه، پرداخت یک درصد عوارض آلایندگی موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده برعهده شرکت‌های آلاینده است.
بازپرداخت تعهدات سرمایه‌گذاری انرژی
بازپرداخت‌های تعهدات ارزی و ریالی ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشورمصوب 1394، به تفکیک 3 هزار میلیارد تومان به شرکت ملی گاز ایران برای طرح‌های گازرسانی، هزار میلیارد تومان به شرکت ملی نفت ایران برای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و 100 میلیارد تومان به شرکت ملی نفت ایران برای طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه مشعل است. گفتنی است براساس ماده 12 این قانون، وزارت نفت از طریق شرکت‌های دولتی تابعه ذی‌ربط برای اجرای طرح‌های نفت و گاز از جمله افزایش ظرفیت تولید نفت خام و گاز با اولویت مخازن مشترک و افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی، رشد صادرات فرآورده‌های نفتی و جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت و جایگزینی گاز داخلی یا وارداتی به‌جای فرآورده‌های نفتی ذی‌ربط تا سقف 100 میلیارد دلار به‌صورت ارزی یا معادل ریالی آن با رعایت قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44‌ قانون اساسی اقدام به سرمایه‌گذاری به روش بیع‌متقابل، ساخت، بهره‌برداری و تحویل(BOT) با تضمین خرید محصول، اجازه به فروش داخلی یا صادرات برای بلندمدت (حداقل 10‌سال) قرارداد منعقد یا مجوزهای لازم را برای سرمایه‌گذاری صادر کند.
با توجه به اینکه منابع ارزی صرفه‌جویی شده حامل‌های انرژی براساس ماد (12) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، آیین‌نامه مربوط و مصوبات شورای اقتصاد متعلق به سرمایه‌گذاران عامل صرفه‌جویی است، وزارت نفت از طریق شرکت‌های تابع مکلف است وجوه حاصل از صادرات فرآورده‌های نفتی متعلق به سرمایه‌گذاران عامل صرفه‌جویی را پس از تخصیص معادل ریالی توسط سازمان و پرداخت سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به ذی‌نفع مربوط براساس نرخ تسعیر حواله به ارز منشأ اولیه تحویل کند.
درآمد صادرات نفت با ارز نیمایی
قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی تحویلی پالایشگاه‌ها معادل مبلغ 973 هزار و 974 ریال پیش‌بینی و رقم قطعی بر مبنای عملکرد نهایی مشخص خواهد شد. بانک مرکزی مکلف است ارز حاصل از فروش صادراتی فرآورده‌های نفتی را با نرخ تسعیر نیمایی از شرکت‌های تابع وزارت نفت خریداری کند. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران مکلف است مابه‌التفاوت ارزش خوراک تحویلی و فرآورده‌های نفتی دریافتی از پالایشگاه‌ها را وصول و به‌صورت ماهانه به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند.
یارانه نان و گندم
مبلغ 6 هزار و 145 میلیارد تومان بابت خرید تضمینی گندم و یارانه نان اختصاص می‌یابد. از ابتدای سال 1398 یارانه آرد صنف و صنعت حذف و منابع حاصل از آن به خرید تضمینی گندم اختصاص می‌یابد.
2116 میلیارد تومان برای حق بیمه
مبلغ 2 هزار و 116 میلیارد تومان برای حق بیمه سهم دولت اقشار خاص از جملـه راننـدگان حمـل ونقـل درون وبـرون شـهری، تأمین 20 درصد کمـک بـه رزمندگان معسروکسری هزینه درمان تکمیلی جانبازان و ایثارگران، پوشـش بیمـه اقشـار خاص(قالیبافـان، زنان سرپرست خـانوار) و افـزایش سـرمایه ومنابع صندوق کارآفرینی امید واجرای قانون جامع حمایت ازمعلولین تخصیص می‌یابد. سازمان هدفمندی یارانه‌ها مجاز به جابه‌جایی تا سقف 10‌درصد هر یک از ردیف‌های مصارف از محل کاهش سایر مصارف ماده مذکور است.

بـــــرش
3 دهک از لیست یارانه بگیران حذف می‌شود

براساس یکی از بندهای مهم این آیین نامه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و وزارت کشور (استانداران) طی دستورالعملی که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تهیه می‌کند، نسبت به شناسایی و حذف یارانه نقدی سه‌ دهک بالای درآمدی خانوارها اقدام کند. سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف است، پس از اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به حذف یارانه خانوارهای اعلامی (در اولین نوبت) اقدام کند. گفتنی است براساس محاسبات کارشناسان اقتصادی سه دهک درآمدی جمعیتی در حدود 5 میلیون نفر را در برمی گیرد. بدین ترتیب با اجرای این آیین نامه تعداد یارانه بگیران به حدود 72 میلیون نفر خواهد رسید. با حذف این سه دهک ماهانه 227 میلیارد تومان از 3 هزار و 400 میلیارد تومانی که بابت یارانه نقدی پرداخت می‌شود، کسر خواهد شد. در سال نیز 2 هزار و 730 میلیارد تومان آزاد خواهد شد.
خانوارهای حذف شده می‌توانند نسبت به اعتراض درخصوص قطع یارانه خود و افراد تحت تکفل با اعلام رضایت از دسترسی وزارت یاد شده به کلیه اطلاعات بانکی و ارائه اطلاعات و مستندات لازم، اقدام کنند. وزارت مذکورمکلف است پس از بررسی مستندات ارائه شده، اسامی سرپرستان خانوارهای واجد شرایط دریافت یارانه نقدی را مجدداً به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کند تا در اولین نوبت، پرداخت یارانه نقدی آنها بر قرار شود. وزارت یادشده موظف است نتایج را به کلیه معترضین اعلام کند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف به تبادل اطلاعات موضوع این ماده با یکدیگر هستند. همچنین متولدین جدید صرفاً با تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و در صورت وجود منابع با رعایت قوانین و مقررات مربوط مشمول دریافت یارانه خواهند بود.

56 هزار و 500 میلیارد تومان برای خانوارها

براساس جدول تبصره 14 قانون بودجه، جمع منابع هدقمندی یارانه‌ها 140 هزار و 740 میلیارد و 400 میلیون تومان و مصارف آن نیز همین رقم است. برپایه این آیین نامه درمجموع 56 هزار و 516 میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی، کاهش فقر مطلق، بیمه تأمین اجتماعی اقشار آسیب پذیر اختصاص می‌یابد. طبق این آیین‌نامه مبلغ 41 هزار و 100 میلیارد تومان با اولویت برای پرداخت نقدی و غیرنقدی خانوارها، مبلغ 8 هزار و 400 میلیارد تومان برای پرداخت نقدی جهت کمک به کاهش فقر مطلق خانوارهای هدف و بیمه زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست. شیوه نامه اجرایی این ماده توسط سازمان و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تهیه و ابلاغ می‌شود. مبلغ 300 میلیارد تومان از اعتبار این بند برای بیمه تأمین اجتماعی زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست (از ابتدای سال 1389) اختصاص می‌یابد.  مبلغ 4 هزار و 900 میلیارد تومان در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار می‌گیرد تا برای اجرای بیمه افراد فاقد بیمه سلامت از طریق سازمان بیمه سلامت ایران، کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های وابسته به آن وزارت، حفاظت و حمایت مالی از بیماران صعب‌العلاج و خاص هزینه کرده و گزارش عملکرد مربوط را به‌صورت ماهیانه به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها ارائه کند.