روزنامه خراسان
1398/04/22
خط تولید موفقیت والیبالی!
بیشتر ما وقتی که یک فرد یا یک تیم موفق را می‌بینیم، فقط خوشبختی‌ها و خوشحالی‌های امروزش را می‌بینیم و کاری به روزهای سختی که پشت سر گذاشته است، نداریم. روزهایی که احتمالا با تلاش و یک برنامه‌ریزی اصولی سپری شده که حالا به موفقیت ختم شده است. به قول آن گزارشگر معروف، زمان خیلی دوری نبود که آرزوی گرفتن یک ست از تیم‌های آسیایی برای تیم‌ملی والیبال کشورمان تبدیل به رویا شده بود اما حالا، ژاپن، کره جنوبی، چین و ... آرزوی کسب برد را در مقابل بلندقامتان تیم‌ملی والیبال ما دارند اما این مسیر بر خلاف آن‌چه تصور میشود، یک شبه پیموده نشده و نسخه‌ای برای موفقیت دارد که نه تنها برای همه رشته‌های ورزشی بلکه هر فردی که به پیشرفت فکر می‌کند، کاربردی است.آن‌چه در 20 سال اخیر باعث شد تا امروز تیم ملی کشورمان در بالاترین سطح مسابقات جهانی بازی کند پله پله تا موفقیت! موفقیت تیم ملی والیبال در سال‌های اخیر اتفاقی نیست و حاصل سرمایه‌گذاری روی تیم‌های پایه است. مدلی که کمتر در کشورمان پیاده‌سازی میشود و با توجه به نتیجه‌گرایی و عمر کوتاه مدیران کمتر کسی به آن توجه دارد. اگر تیم‌ملی کشورمان حالا در فینال لیگ جهانی حاضر است، نان تلاش 20 ساله‌اش را می‌خورد. تلاشی که در سال اخیر به بار نشسته و ایران را به قدرت اول آسیا و یکی از تیم‌های مطرح جهان تبدیل کرده است. در این مطلب نگاهی داریم به آن چه تیم‌ملی والیبال را در حد جهانی بالا کشید. روزهای نوپایی والیبال در سال‌های اول پیروزی انقلاب و تحت تاثیر شرایط جنگ به علت تعویض‌های پیاپی رئیسان فدراسیون و تغییرات وسیع در کادر هیئت رئیسه، برنامه‌های والیبال شکل پایداری نداشت و بیشتر در زمینه ورزش عمومی و همگانی برنامه ریزی می‌شد. خبری از رقابت‌های باشگاهی هم نبود و به جای آن مسابقات قهرمانی کشور انجام می‌شد. به مرور و بعد از دوران دفاع مقدس، با حضور یزدانی‌خرم، برنامه‌ها و مسابقات والیبال در سراسر کشور از نظر اجرا، کمیت و کیفیت شکل بهتری به خود گرفت. اعزام تیم‌ها به خارج از کشور و دعوت از تیم‌های خارجی از سر گرفته شد و والیبال، پا در راه شروعی دوباره گذاشت. مسابقات والیبال بین المللی دهه فجر که از سال 65 تا 79 برگزار شد از جمله رویدادهای ارزنده در تاریخ والیبال ایران است که به پیشرفت والیبال کشورمان سرعت بخشید و زمینه‌ای برای توجه باشگاه‌ها و تیم‌داری در والیبال داخلی شد. تا جایی که لیگ‌های برتر و دسته اول باشگاه‌های کشور به شکل نوین خود یعنی آن طور که در دنیا معمول بود، پی‌ریزی شد و سال به سال رونق گرفت. کار پایه‌ای دست پخت یزدانی‌خرم و ایوان بوگاینکوف وقتی فدراسیون والیبال جان گرفت و سالن معراج تجهیز شد، یزدانی‌خرم پایه و اساس والیبال نوین ایران را در آن مقطع پایه‌ریزی کرد. او کار را در رده پایه هدف قرار داد و به این منظور «ایوان بوگاینکوف» روس را که از بهترین های جهان و بهترین اسپکر المپیک‌های توکیو و مونیخ بود، به خدمت گرفت و همزمان کار آموزش بازیکنان و مربیان را پیش گرفت. تمام بازیکنان بلند قد بالای ۱۸۰ سانتی‌متر در مدارس و تیم‌های محلی شناسایی شدند و برای انجام کار پایه‌ای، ایوان در شهرها و روستاهای مختلف ایران حضور داشت تا بتواند جوانانی را پیدا کند که با میانگین قد تعریف شده مطابقت داشته باشند. پس از شناسایی چهره‌های با استعداد، در تهران تست‌های مختلف از آن‌ها گرفته و بعد از گذراندن تمرینات سخت و رسیدن به شرایط ایده آل، جواز حضور در اردوی تیم ملی برایشان صادر می‌شد. در این بین مربیان ایرانی نظیر کارخانه، موذن و حیدری و ... کمک کردند و کنار سرمربی روس حضور داشتند تا همزمان کار استعدادیابی و آموزش حرفه‌ای والیبال را یاد بگیرند. این ماجرا در دوران یزدانی‌خرم ادامه داشت و بعدها این کار توسط «یوتسا ست‌کوویچ» انجام می شد تا جایی که دیدارهای تدارکاتی خوب، تغذیه مناسب، برنامه‌ریزی دقیق و علمی کردن ورزش موجب شد، والیبال رفته رفته پیشرفت کند. آغاز درخشش از نوجوانان و جوانان درخشش والیبال ایران با نوجوانان و جوانان در آسیا و بعد جهان شروع شد. تیم نوجوانان ایران در سال 2001 با هدایت مصطفی کارخانه، نایب قهرمان نوجوانان جهان شد. عنوان ارزشمندی که در آن زمان مطبوعات قاهره از آن به عنوان شگفتی قرن نام بردند. بعد از آن مدال مردان زیر 19 سال دنیا در ونیز ایتالیا به دست آمد اما اوج شگفتی در جایی رقم خورد که تیم ست‌کوویچ، سرمربی صربستانی در سال 2007 در مکزیک قهرمان نوجوانان جهان شد که تا به این‌جا بزرگ ترین افتخار تیم‌های والیبال ایران است. جالب این که تقریبا بیشتر بازیکنان فعلی تیم ملی در موفقیت تیم‌های نوجوانان و جوانان نقش داشته‌اند. فرهاد ظریف که تا دو سال پیش در تیم ملی حضور داشت بهترین لیبروی رقابت‌های جهانی نوجوانان در سال 2001 ، سیدمحمد موسوی بهترین آبشار‌زن رقابت‌های جهانی 2005 الجزایر و پوریا فیاضی بهترین زننده سرویس در مسابقات نوجوانان جهان سال 2011 شد. در این بین فرهاد قائمی و فرهاد سال افزون بازیکنانی هستند که با تیم ست‌کوویچ قهرمان جهان شدند. همچنین امیر غفور و مجتبی میرزاجان‌پور هم سابقه نایب قهرمانی نوجوانان جهان را دارند. تزریق اعتماد به نفس توسط پروفسور آرژانتینی درحالی که موفقیت‌ها در نوجوانان و جوانان زیاد بود اما تیم‌ملی بزرگ سالان وضعیت معمولی در آسیا داشت و در حد و اندازه‌های جهانی نبود. ولاسکو در سال 2011 هدایت تیم‌ملی کشورمان را برعهده گرفت. او بعد از یک سال شکست‌های پی در پی نبض والیبال و روش کار با بازیکنان ایرانی را کشف کرد تا با پشتوانه تیم‌های پایه‌ای که یکی پس از دیگری قهرمان جهان می‌شدند، تیمی تشکیل بدهد که رکوردها را یکی پس از دیگری می‌شکست. قهرمانی برای اولین بار در آسیا، حضور برای اولین بار در لیگ جهانی والیبال که آروزی دیرینه بازیکنان و هواداران بود، شکست تیم‌های بزرگی مثل صربستان، آلمان و ایتالیا برای اولین بار و بسیار اولین‌هایی که تنها با ولاسکو به دست آمد. با این‌که با یک شکست غیرمنتظره ایران نتوانست برای اولین بار صعود به المپیک را با خولیو ولاسکو جشن بگیرد و این اتفاق چهار سال بعد با هدایت هموطن او یعنی رائول لوزانو رخ داد اما مغز متفکر والیبال جهان، راهی را پیش روی ایران گذاشت که این رشته را با افزایش چند برابری هوادار در ایران مواجه کرد. بارها بازیکنان، کارشناسان و اهالی والیبال اعتراف کرده‌اند که میراث ولاسکو باعث ایستادن در رده چهارم لیگ جهانی و راهیابی به المپیک 2016 شد. او در واقع اعتماد به نفس را به تیم ملی ایران تزریق کرد آن هم در مقطعی که تیم ملی با پشتوانه پایه‌ها شرایط درخشش در عرصه جهانی را داشت. راهی که ادامه دارد بعد از ولاسکو هم تیم‌ملی والیبال توانسته است راه موفقیت را ادامه دهد. مهم‌تر از همه این که سرمایه‌گذاری روی پایه‌ها به طور جدی ادامه دارد. همین حالا که تیم‌ملی بزرگ سالان درگیر فینال لیگ ملتهای والیبال است، تیم ملی جوانان به سر مربیگری بهروز عطایی خود را برای حضور قدرتمند در مسابقات جهانی بحرین آماده می‌کند. تیمی که قهرمان جوانان آسیا شده است و بسیاری از بازیکنان آن نظیر امیرحسین اسفندیار، امیرحسین توخته، مرتضی شریفی، مهران فیض، محمدعلی فلاحت‌خواه، پوریا یلی و محمدرضا حضرت پور به اردوهای تیم ملی بزرگ سالان هم دعوت شده‌اند و کولاکوویچ روی دو، سه تای آن‌ها حساب ویژه‌ای باز کرده است. جالب است بدانید تیم ایران به عنوان یکی از قدرت‌های والیبال دنیا تا سال 2025 در لیگ ملت‌ها حاضر خواهد بود. همین حضور در سطح یک جهانی هم فرصت خوبی است تا بازیکنان جدید در چنین مسابقاتی میدان ببینند و به مرور جایگزین نسل طلایی شوند. چنان چه چهره‌هایی نظیر محمد جواد معنوی نژاد، علی شفیعی، مسعود غلامی، امیرحسین مجرد و بسیاری دیگر در همین یکی دو سال اخیر به ترکیب تیم ملی رسیده‌اند. چرا والیبال‌مان هر روز به موفقیت‌های بیشتری می‌رسد اما فوتبال‌مان، نه؟ این‌که این‌طور پولی را که پای فوتبال می‌ریزیم هر جای دیگر صرف کنیم، میوه والیبالی می‌دهد، خطاست. فوتبال و همه رشته‌ها هم درست مثل والیبال به مدیریت درست نیاز دارند. آن موقع است که دیگر ناچار نخواهیم شد سرکوفت والیبال را به آن‌ها بزنیم! این یک واقعیت است که ازنظر ساختاری، فدراسیون والیبال بالاتر از فد‌راسیون‌های دیگر قرار دارد. در والیبال، مدارس استعدادیابی به‌وجود آمد، تیم‌های پایه تشکیل شد و بازیکنان زیادی از تیم‌های پایه رشد کردند تا به تیم ملی بزرگ سالان برسند. فدراسیون والیبال، مربیان خوبی را در سال‌های گذشته به خدمت گرفت. پارک مد‌تی سرمربی تیم ملی بود و چند سالی هم ولاسکو، کواچ و لوزانو هدایت تیم‌ملی را برعهده داشتند. آن‌ها مسیری را طی کردند که جزو سیاست‌های فدراسیون بود و حالا تیم‌ملی با کولاکوویچ همان مسیر را می‌رود. به همین د‌لیل ما می‌بینیم که والیبال پیشرفت داشت ولی در فوتبال چنین کاری انجام نشد. کارلوس کی‌روش، سرمربی بزگ و شناخته شده ای بود اما کارش مطابق نظر فدراسیون فوتبال نبود و به نوعی همبستگی که در والیبال وجود دارد در فوتبال وجود نداشت. با این همه به نظر نسخه موفقیت والیبال، نسخه پیچیده‌ای نیست و با «پول درمانی» هم به این نقطه نرسیده است بنابراین این نسخه قابل انتقال به بیشتر رشته‌هاست. توجه به تیم‌های پایه و استعدادیابی می‌تواند برای تمام رشته‌ها انجام شود. در صحبت‌های یزدانی خرم رئیس سابق فدارسیون والیبال آمده است؛ در زمان شروع کارش برای والیبال حتی تماشاگری وجود نداشت، او با الگو برداری از ژاپن دانش‌آموزان را به سالن والیبال می‌آورد که همین موضوع افزون بر ایجاد شور و نشاط در این ورزش تاثیر زیادی در علاقه‌مندی کودکان و نوجوانان به این رشته داشته است و خیلی‌هایشان بعد از دیدن چند بازی، دست به توپ می‌شدند. به طور کلی نباید از نقش مدارس و آموزش و پرورش به سادگی گذشت. از جایی که برای رشته‌های مختلف در کشورمان مدارس تخصصی وجود ندارد، مدارس بهترین نقطه برای کشف استعدادها هستند و می‌توان برای رشته‌های مختلف، چهره‌های شایسته راشناسایی و برای تبدیل شدن‌شان به یک قهرمان، هدف گذاری و برنامه ریزی کرد. بزرگ ترین آفت کار پایه‌ای در ورزش ایران، مدارس و باشگاه‌های پولی و مقطعی هستند. آن‌هایی که نزدیک تعطیلات تابستان به بهانه جذب استعداد، فراخوان می‌دهند و با وعده‌های دروغین خانواده ها را تطمیع می‌کنند اما خبری از کشف استعداد نیست و کودک یا نوجوان پس از یکی دو دوره سرخورده میشود. برای رسیدن به نقطه مطلوب باید نقاط امنی توسط فدراسیون‌ها و وزرات ورزش وجود داشته باشد. استعدادهای واقعی شناخته و مسیر حرفه‌ای‌شان مشخص شود تا شاید رشته‌های دیگر همانند والیبال بتوانند در حدو اندازه‌های جهانی قد علم کنند.
«بهنام محمودی» در گفت‌و‌گو با «زندگی‌سلام» از دلایل موفقیت والیبال کشورمان می‌گوید اعتماد به جوان‌ها همیشه مساوی با موفقیت است بهنام محمودی به عنوان یکی از ورزشکاران تحصیل کرده والیبال، محصول استعدادیابی بوگانیکوف روس است. او 13-14 سالی در تیم‌ملی حضور داشت و به عنوان اولین لژیونر ایرانی در لیگ ایتالیا بازی کرد. محمودی در گفت‌و‌گو با ما، پیرامون استعدادیابی و کار پایه‌ای در والیبال، نظرات جالبی دارد که در ادامه گزیده ای از آن را می‌خوانید. موفقت والیبال، حاصل تلاش و کار تیمی موفقیت امروز والیبال، کار یک نفر و دو نفر نیست و کار خانواده بزگ والیبال است. آقای یزدانی‌خرم و آقای داورزنی، زحمت زیادی کشیدند و نیاز است برای ریل گذاری صحیح و ادامه حرکت در این مسیر برنامه‌ریزی بهتری توسط کارشناسان خبره انجام شود. همین تیم لهستان که اخیرا ما را شکست داد، شش، هفت بازیکن بالای 2 متر و 10 داشت. ما هم باید برای پشتوانه سازی به این سمت حرکت کنیم و روز به روز خودمان را بیشتر به سطح اول والیبال دنیا نزدیک کنیم. نقش بی‌بدیل ایوان در رشد والیبال ایران ایوان بوگانیکوف تاثیر زیادی در رشد والیبال ایران داشت. همین بازیکنانی که الان هم بازی می‌کنند به نوعی شاگردان ایوان هستند. او اعتقاد داشت بازیکنان با قد 190 به درد والیبال می‌خورند و با همین نگاه استعدادیابی کرد. حاصل آن تلاش، ساخت بازیکنانی بود که سال‌ها برای تیم‌ملی بازی کردند و افتخارات زیادی در آسیا به دست آمد. نسل بعد از ما هم به المپیک رسید، در لیگ جهانی درخشید و به قدرت اول آسیا تبدیل شد. با این حال من معتقدم باید انقلاب دیگری در والیبال‌مان اتفاق بیفتد تا جایگاه ما بین پنج، شش تیم برتر دنیا تثبیت شود. ما باید برای رسیدن به این نقطه دوباره در رده پایه برنامه درست تدوین کنیم، پیگیری کنیم و ادامه بدهیم. نیاز به پشتوانه‌سازی بیشتر برای تیم ملی الان به واسطه علاقه‌مندی خانواده‌ها، والیبال کشش زیادی در نوجوانان و جوانان دارد. ما باید دنبال استعدادهایی باشیم که واقعا به لحاظ تخصصی به درد این رشته می‌خورند. منفعت طلبی مربیان یا باشگاه در این زمینه می‌تواند ضربه بزرگی را بزند. الان در رده جوانان و نوجوانان شرایط خوبی داریم ولی با این همه کانون و مدارس باید خیلی بیشتر از این برای تیم ملی پشتوانه داشته باشیم. اعتماد به مدیران جوان و ورزشی کاری که برای والیبال می‌توان انجام داد برای دیگر رشته‌ها هم قابل انجام است. ما ایرانی‌ها به طور کلی آدم‌‌های قوی و با استعدادی هستیم اما مدیریت‌هایمان بعضا اشتباه است. گاهی مدیران را از جایی دیگر به ورزش می‌آوریم و با آزمایش و خطا فقط خودمان را عقب می‌اندازیم. این همه رهبر انقلاب تاکید دارند که به سمت تخصص و جوان گرایی برویم اما این اتفاق در عمل نمی‌افتد. اعتماد به جوان‌ها همیشه مساوی با موفقیت است. باید به کسانی که خاک ورزش را خورده‌اند، تجربه و تحصیلات دارند، اعتماد کنیم. ما فکر می‌کنیم عده‌‌ای فقط مدیر آفریده شده‌اند که از این سِمت به آن سِمت تغییرشان دهیم حتی در جنگ هم جوان‌ها بودند که نقش چشمگیری داشتند، جوان‌هایی نظیر حسین فهمیده، بهنام محمدی، شهید باکری. من معتقدم باید به جوانان اعتماد کنیم و فرصت داده شود تا ورزش را به صورت حرفه‌ای و از کار با پایه‌ها به سطح اول دنیا برسانیم. باید مربی لژیونر داشته باشیم ما نباید تمام توجه‌مان معطوف به بازیکنان باشد. باید همزمان سطح دانش مربیان را بالا ببریم. هم اکنون 14-15 مربی جوان و خوب داریم که سابقه کار در کنار مربیانی نظیر ولاسکو را دارند و زبان انگلیسی را خوب صحبت می‌کنند. باید زمینه حضور این مربیان را در خارج از کشور فراهم کنیم. هیچ فردی فکر نمی‌کرد رحمان محمدی‌راد بتواند شهرداری ورامین را قهرمان لیگ برتر کند اما این مربی با انگیزه آمد و کار بزرگی را انجام داد. همین صربستان که این همه سرمربی در رشته های والیبال، فوتبال و وزنه‌برداری صادر کرده است اصلا لیگ معتبری ندارد. فدراسیون والیبال می‌تواند با برنامه‌ریزی زمینه لژیونر شدن مربیان را هم فراهم کند و این می‌تواند گام بلندی برای والیبال ایران باشد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مالیات برای ۴۴ هزار سوداگر سکه
انتقام فرمانده
واکنش های متفاوت به حذف یک نوستالژی
محرمانه های شهرک لاکچری تهران
105 سال برای خلق 6 شاهکار
3 دولتی کردن افغانستان!
راه دراز شبکه ملی اطلاعات تا الزامات مصوب
آمادگی اتاق بازرگانی برای تدوین استراتژی توسعه صنعتی
واکنش های گسترده به انتشار تصاویر «جلادهای هشتگ ساز»
مهلت اصلاح ساختار بودجه در آستانه اتمام
موزیک ویدئو یا آواز دهل ؟!
جلوگیری از گران فروشی 200 میلیونی قند
خط تولید موفقیت والیبالی!
