دانشگاه از نا امیدی در جامعه جلوگیری کند



هدی هاشمی
خبرنگار


دیروز 200 نفر از رؤسای دانشگاه‌ها،  مدیران مراکز علم و فناوری و پژوهشگاه‌های کشور میهمان دانشگاه الزهرا بودند تا وضعیت این روزهای دولت در شرایط تحریم را بررسی و راهکارهایی برای مقابله با آن تدوین کنند. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری، منصور غلامی وزیر علوم، محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌همراه رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت میهمانان ویژه رؤسای دانشگاه‌ها بودند تا آنها مسائل و راهکارهای دانشگاهیان را بشنوند و در نهایت به گوش دولت برسانند. رؤسای دانشگاه‌ها دیروز حرف‌های مهمی داشتند؛ آنها ابتدا مسائل و مشکلات کشور را مطرح کردند و اظهار داشتند ایران چند دهه، درگیر تحریم است و همین موضوع موجب شده تا مردم درگیر مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی شوند. سپس رؤسای دانشگاه‌ها اهداف نشست خود را تشریح کردند که می‌خواهند راهکاری برای چالش‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور داشته باشند. دانشگاهیان گفتند که در شرایط تحریم چگونه باید از ظرفیت‌های علمی، تخصصی جامعه دانشگاهی در مواجهه با چالش‌های احتمالی استفاده کرد و البته سیاست‌های تولید ملی و اشتغال در شرایط فعلی را تحلیل کردند و در آخر هم حرف‌های اصلی و چالش‌های دانشگاه را بازگو کردند. برخی از رؤسای دانشگاه‌ها در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» از کمبود بودجه دانشگاهی، نبود تجهیزات آزمایشگاهی و بی‌توجهی صنعت به دانشگاه گفتند.
دانشگاه یک فرمانبر سیاست نیست
در این مراسم ابتدا اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به تحریم‌ها و سیاست‌های خارجی ایران گفت: رویکرد جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی تعامل، گفت‌و‌گو و در عین حال دفاع قاطعانه از حقوق ملت ایران است و کشور‌های طرف قرارداد در برجام از فرصت ۶۰ روزه تا شروع گام سوم کاهش تعهدات از سوی ایران استفاده کنند نه اینکه مانند دو گام گذشته پس از اتمام زمان تعیین شده، فرصت مجدد بخواهند.
جهانگیری، با اشاره به خروج یکجانبه امریکا از برجام و وضع تحریم‌ها علیه ایران اظهار داشت: امریکایی‌ها اجازه ندادند که ملت ایران از دستاوردهای برجام بهره‌مند شوند و پس از خروج از برجام تحریم‌های سنگینی را علیه ایران وضع کردند. تحریم‌های اعمال شده علیه کشورمان در سال‌های 90 و 91 تفاوت فاحشی با تحریم‌های جاری دارد، امریکایی‌ها در تحریم‌های جدید تمام قدرت و توان خود را به‌کار گرفته و با حضور و پیگیری در کشورهای منطقه و کشورهای اروپایی به تعبیر خودشان جنگ اقتصادی واقعی علیه ملت ایران به راه انداخته‌اند.
وی ادامه داد: یکی از اهداف اصلی امریکایی‌ها در تحریم‌ها اعمال فشار بر مردم و ایجاد تنگنای اقتصادی در کشور است تا از این طریق مردم را علیه نظام بشورانند و منجر به فروپاشی نظام یا حداقل فروپاشی اقتصاد کشور شود. امریکایی‌ها همزمان با جنگ اقتصادی، جنگی روانی نیز علیه ملت ایران آغاز کردند که متأسفانه شاید در این بخش تا حدی فضا را از دست دادیم اما خوشبختانه به فضل الهی امروز هم در بخش اقتصادی و هم در بخش روانی وضعیت کشور تثبیت شده و شرایط برای مقابله با تحریم‌ها مهیا است. پس از خروج امریکا از برجام، جمهوری اسلامی ایران به تمامی تعهدات خود در چارچوب برجام پایبند بوده است اما طرف مقابل که پنج کشور بزرگ هستند کمترین قدمی در راستای اجرای تعهدات برجام برنداشته‌اند و طبیعی است که ایران در مقطعی از خود عکس‌العمل نشان دهد چرا که صبر کردن هم دوره‌ای دارد.
جهانگیری با اشاره به اینکه کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران در برجام مطابق مواد 26 و 36 برجام است، اظهار داشت: ایران می‌تواند برخی تعهدات نظیر افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده در کشور بیش از 300 کیلوگرم و درصد غنی‌سازی اورانیوم را از 3.67  درصد افزایش دهد اما همواره تأکید کرده‌ایم که کاهش تعهدات ایران در چارچوب برجام درصورت پایبندی طرف مقابل به تعهدات، قابل بازگشت است. اخیراً در مذاکراتی که برخی رؤسای جمهوری کشورهای طرف قرارداد برجام با رئیس جمهوری انجام داده‌اند از ایران درخواست کرده‌اند تا پیش از شروع گام دوم کاهش تعهدات، یک هفته فرصت به آنان داده شود و این در حالی است که در 14 ماه گذشته هیچ اقدام عملی انجام نداده‌اند و حالا یک هفته فرصت می‌خواهند.
وی در ادامه با اشاره به شرایط حساس منطقه و نیز همدستی عربستان و رژیم صهیونیستی برای مقابله با ایران، گفت: از نخبگان و صاحبنظران کشور انتظار می‌رود مسائل منطقه را با دقت رصد کنند و هشدارهای لازم را بموقع اعلام کنند.
معاون اول رئیس جمهوری ادامه داد: در شرایط جدید پیش رو هیچ منظومه‌ای صاحب نظرتر و متخصص‌تر از جمع دانشگاهیان وجود ندارد و هیچ کس برای ارائه راهکارهایی در جهت برون رفت کشور از شرایط پیش رو ذیصلاح‌تر از دانشگاهیان نیست چرا که آنها هم از بیماری‌های مزمن گذشته آگاهی دارند و هم ظرفیت‌ها و تنگناهای کشور را بخوبی می‌شناسند.
جهانگیری با بیان اینکه دانشگاه عقل نقاد جامعه و نهاد زنده و پویایی است که پیوند عمیقی با جامعه دارد، گفت: دانشگاه نهادی نیست که نتوان به آن نزدیک شد و آن را نقد کرد. دانشگاه یک فرمانبر سیاست نیست که بتوان هر دستوری را به آن تحمیل کرد بلکه یک نهاد علمی است که مسائل را با اندیشه و فکر مورد بررسی قرار داده و برای حل مشکلات راهکار ارائه می‌دهد.
معاون اول رئیس جمهوری اضافه کرد: برای اینکه دانشگاه بتواند عقل نقاد جامعه باشد نیازمند استقلال علمی، آزادی‌های آکادمیک، التزام اجتماعی و حاکمیت اصول و هنجارهای اخلاق علمی است و در درون دانشگاه نیز باید از استقلال علمی دانشگاه‌ها حفاظت و حراست شود و این مسئولیتی است که بر دوش رؤسای دانشگاه‌ها قرار دارد.در راستای حفاظت و حراست از آزادی‌های آکادمیک و اصول و هنجارهای اخلاق علمی در دانشگاه‌ها، اخیراً آیین نامه‌ای در دولت برای شناسایی و برخورد با تقلب در پایان نامه‌ها و کارهای علمی و تحقیقاتی تصویب شده که البته این آیین نامه تکمله‌ای دارد که در کمیسیون علمی دولت با پیگیری‌های وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تصویب خواهد شد.
معاون اول رئیس جمهوری افزود: البته برای تحقق این امر، حمایت دولت و همه نهادهای حاکمیتی نیز لازم است و باید نسبت به دانشگاه حسن ظن وجود داشته باشد و حقوق و جایگاه دانشگاه به رسمیت شناخته شود چرا که امنیتی و سلیقه‌ای کردن دانشگاه‌ها باعث منفعل شدن و ناکارآمدی دانشگاه‌ها خواهد شد.
جهانگیری با اشاره به وقوع سیلاب و تخریب‌های ناشی از آن در ابتدای سال‌جاری، گفت: در جریان این اتفاقات یکبار دیگر حضور یکپارچه و ملت بودن مردم ایران به نمایش گذاشته شد و به پیشنهاد رئیس جمهوری دانشگاه به‌دلیل برخورداری از سرمایه علمی و سرمایه اجتماعی به‌عنوان نهادی تعیین شد تا در خصوص سیلاب و حضور مردم گزارش دقیقی تهیه و ارائه دهد.
وی افزود: باید کاری کنیم که مشارکت عمومی در همه زمینه‌ها شکل گیرد و پیش نیاز این امر مهم این است که دانشگاه‌ها در همه مسائل کشور مشارکت داشته باشند و فقط نظاره‌گر نباشند و دانشجویان نیز دچار یأس نسبت به آینده نشوند.
جهانگیری یکی از مهم‌ترین رسالت‌ها در مقطع فعلی را افق گشایی نسبت به آینده برشمرد و خاطرنشان کرد: اگر بی‌تفاوتی، ناامیدی و یأس در جامعه ایجاد شود و مردم سرنوشت خود را از نظام جدا بدانند این موضوعی خطرناک است و اگر این اتفاق در درون دانشگاه‌ها رخ دهد خطرناک‌تر و مخرب‌تر خواهد بود.
وی در ادامه به نقش آفرینی دانشگاه‌ها در شرایط پیش روی کشور و اجرای راهبرد انتخاب شده در این مقطع اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب مؤکداً‌ در سخنرانی‌های مختلف و بخصوص در سخنرانی سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) تأکید کردند که راهبرد امروز جمهوری اسلامی ایران مقاومت است و به نظر می‌رسد که برای اجرای این راهبرد راهی جز بالا بردن تاب‌آوری سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی کشور نداریم چرا که یکی از اهداف امریکایی‌ها فشار بر طبقات مختلف جامعه و ایجاد نارضایتی در آنها بوده است.
جهانگیری با بیان اینکه باید در بخش تاب آوری سیاسی و اجتماعی به حد قابل قبولی از اعتماد و امید دست پیدا کنیم گفت : نباید به مسایل داخلی بی توجه باشیم و همه کسانی که به ایران علاقمند هستند باید امکان حضور در میدان کار و فعالیت پیدا کنند همانطور که مقام معظم رهبری در دوران انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نیز اعلام کردند که اگر نظام را هم قبول ندارید به خاطر ایران پای صندوق رأی حاضر شوید .
جهانگیری با اشاره به شرایط دشوار زندگی مردم گفت: معیشت بخش وسیعی از مردم کشور امروز به سختی می‌گذرد و حتماً یکی از مؤلفه‌ها در تاب‌آوری اقتصادی این است که چه کنیم تا مردم بتوانند این شرایط را تحمل کنند که در این زمینه نقش دانشگاه‌ها و راهکارهایی که به دولت پیشنهاد می‌کنند بسیار تأثیر‌گذار و مهم است.
معاون اول رئیس جمهوری با یادآوری اینکه ایران کشوری ثروتمند است که از ذخایر و منابع عظیم نفت و گاز برخوردار است، تصریح کرد: درآمد سالانه ما از بخش نفت حدود 150 میلیارد دلار در سال بوده است و هر کشور قدرتمندی که تمایل داشته باشد با ایران کار کند می‌تواند برای دو سه سال آینده نفت ایران را پیش خرید کند.
معاون اول رئیس جمهوری ضرورت ارتباط دانشگاه و صنعت را مورد تأکید قرار داد و با اشاره به تجربه موفق وزارت نفت در استفاده از توانمندی دانشگاه‌ها در پیشبرد برنامه‌های صنعت نفت کشور گفت: امروز که گفته می‌شود 140 هزار دستگاه خودرو به‌خاطر نبود برخی قطعات در پارکینگ‌های خودرو سازان متوقف شده‌اند، لازم است دانشگاه‌ها به میدان بیایند و نیاز صنعت و تولید کشور را مرتفع کنند.