فرصتی برای سیاست‌ورزی اروپا

بسم‌الله الرحمن الرحیم
گام دوم ایران در تلاش برای حفظ و بقای برجام کلید خورد. جمهوری اسلامی ایران در روز هجدهم اردیبهشت و سالگرد خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، نقطه‌نظرات و تصمیمات زمان‌بندی‌ شده خود را به تمامی طرفهای باقیمانده در برجام اطلاع داد و اعلام کرد که نباید طرفهای برجام، در تفسیر و تحلیل صبر راهبردی ایران دچار سوءتفاهم و اشتباه شوند. آنها باید مطمئن باشند که ایران در قبال عهدشکنی‌های آمریکا و بی‌عملی طرفهای اروپائی ساکت نخواهد نشست و قطعاً در چارچوب منافع ملی و مصالح راهبردی خود عمل خواهد کرد.
طبعاً ایران در گام اول با توقف صدور اورانیوم غنی‌شده و محصول آب سنگین به خارج از کشور نشان داد در تصمیمات خود استوار است و مطابق برنامه‌ زمان‌بندی شده و دقیقاً منطبق بر مواد 26 و 36 برجام، عمل می‌کند و حمایت‌های کاغذی اروپا را کافی نمی‌داند.
متاسفانه طرفهای اروپائی برجام از مهلت 60 روزه برای جبران بی‌تفاوتی گذشته استفاده درستی به عمل نیاوردند و حتی در این مقطع دوماهه نیز به دفع‌الوقت و تکرار حرف‌های تکراری گذشته اکتفا کردند درحالی که همین تصمیم تهران فرصتی برای ارزیابی صداقت و مسئولیت‌پذیری اروپا هم بود که البته به اثبات مجدد نقطه‌نظرات ایران درباره طرفهای اروپائی منجر شد و نشان داد که حتی راهکار جبرانی اروپا یعنی اینستکس هم عملاً یک «صندوق خالی و به‌شدت ناکارآمد» است که هیچگونه تناسبی با تعهدات برجامی اروپا ندارد و صرفاً پیشنهادی غیرعملی و حداکثر، مبتنی بر سیاست «همکاری قطره‌چکانی» اروپا با ایران است.


ایران در چارچوب تصمیمات زمان‌بندی‌ شده‌اش اکنون به اجرای دو تصمیم جدید می‌پردازد و رعایت محدودیت‌های اختیاری مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم را متوقف می‌کند و موضوع بازگشت به راکتور آب سنگین اراک را در دستور کار قرار می‌دهد. روشن است که این هردو تصمیم ایران هم درست همانند هردو تصمیم عملیاتی شده در گام اول دقیقاً در چارچوب مفاد برجام قرار دارند که مطابق مواد 26 و 36 برجام جزو حقوق ایران در صورت تخطی و تخلف سایر اعضای برجام است. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که مطابق جدول زمانی موردنظر ایران، گام دوم ایستگاه پایانی نیست و ممکن است در صورت بی‌تفاوتی یا بی‌عملی طرفهای برجام با تصمیمات دیگری تکمیل شود که فعلاً جای بحث نیست و انتظار می‌رود کار به آنجا نرسد.
طرفهای اروپائی نه‌تنها عهدشکنی و سیاست‌های ضدایرانی واشنگتن را محکوم نساخته و خطای راهبردی آمریکای ترامپ را به مقامات واشنگتن گوشزد نکردند، بلکه عملاً با توسل به سیاست‌های دفع‌الوقت و حمایت‌های بی‌هزینه و کاغذی از برجام، دقیقاً در زمین آمریکا و به‌نفع سیاست‌های ابلهانه ترامپ بازی کردند. این روش، با تعهدات برجامی آنها و حتی تعهدات رسمی آنها پس از خروج آمریکا از برجام، به‌کلی متفاوت و مغایر است. سیاست غیرمنطقی و غیرقابل توجیه اروپا در توقف خرید نفت ایران را باید حرکتی غیرقابل دفاع تلقی نمود که دقیقاً در چارچوب سیاست خصمانه ترامپ و جان بولتون برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران به اجرا درآمده و هنوز هم اصرار بر ادامه همان سیاست ضدایرانی است و قرار نیست صندوق خالی اینستکس شامل اقلام نفتی شود و برای جابجائی پول نفت ایران مورداستفاده قرار گیرد. متاسفانه اروپا حتی در سایر محورهای تلاش ناکام سیاسی تبلیغاتی موردنظر‌ دار و دسته ترامپ هم گوشه چشمی به واشنگتن دارد و بعضاً مواضع ترامپ را تقریباً با همان «ادبیات ترامپی» تکرار می‌کند درحالی که می‌داند تمامی ادعاهای ضدایرانی ترامپ مبتنی بر دروغ، اطلاعات غلط و فریبکارانه است که با چاشنی فشار – تهدید و تحریم، برای پیشبرد اهداف ناکام ترامپ، درصدد است جامعه جهانی را با خود همراه سازد اما هرچه بیشتر تلاش می‌کند، کمتر نتیجه می‌گیرد.
طرفهای اروپائی برجام به وضوح می‌دانند که تصمیمات و مواضع کدام طرف منطقی و کدام طرف قانون‌شکنانه و غیرمنطقی است؟ آیا زیرپا گذاشتن برجام و عهدشکنی آمریکا با هر توجیهی قابل دفاع است؟ و آیا اصرار منطقی ایران برای بازگشت به برجام و انجام تعهدات برجامی، از دیدگاه قانون و حقوق بین‌الملل، ایرادی دارد؟ بعلاوه اصرار وقیحانه آمریکای ترامپ برای بررسی عملکرد ایران در قبال برجام توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درحالیکه آمریکا از انجام تعهداتش سر باز زده و از برجام خارج شده، طنز تلخی است که متاسفانه مورد پذیرش آژانس هم قرار گرفته است.
کاملاً آشکار است که هیچ کشور و دولت مستقلی از این شیوه رفتار غیرقانونی ترامپ استقبال و حمایت نمی‌کند و حاضر نیست با یک دولت غیرقابل اعتماد سخن بگوید. بعلاوه پرونده مذاکرات برجام به‌کلی بسته شده و ما راجع به توافقی سخن می‌گوییم که دیگر قابل مذاکره نیست و صرفاً باید به مفاد آن عمل شود تا نشانه حسن نیت تمامی طرفها باشد. سایر طرفهای برجام به خوبی می‌توانستند و هنوز هم قادرند از شکست کامل برجام جلوگیری کنند و مانع یکه‌تازیهای آمریکا و توسل واشنگتن به قوانین و سیاست‌های فرامرزی شوند ولی نکته اینست که اراده سیاسی برای اعمال چنین سیاستی را از جانب طرفهای اروپائی برجام شاهد نیستیم. مبنای استدلال غلط و غیرحقوقی طرفهای اروپائی اینست که به‌خاطر حجم مبادلات با آمریکا ناچارند ملاحظاتی را در نظر بگیرند ولی مواضع ایران کاملاً منطقی و پذیرفتنی است. چنین استدلالی را می‌توان درباره همه کشورها و ازجمله برای کشورهای اروپائی هم تکرار نمود. روشن است که تکیه بر چنین دیدگاهی بنیان روابط بین‌الملل را به‌کلی درهم خواهد ریخت و دیگر جائی برای تصمیمات منطقی باقی نمی‌گذارد.
اکنون ایران به اروپا فرصتی برای سیاست‌ورزی عاقلانه می‌دهد به این امید که سران اروپائی از این فرصت مجدد با تکیه بر اراده خود استفاده صحیح نمایند.
سایر اخبار این روزنامه
سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران خبر داد: صادرات 11.5 میلیارد دلاری در بهار امسال دکتر ظریف: گام‌های ایران با پایبندی اروپایی‌ها قابل بازگشت است انتقاد شدید صدراعظم سابق آلمان از سیاست‌های سلطه طلبانه ترامپ سفیر انگلیس: ترامپ فردی بی‌منطق، متزلزل، بی‌کفایت و بی‌آبرو است بازتاب جهانی گام دوم تعهدات برجامی ایران برابری دیه زن و مرد؛ از فتوای فقهی تا راهکار عملی با صرف بخشی از ذخیره صندوق توسعه ملی کشاورزی در مرزها جانی دوباره گرفت بانک مرکزی اعلام کرد: اختصاص 65 درصد تسهیلات برای تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی دولت با واریز معادل ریالی سهم خود از حساب ذخیره ارزی موافقت کرد معاون اول رئیس جمهور مجوز اقامت پنج‌ساله به سرمایه گذاران خارجی را ابلاغ کرد برنامه‌های گرامیداشت هفته تامین اجتماعی اعلام شد با اختصاص 1080 میلیارد ریال؛ بنیاد برکت 1200 طرح اشتغال‌زایی را در ایلام ایجاد می‌کند فرصتی برای سیاست‌ورزی اروپا