روزنامه جمهوری اسلامی
1398/04/17
با صرف بخشی از ذخیره صندوق توسعه ملی کشاورزی در مرزها جانی دوباره گرفت
در هر کاری، از مسائل اخلاقی گرفته تا فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، همواره کار‌ها یا افرادی به عنوان شاخص موفقیت برای جامعه‌ای در نظر گرفته می‌شوند و این سیر می‌تواند در زمینه بهره وری مناسب در آب کشاورزی نیز مورد توجه قرار گیرد چرا که به هر حال نحوه مصرف آب در کشاورزی در ایران همچنان یکی از اساسی‌ترین رموز موفقیت یا شکست در این بخش محسوب میشود.در همین راستا، بخشی از اراضی در کشور باید به عنوان الگو و پیشرو تجهیز و تقویت شود تا در توانمندی اقتصادی و تجاری در سایر مناطق زمینه برداشتن گام‌های موثردیگری فراهم شود که طرح جامع و شبکه‌های آبیاری و زهکشی پایاب سدها مورد توجه وزارتخانه جهاد کشاورزی قرار گرفته است و طرح آبیاری و زهکشی خداآفرین یکی از این پروژه‌های مهم کشوری است.
این طرح بزرگ ملی علیرغم مشکلات مالی دولت با تخصیص اعتبارات مناسب درحال تکمیل و بهره‌برداری است، طرحی شاخص برای توسعه کشاورزی دشت مغان که از بزرگترین طرح‌های ملی تامین آب کشاورزی شمال غرب کشور محسوب می‌گردد و اعتبارات آن در زمان سفر رئیس‌جمهور به استان اردبیل از صندوق توسعه ملی تامین شده است.
پایاب سد خداآفرین با تبدیل 43 هزار هکتار اراضی ملی و مستثنیات دیم به آبی یکی از بزرگترین پروژه‌های آبی شمال غرب کشور است چرا که با اجرای آن قرار است تحولاتی عظیم در این منطقه شکل گیرد که اتفاقا نتیجه هم داد که افزایش بیش از یک میلیون تنی محصولات کشاورزی کشور و ایجاد اشتغال پایدار برای بیش از 12 هزار نفر به صور مستقیم تنها بخشی از نتایج اجرای کامل این طرح ملی است.
طول کانال اصلی سد خدا آفرین 144 کیلومتر است که 92 کیلومتر آن در استان اردبیل قرار دارد و خط انتقال درجه یک و دو این طرح نیز 100 کیلومتر و زهکش طولی آن 92 کیلومتر است.
اجرای طرح بزرگ پایاب سد خداآفرین برای پوشش آبی زمین زراعی در منطقه مغان در شمال اردبیل و مهار آب‌های روان با احداث چند ین کیلومتر کانال از جمله طرح‌های انقلابی توسط دولت تدبیر و امید محسوب میشود
هدر رفت آب‌های روان مغان در شمال اردبیل با وجود هزاران هکتار از اراضی مستعد و تشنه کشاورزی این منطقه ضرورت مهار این آب‌ها و در خدمت گرفتن آن را ضروری کرده بود که این مهم با توجه دولت و به ویژه همکاری مشترک وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو در چند سال اخیر اجرایی شده و هم اکنون در آستانه بهره‌برداری است.
تا قبل ازدولت تدبیرو امید اقدام عملی قابل توجهی برای مهار روان آب‌های شمال استان اردبیل صورت نگرفته و منابع آبی کشور بدون استفاده مناسب از دسترس خارج می‌شد.
با درخواست و پیشنهاد رئیس جمهوری و موافقت مقام معظم رهبری مجوز برداشت هشت میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی برای مهارآب‌های مرزی که یک میلیارد دلار آن به استان اردبیل اختصاص داشت عملیات بزرگ آبی، خاکی در مغان آغاز و اجرایی شد.
در همین آغاز باید از طراحان صندوق توسعه ملی هم به نیکی یاد کرد که باعث شدند بخشی از درآمدهای نفتی کشور در جای اصلی خود که همان توسعه زیر ساخت هاست هزینه شود. اگرچه معقولانه‌تر این است که همه درآمد نفتی در بخش توسعه‌ای صرف شود و اندکی به سمت هزینه‌های جاری نرود.صندوقی که تا پایان سال 97حدود 41 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های زیربنایی اختصاص داده است.
از این مقدار سرمایه‌گذاری انجام شده، معادل 11 میلیارد و 350 میلیون دلار برای اعطای تسهیلات جهت اجرای طرح‌های ملی مربوط به حوزه آب، خاک و کشاورزی براساس قوانین مربوطه اختصاص یافته است که از این رقم هشت میلیارد دلار برای طرح‌های مهار و تنظیم آب‌های مرزی کشور، 1.5 میلیارد دلار برای طرح‌های احیا و توسعه اراضی کشاورزی استان‌های خوزستان و ایلام، 500 میلیون دلار برای طرح‌های انتقال آب به اراضی سیستان، 500 میلیون دلار برای طرح‌های آبرسانی به روستاها، 500 میلیون دلار برای طرح‌های آبیاری تحت فشار و 350 میلیون دلار برای تکمیل طرح انتقال آب به اراضی سیستان اختصاص پیدا کرده است.
صرفه جویی در مصرف آب و افزایش تولید محصولات کشاورزی
سید رحیم سجادی مجری طرح جامع شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشوردر این زمینه گفت: اجرای شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در 6 استان غربی و شمال غربی کشور (ایلام، کرمانشاه، کردستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل) از سال 1394 در سطح کشور شروع شده تا پایان مهرماه سال جاری عملیات اجرایی آن به پایان خواهد رسید.
مهندس سجادی گفت: این طرح تاکنون بیش از 90 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و تا پایان مهرماه امسال عملیات اجرایی آن تمام میشود.
مجری طرح جامع شبکه‌های فرعی افزود: اجرای این طرح در سطح 42 هزار هکتار از اراضی استان اردبیل، بیش از یک میلیون تن به تولید محصولات کشاورزی استان اضافه می‌کند و علاوه بر افزایش زمینه اشتغال، حتی سبب مهاجرت معکوس میشود و اکنون سرمایه گذاران از سایر استان‌ها نظیر اصفهان به استان اردبیل می‌آیند و با اجاره زمین یا مشارکت و انتقال تجربه کشاورزی در مناطق کویری، گرم و خشک، سبب تقویت تولید و افزایش بهره وری آب شده‌اند.
وی ادامه داد: در شرایط خشکسالی چندسال اخیر در اراضی دیم، میزان برداشت محصولات کشاورزی در مناطقی از استان اردبیل به 500 کیلوگرم در هکتار تقلیل یافته بود درحالیکه با اجرای طرح شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی میزان متوسط برداشت محصولات کشاورزی حداقل به چهار تن در هکتار افزایش خواهد یافت؛ ضمن اینکه امکان کشت دوم نیز برای کشاورزان و بهره برداران ممکن میشود.
مجری طرح جامع شبکه‌های آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور تصریح کرد: تا پایان شهریورماه سال جاری وزارت جهاد کشاورزی کار خود را در این طرح به پایان می‌رساند، اما با توجه به اینکه کسری اعتبار وزارت نیرو بیشتر است تا نواقص آنها برطرف شود، پروژه آبرسانی نهایی توسط این وزارتخانه تا پایان سال 98 انجام میشود.
ایجاد 12 هزار شغل مستقیم
علیمراد اکبری معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی هم گفت: پیشرفت فیزکی اراضی 42 هزار هکتاری پایاب سد خداآفرین در استان اردبیل به بیش از 90درصد رسید و پیش‌بینی میشود در صورت تامین آب مورد نیاز ازسوی وزارت نیرو این اراضی تا پایان مهرماه سال جاری به زیر کشت برود.
وی گفت: البته با تامین بخش از آب، اکنون 5هزار و 500 هکتار از اراضی مذکور زیر کشت محصولات باغی و زراعی قرار گرفته است و 25 هزار هکتار باقی مانده نیز آماده بهره‌برداری است.
اکبری افزود: کل اعتبار پیش‌بینی شده برای این پروژه بزرگ و ملی هزار و 470میلیارد تومان برآورد شده که از این میزان هزار و 126 میلیارد تومان آن تخصیص یافته و بالغ بر یک هزار و شش میلیارد تومان آن نیز پرداخت شده است.
وی با تاکید به اینکه در اجرای این طرح بیش از 623 کیلومتر جاده بین مزارع ایجاد شده است، گفت:همچنین 11هزار کیلومتر کانال کشی و لوله گذاری، 232هزار قطعه انواع شیرآلات و بیش از 12 میلیون انواع اتصالات استفاده شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه در این پروژه 1500نفر به صورت مستقیم اشتغال داشتند و 85 تا 90درصد از آنان بومی بوده‌اند، افزود: 450دستگاه انواع ماشین آلات سبک و سنگین نیز در این پروژه مورد استفاده قرار گرفته است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با تاکید به اینکه با اجرای کامل این طرح تولیدانواع محصولات کشاورزی بیش از یک میلیون تن در سال افزایش خواهد یافت،افزود: این طرح همچنین برای بیش از 12 هزار نفر به صورت مستقیم اشتغالزایی پایدار خواهد کرد.
اکبری از دیگر مزایای این طرح را احداث صنایع تبدیلی تکمیلی جانبی و فراوری محصولات کشاورزی و جلوگیری از خام فروشی عنوان کرد و ادامه داد:توسعه و تولید محصولان کشاورزی در فضای بسته و گلخانه ای،تاثیر مستقیم در رونق اقتصادی و امنیت غذایی در تراز ملی و استانی و همچنین محرومیت زدایی از دیگر اهداف این طرح بوده است.
اجرای وسیعترین سامانه آبیاری سنترپیوت جهان در ایران
اکبری با تاکید به اینکه در این طرح بالغ بر 19هزار هکتار از اراضی مجهز به سامانه «سنتر پیوت» می‌باشد، گفت: با بکار گیری 1350 دستگاه، این پروژه بزرگترین سامانه آبیاری از این نوع در جهان محسوب میشود.
وی با اشاره به استفاده از 232 هزار قطعه انواع شیرآلات و بیش از 12 میلیون انواع اتصالات در اجرای شبکه آبیاری مدرن پایاب سد خدا آفرین در دشت مغان بیان کرد: در این پروژه مهم ملی بیش از 19 هزار هکتار از اراضی مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار سنتر پیوت مجهز شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه اجرای این طرح مرهون سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای ارتقای بازدهی تولید و رسیدن به رقم 2میلیون و 200 هزار هکتاری اراضی کشور به سامانه‌های نوین ابیاری بوده است، گفت:علیرغم خشسالی‌های متوالی در سالهای اخیر و کاهش میزان بارندگی به رقم بی‌سابقه 168میلیمتر،در سال آبی گذشته میزان تولید محصولات کشاورزی از 97 میلیون تن در سال 92 به بیش از 122 میلیون در سال 97 رسیده است.
وی پیشرفت فیزیکی این پروژه را بیش از 90 درصد ذکر کرد و افزود: در صورت همکاری وزارت نیرو و تامین آب مورد نیاز، این اراضی تا پایان شهریور ماه به زیر کشت می‌رود و با اتمام کار، بیش از 70 درصد از اراضی دیم منطقه مغان به آبی تبدیل میشود و در واقع بیش از 37 هزار هکتار شامل طرح توسعه‌ای به صورت آبی خواهد بود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به سفر مسئولان و کارشناسان سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به منطقه و بازدید آنها از این طرح مهم افزود: بنا به اذعان آنها، این پروژه سومین پروژه آب و خاک مهم و بزرگ درحال اجرا در جهان بشمار می‌رود.
وی ادامه داد: درحال حاضر 66 شرکت تعاونی تولیدی برای کشت و زرع در اراضی پایاب سد خدا آفرین در دشت مغان تشکیل شده که از این تعداد 52 شرکت اعضای خود را انتخاب کرده و 14 شرکت تعاونی فعال نیز آب را تحویل تولید کنندگان کرده‌اند.
اکبری خواستار گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در حوزه کشاورزی در منطقه مغان شد و بیان کرد: این امر ضمن جلوگیری از ضایعات و فاسد شدن محصولات تولیدی، به ماندگاری و افزایش ارزش افزوده آنها کمک قابل توجهی می‌کند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور آب و خاک اظهار کرد: تمامی مراتع موجود در پایاب سدخدا آفرین در دشت مغان، به سیستم نوین آبیاری تحت فشار مجهز شده و به صورت قانونی با استناد به پروانه بهره‌برداری و چَرا بین عشایر شاهسون تقسیم میشود.
وی نحوه تخصیص زمین به عشایر ساکن در منطقه را به شکل سهم مشاعی اعلام کرد و گفت: عشایر سهامدار این زمین‌ها هستند و به همین علت این اراضی نباید تقسیم و قطعه قطعه شود و باید به صورت یکپارچه کشت و زرع شود.
اکبری افزود: پس از واگذاری اراضی به عشایر، اراضی باقی مانده نیز به صورت کشت و صنعت‌های کوچک به بخش خصوصی واگذار خواهد شد تا با ایجاد کشت و صنعت‌های 150 و یا 200 هکتاری، عملیات کشت و زرع و تولید محصولات کشاورزی در این منطقه مستعد به شکل علمی و نوین به اجرا در آید.
خلیل نیکشاد رئیس جهاد کشاورزی استان اردبیل هم با قدر دانی از همت دولت تدبیر و امید برای توجه ویژه به کشاورزی استان‌های مرزی گفت: توجه دولت به کشاورزی استان‌های مرزی ستودنی است زیرا توسعه در این استان‌ها سبب ارتقاء امنیت و رفاه و جلوگیری از مهاجرت و تخلیه مرزها خواهد شد استان اردبیل یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی کشور است و دشت مغان نیز شاخص اصلی کشاورزی استان خواهد بود زیرا خاک این منطقه بهترین نوع خاک کشاورزی در کل کشور محسوب میشود و با رسیدن آب به مناطق کم آب استان تولید محصولات کشاورزی تا بیش از یک میلیون تن افزایش خواهد یافت.
وی افزود: هم‌اکنون نیز استان اردبیل در تولید عدس و کلزا رتبه یک، در سیب زمینی، سویا،هلو وشلیل و پرورش گاومیش رتبه دوم،در تولید عسل رتبه سوم،در تولید گندم و چغندر قند رتبه پنجم، در تولید حبوبات رتبه هفتم کشور را دارا می‌باشد و 10درصد تولید جوجه یک روزه کورد نیاز مرغداری‌های سراسر ایران در استان اردبیل تولید میشود.
نیکشادافزود: مهمترین فعالیت‌های آب و خاک استان هم در 8حوزه به مساحت 107 هزار هکتار شامل شبکه‌های آبیاری و زهکشی، تجهیز و نوسازی اراضی، اجرای عملیات آب و خاک تعاونی‌های تولید، تامین و انتقال آب باغات در اراضی شیب دار، اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار، احداث شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد خدا آفرین در شهرستان‌های بیله سوار و پارس آباد مغان، احداث شبکه آبیاری و زهکشی دشت مغان و 22 مورد طرح‌های کوچک تامین آب درحال اجراست.
وی گسترش سطح زیر کشت محصولات گلخانه‌ای را نیز جزو اولویت‌های اساسی اجرای شبکه پایاب سدخدا آفرین اعلام کرد و ادامه داد: با توجه به اشتغالزایی بالای واحدهای گلخانه‌ای و مصرف 10 برابر کمتر آب نسبت به فضای باز و بالا بودن میزان تولید در واحد سطح، توسعه مجتمع‌های گلخانه‌ای جزو اولویت‌های اساسی اجرای این طرح است.
رئیس جهاد کشاورزی استان اردبیل با پذیرش برخی نقص‌ها در توزیع عادلانه آب در سطح استان به ویژه کشت برنج در مناطقی از استان و نیاز شدید به آب در بخش‌های دیگر گفت: از سالهای بسیار قبل حدود هزار هکتار از اراضی استان اردبیل زیر کشت برنج می‌رود.تا این که در دو سه سال اخیر بحث محدودیت کشت برنج به استثنای استان‌های گیلان،مازندران و گلستان مطرح شد که ما هم برای مقابله با کشت برنج در استان ورود پیدا کردیم.
وی ادامه داد: چون در این استان صنایع تبدیلی برنج شامل شالیکوبی هستیم منع ناگهانی دارای تبعات اقتصادی است، اما تلاش می‌کنیم کشاورزان را قانع کنیم که برای صرفه جویی در مصرف آب به سایر کشت‌ها و محصولات جایگزین برنج بروند و همه ساله ما در این زمینه موفقیت‌های خوبی داریم.به گونه‌ای که در سال جاری سطح زیر کشت برنج در استان 25 درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.
**دستگاه سنترپیوت از یک بال معلق تشکیل شده است که با حرکت آن به دور نقطه‌ای ثابت به نام پایه مرکزی، سطحی دایره‌ای را آبیاری می‌کند. طول بال معلق می‌تواند از حداقل 30 متر تا حداکثر 800 متر تغییر کند. هرچه طول بال (که طول دستگاه نیز می‌باشد) بیشتر باشد، سطح دایره‌ای پوشش داده شده نیز بیشتر میشود؛ به گونه‌ای که دستگاه سنترپیوت می‌تواند از 3/0 تا 200 هکتار را پوشش می‌دهد.
بال معلق دستگاه با توجه به طول طراحی شده، به طور متوسط هر 50-40 متر پایه‌ای دارد که روی دو چرخ لاستیکی روی سطح زمین قرار گرفته و توسط این چرخ‌ها حرکت می‌کند. طول دستگاه و دهانه‌های هر کدام براساس بافت خاک و شرایط جغرافیایی طراحی شده و معمولاً در بهترین حالت، طول دستگاه سنترپیوت بین 400-300 متر انتخاب می‌گردد تا بهترین راندمان از عملکرد دستگاه حاصل شود.
آبیاری روی دستگاه سنترپیوت باعث میشود با توجه به بافت خاکی و نوع کشت، پوشش مناسبی برای آبیاری گیاه ایجاد شود و به همین سبب، دستگاه سنترپیوت از نظر نوع کشت، تقریباً هیچ گونه محدودیتی ندارد. همچنین دستگاه سنترپیوت کاملاً به صورت خودکار و اتوماتیک کار می‌کند؛ به گونه‌ای که اپراتور می‌تواند به راحتی تا 5 دستگاه سنترپیوت (تقریباً 250 هکتار) را راهبری کند.
* در هر زمینه‌ای از جمله در عرصه کشاورزی معرفی الگو و شاخص‌های موفق لازم است، با توجه به کیفیت خاک دشت مغان طرح جامع و شبکه‌های آبیاری و زهکشی پایاب سدخدا آفرین مورد توجه وزارتخانه جهاد کشاورزی قرار گرفت این طرح امروزه یکی از مهمترین طرح‌های آبی و خاکی کشور است که بیش از یک میلیون تن به تولید محصولات کشاورزی ایران اضافه می‌کند
*اعتباربزرگ‌ترین طرح ملی تامین آب کشاورزی شمال غرب کشور در زمان سفر رئیس‌جمهور از صندوق توسعه ملی تامین شده است
*خلیل نیکشاد رئیس جهاد کشاورزی استان اردبیل: همت دولت تدبیر و امید برای توجه ویژه به کشاورزی استان‌های مرزی ستودنی است؛ زیرا توسعه در این استان‌ها سبب ارتقاء امنیت و رفاه و جلوگیری از مهاجرت و تخلیه مرزها خواهد شد
* سید رحیم سجادی مجری طرح جامع شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور: اجرای این طرح در سطح 42 هزار هکتار از اراضی استان اردبیل، علاوه بر افزایش تولید و افزایش زمینه اشتغال، سبب مهاجرت معکوس شده است و اکنون سرمایه گذارانی از سایر استان‌ها با اجاره زمین یا مشارکت و انتقال تجارب آبیاری در مناطق کویری، گرم و خشک، سبب تقویت تولید و افزایش بهره وری آب شده‌اند
*علیمراد اکبری معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی: برای اجرای این طرح بیش از 232 هزار قطعه انواع شیرآلات و بیش از 12 میلیون انواع اتصالات استفاده شد.همچنین با بکارگیری هزار و 350 دستگاه «سنترپیوت»، طرح پایاب دشت مغان به بزرگترین سامانه آبیاری به این روش در جهان تبدیل شده است
سایر اخبار این روزنامه
سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران خبر داد:
صادرات 11.5 میلیارد دلاری در بهار امسال
دکتر ظریف:
گام‌های ایران با پایبندی اروپایی‌ها قابل بازگشت است
انتقاد شدید صدراعظم سابق آلمان از سیاست‌های سلطه طلبانه ترامپ
سفیر انگلیس: ترامپ فردی بی‌منطق، متزلزل، بی‌کفایت و بی‌آبرو است
بازتاب جهانی گام دوم تعهدات برجامی ایران
برابری دیه زن و مرد؛ از فتوای فقهی تا راهکار عملی
با صرف بخشی از ذخیره صندوق توسعه ملی
کشاورزی در مرزها جانی دوباره گرفت
بانک مرکزی اعلام کرد:
اختصاص 65 درصد تسهیلات برای تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی
دولت با واریز معادل ریالی سهم خود از حساب ذخیره ارزی موافقت کرد
معاون اول رئیس جمهور مجوز اقامت پنج‌ساله به سرمایه گذاران خارجی را ابلاغ کرد
برنامه‌های گرامیداشت هفته تامین اجتماعی اعلام شد
با اختصاص 1080 میلیارد ریال؛
بنیاد برکت 1200 طرح اشتغالزایی را در ایلام ایجاد می‌کند
فرصتی برای سیاست‌ورزی اروپا
