روزنامه ایران

گام دوم، داخل برجام

گروه سیاسی/ دیروز در پایان مهلت 60 روزه ایران به طرف‌های برجام، رسماً گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران برداشته شد؛ گامی که به تعبیر عباس عراقچی معاون وزیر خارجه، اهمیتی راهبردی در برجام دارد. به این ترتیب امروز که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نمونه‌برداری از تأسیسات و مواد غنی‌سازی شده ایران مراجعه می‌کنند، درخواهند یافت که سطح غنی‌سازی اورانیوم فراتر از 3.67 درصدی است که ایران مطابق برجام متعهد به رعایت آن شده بود. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی و عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه که به همراه سخنگوی دولت در نشست خبری مشترکی برای تشریح جزئیات گام دوم حضور داشتند، از اعلام میزان افزایش غنی‌سازی اورانیوم خودداری کردند، در مقابل تنها به این گفته بسنده کردند که آنچه مهم است، اهمیت راهبردی محدودیت غنی‌سازی است که ایران مطابق برجام به آن متعهد شده بود، اما اکنون با حذف این محدودیت، میزان غنی‌سازی به تناسب نیازهای متنوع ایران انجام خواهد شد.
عراقچی مشخصاً در پاسخ به این سؤال «ایران» که میزان افزایش سطح غنی‌سازی چقدر است، گفت: نفس افزایش سطح غنی‌سازی دارای اهمیت راهبردی و سیاسی است و عدد آن نیز به نیاز داخلی کشور بستگی دارد، اما مهم این است که این درصد فی نفسه مهم نیست، مهم این است که ما دیگر به محدودیت غنی‌سازی به عنوان یکی از مهم‌ترین بندهای برجام پایبند نیستیم و براساس تشخیص و نیاز خود عمل می‌کنیم.
عراقچی و کمالوندی، این اتفاق را که 60 روز پس از گام نخست کاهش تعهدات برجامی انجام شد، تلاش مضاعف ایران، در کنار صبر راهبردی یک سال گذشته آن، برای حفظ برجام تلقی کردند، گامی برای واداشتن طرف‌های باقی مانده در برجام، بویژه اروپایی‌ها تا در قالب اینستکس، زمینه فروش نفت و نقل و انتقال پول حاصل از آن را برای ایران فراهم کنند. این امر، حداقل شرایطی  است که به گفته عراقچی، ایران برای توقف کاهش تعهدات یا بازگشت به نقطه 6 ماه گذشته انتظار دارد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه درعین حال،  قسمت هسته‌ای برجام را دارای ۴ رکن‌ اساسی دانست که شامل میزان ذخایر، درصد غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها و تحقیق و توسعه غنی‌سازی است و گفت: در این موارد ایران به منظور اعتمادسازی، برخی محدودیت‌ها را بین ۸ تا ۱۵ سال قبول کرده که یکی از آنها این بوده که درصد غنی‌سازی از ۳.۶۷ درصد بالاتر نرود. در گام اول این ارکان را گفتیم و دیگر پایبند نیستیم.



 تلاش ایران برای حفظ برجام
دیروز در یک نشست خبری با حضور علی ربیعی، سخنگوی دولت، عراقچی معاون وزیر خارجه و کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، جزئیات و ابعاد گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران اعلام شد. عراقچی در آغاز، روند کاهش تعهدات ایران را برای حفظ برجام خواند و گفت: هرچند ممکن است این فرایند درنهایت به خروج ایران از برجام منتهی شود، اما حرکت ما به گونه‌ای است که در مهلت 60 روزه فرصتی برای مذاکره و دیپلماسی فراهم شود.
او درعین حال با اشاره به رفت و آمدها و مذاکرات، با اشاره به اینکه این رفت و آمدها نباید نمایشی باشد، گفت: اینکه طرف‌های اروپایی تلاش می‌کنند خوب است و امیدواریم راه حل‌هایی پیدا شود و این روند واقع بینانه است، از این رو رفت و آمدها بین ما جریان دارد و ان‌شاءالله به نتایجی برسیم، در غیر این صورت بعد از ۶۰ روز گام سوم را هم برمی‌داریم.
او برجام را سند مهم بین‌المللی دانست که طی آن ایران به عنوان یک قدرت هسته‌ای با شمول غنی‌سازی به رسمیت شناخته شد و اضافه کرد: ما خواهان ادامه برجام هستیم، اما باید خواسته‌های ما نیز محقق شود، اگر اروپایی‌ها نتوانند خواسته‌های ما را محقق کنند، این روند یعنی کاهش تعهدات ایران ادامه می‌یابد.
معاون وزیر خارجه، مراجعه امریکا به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بابت نقض برجام از سوی ایران را یک طنز توصیف کرد و گفت: البته هر عضوی می‌تواند هر زمان که می‌خواهد، درخواست جلسه کند، اما دیگر اعضا مانند روسیه و چین با این خواست امریکا همراهی نخواهند کرد و در این مرحله نیز انزوای دیگری برای امریکا رقم خواهد خورد.
عراقچی، ارائه شکایت به شورای حکام بابت نقض برجام از سوی اروپا و امریکا را، از جمله حقوق ایران مطابق بندهای 26 و 36 برجام دانست و اضافه کرد: تا این مرحله نیز مسیر گفت‌وگو و دیپلماسی باز است، اما مهم این است که راه حل‌هایی اندیشیده شود تا مسأله فروش نفت و گرفتن پول آن برای ایران میسر و موانع تبادلات بانکی نیز رفع شود.
او اضافه کرد که اگر اروپا از طریق اینستکس انتظارات ایران را برآورده می‌کرد، امروز ما اینجا نبودیم، بویژه فروش و بازگشت درآمدهای نفتی اروپایی‌ها نتوانستند کاری بکند.
عراقچی در همین رابطه، اینستکس را به عنوان پایه مبادلات خوب و به لحاظ سیاسی ارزشمند توصیف کرد، اما گفت که این سامانه هم طولانی شده و هم اعتباری ندارد، اما می‌توانند از ایران نفت بخرند و پول حاصل از آن را پایه مبادلات قرار دهند. از این رو تا وقتی که اینستکس به لحاظ اقتصادی منافعی برای ما نداشته باشد، از نظر ما قابل قبول نیست.
معاون وزیر خارجه درباره توقیف نفتکش ایرانی از سوی انگلستان در جبل الطارق، با تأیید اینکه این سوپر نفتکش حامل نفت ایران بود و اتفاقاً به دلیل ظرفیت بالای خود، نمی‌توانست از کانال سوئز عبور کند، اظهار کرد: هدف این نفتکش سوریه نبود، زیرا بندر سوری که از آن به عنوان مقصد این سوپر نفتکش یاد می‌شود، اساساً ظرفیت پذیرش این نوع کشتی‌ها را ندارد.
او این اتفاق را راهزنی دریایی توصیف کرد و با بیان اینکه خواستار آزادسازی این نفتکش هستیم، گفت: تاکنون دو بار سفیرانگلستان به وزارت خارجه احضار شد، همچنین با انتخاب وکلای مبرز، مسیر حقوقی درحال طی شدن است، علاوه بر این ما همه مسیرها برای تأمین منافع خود را طی خواهیم کرد.
عراقچی در بخش دیگری از این نشست، با بیان اینکه ما به صدای واحد در داخل درباره مذاکرات هسته‌ای و اساساً در برخورد با مسائل مرتبط با منافع ملی نیاز داریم، تأکید کرد که این صدای واحد تاکنون بوده و هست، اما اختلاف نظرها باعث می‌شود دیدگاه‌ها را بهتر بشناسیم و نقاط ضعف خود را رفع کنیم، البته تا جایی که منافع ملی ما هدف قرار نگیرد.
 
کمالوندی: اجرای گام دوم نیازمند زمان نیست
بهروز کمالوندی نیز در این نشست، با بیان اینکه امروز (یکشنبه 16 تیرماه) مهلت 60 روزه ایران به طرف‌های اروپایی پایان یافته است، از برداشته شدن گام دوم کاهش تعهدات، مطابق دستور رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی خبر داد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه اگر برای برداشتن گام اول، نیازمند صرف زمان بودیم، برای گام دوم نیازی به این امر نیست، اضافه کرد: تا چند ساعت دیگر (عصر یکشنبه) فرایند فنی کار به پایان می‌رسد و کار غنی‌سازی با درصد بالاتر آغاز می‌شود. پیش‌بینی می‌شود وقتی فردا (دوشنبه) بازرسان آژانس           نمونه برداری‌های خود را انجام بدهند، ما از غنی‌سازی 3.67 درصد بالاتر رفته باشیم.
او بدون اعلام سطح افزایش غنی‌سازی، این امر را براساس نیاز کشور اعلام کرد و افزود: امروز قدم  اول تأمین سوخت برای نیروگاه قدرت کشور است که مورد نیاز است، همچنین با توجه به انجام گام اول، شیب افزایش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده نیز رو به بالا است و به سرعت میزان آن افزایش می‌یابد.
کمالوندی با اشاره به اینکه فعلاً به سوخت راکتور تهران (با غنای 20 درصد) نیاز نداریم، گفت که اگر این نیاز هم احساس شود، به آن سمت خواهیم رفت.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره شکایت امریکا به شورای حکام سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، با اشاره به اینکه وظیفه شورای حکام، تنها مسائل مربوط به پادمان است، مسأله شکایت امریکا را بی ارتباط با پادمان و حتی پروتکل الحاقی دانست و تصریح کرد که نتیجه این نشست از قبل مشخص است و شورای حکام نمی تواند درباره  برجام  اظهارنظر کند.
 
ربیعی: جهان نگران رفتار امریکا
علی ربیعی، سخنگوی دولت هم با بیان اینکه رسانه‌ها و افکار عمومی دنیا به نحوی نگران رفتار امریکا در قبال برجام هستند، دیدگاه دوگانه موجود در کشور درباره برجام را تشریح کرد و گفت: از ابتدای برجام دو طیف وجود داشتند که یکی می‌گفت بی جهت وارد مذاکره شدید، برجام فایده‌ای نداشت و الان هم معتقدند برجام نباید باشد، عده‌ای دیگر هم می‌گفتند که باید تحت هر شرایطی در برجام بمانیم.
وی با بیان اینکه به رغم همه تنوع نظرات در کشورمان، تصمیمی که ما گرفتیم به نفع صلح جهانی بوده است، ادامه داد: برجام منافع همگان را تأمین می‌کرد، اما به هر قیمتی هم حاضر نیستیم در برجام بمانیم. به رغم همه تنوع دیدگاه‌ها در کشور، تصمیمی که دولت می‌گیرد در چارچوب منافع ملی است و پشتیبانی انسجام همگانی را هم در آن تصمیم در نظر می‌گیرد.
سخنگوی دولت با بیان اینکه ما در زمینه تصمیم‌گیری در قبال برجام در سایه اجماع حرکت می‌کنیم، گفت: هرچند که خروج امریکا از برجام برای به هم زدن نظم و انسجام جامعه ایرانی بوده و این را هم اعلام کرده‌اند، اما در نظر داریم که انسجام جامعه را در این زمینه حفظ کنیم.
ربیعی همچنین اقدام انگلیس در توقیف نفتکش حامل سوخت ایرانی را نه همسو با اتحادیه اروپا، بلکه همسو با سیاست‌های امریکا دانست و گفت: این شواهد نشان می‌دهد که این موضوع مرتبط با اتحادیه اروپا نیست، بلکه این دزدی دریایی ناشی از همسویی انگلیس با سیاست‌های امریکاست.


برش
واکنش‌های بین‌المللی به  کاهش تعهدات برجامی ایران

عملیاتی شدن گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران همزمان با بازتاب گسترده در رسانه‌های بین‌المللی، واکنش‌های خارجی را نیز به دنبال داشت. سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به افزایش سطح غنی‌سازی کشورمان اعلام کرد: «ما از تصمیم ایران در ارتباط با سطح غنی‌سازی خود مطلع هستیم و بازرسان آژانس که در ایران حضور دارند، به محض راستی‌آزمایی تحولات جدید پیرامون این موضوع آن را گزارش خواهند داد.»
به گزارش ایسنا به نقل از شبکه سی‌ان‌ان، سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این باره گفت: «اتحادیه اروپا بشدت نسبت به این اقدام ایران نگران است و به‌طور جدی از این کشور می‌خواهد تا اقدامات خود را که مطابق با تعهداتش در برجام نیست، متوقف کند و از آنها بازگردد. ما با دیگر طرف‌های برجام درباره گام‌های بعدی ایران رایزنی خواهیم کرد و منتظر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره هستیم.»
رئیس جمهوری فرانسه اما با محکوم کردن افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان مدعی شد که این اقدام «نقض» برجام است. به گفته یک مقام در دفتر ریاست جمهوری فرانسه، مکرون همچنین این اقدام ایران را نقض توافق هسته‌ای دانسته و بر ضرب‌الاجل تعیین شده برای از سرگیری مذاکرات میان طرف‌های توافق در ۱۵ ژوئیه تأکید کرده است. با این حال یک منبع آگاه در کاخ الیزه گفته که  موضوع فعال شدن مکانیسم ماشه در حال حاضر مطرح نیست.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این منبع آگاه گفته که «در حال حاضر گزینه راه‌اندازی مکانیسم حل ‌و فصل اختلافات ذیل برجام مطرح نیست. گام‌های اولیه‌ای وجود دارد و اولویت ما در مقطع کنونی تلاش برای کاهش اختلافات است. گزینه فعلی ما همین است.» فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند به بازگشت تحریم‌های ایران از جمله تحریم از سوی سازمان ملل منجر شود.
وزارت امور خارجه آلمان هم  با ابراز نگرانی نسبت به بالا رفتن سطح غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان اعلام کرد که آلمان منتظر تأیید این موضوع از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد ماند. آلمان اضافه کرد که این کشور با دیگر امضاکنندگان توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ درباره گام‌های بعدی رایزنی خواهد کرد که می‌تواند شامل برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام باشد.
سخنگوی وزارت خارجه انگلیس هم گفت: ایران مفاد برجام را زیر پا گذاشته است. انگلیس همچنان به طور کامل به برجام پایبند است. ایران باید تمامی اقداماتی را که در تضاد با تعهداتش ذیل برجام است متوقف کرده و از آن‌ها بازگردد. ما گام‌های بعدی خود از جمله برگزاری نشست کمیسیون مشترک را ذیل توافق هسته‌ای و در هماهنگی کامل با دیگر طرف‌های برجام اتخاذ خواهیم کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی  هم تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی‌سازی خود را بسیار خطرناک توصیف کرد و در اظهاراتی خصمانه از اروپا خواست تا علیه ایران تحریم وضع کند.
اما نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی با بیان اینکه مسکو دلیل ایران برای تصمیمات جدیدش پیرامون برجام را درک می‌کند، از تهران خواست تا از «اقداماتی که موجب پیچیده‌تر شدن اوضاع می‌شود»، پرهیز کند.
«میخائیل اولیانوف » تصریح کرد: تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی‌سازی خود بالاتر از ۳.۶۷ درصد غیر منتظره نبوده است، چراکه ایران به شکلی کاملاً شفاف عمل می‌کند. اولیانوف تأکید کرد که در هر شرایطی فضای ادامه تلاش‌ها برای دیپلماسی وجود دارد و این تلاش‌ها ادامه خواهد یافت.
این در حالی است که وزیر امور خارجه کشورمان  با یادآوری اینکه کاهش تعهدات ایران در قالب برجام است، گفت که طرف‌های اروپایی برجام هیچ بهانه‌ای برای پرهیز از اتخاذ یک موضع سیاسی محکم برای حفظ برجام و مقابله با یکجانبه‌گرایی امریکا ندارند. محمدجواد ظریف در توئیتر نوشت: امروز، ایران در حال برداشتن دور دوم گام‌های جبرانی خود طبق پاراگراف ۳۶ برجام است. ما این حق را برای خود محفوظ می‌دانیم که به اتخاذ اقدامات جبرانی قانونی در چارچوب برجام برای حفاظت از منافع خود در برابر تروریسم اقتصادی ایالات متحده ادامه دهیم. ظریف تأکید کرد: تمامی این گام‌ها تنها در صورت پایبندی گروه E3 (انگلیس، فرانسه، آلمان) به تعهداتش قابل بازگشت خواهد بود.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
رفتارشناسی بلوغ سیاسی من خودم به حسن روحانی رأی دادم از مدیران خوشفکر استقبال می‌کنیم گام دوم، داخل برجام پیشنهاد مکرون به روحانی چه بود تعرفه‌گذاری جایگزین ممنوعیت صادراتی شد علوم‌تجربی انتخاب اول دانش‌آموزان واقعیت کاخ سفید در ایمیل‌های لو رفته سفیر انگلیس ماسال دریغ از پارسال اگر مردم بخواهند می مانم «کوچک» همچنان زیباست بن‌بست اروپایی سلام ایران جوابیــه