روزنامه وطن امروز
1398/04/17
آغاز آهسته گام دوم
گروه سیاسی: دیروز یکشنبه 16 تیرماه پایان ضرب‌الاجل ایران به 3 کشور اروپایی برای انجام تعهدات برجامی آنها بود. 18 اردیبهشت‌ماه امسال، یعنی دقیقا یک سال پس از خروج خشن آمریکا از برجام، ایران اعلام کرد گام اول کاهش تعهدات برجامی خود را برداشته است و دیگر ذخایر اورانیوم غنی شده 67/3 درصد و نیز ذخایر آب سنگین را به خارج از خاک خود ارسال نمی‌کند. همان زمان البته اعلام شد با توجه به تحریمهای دولت آمریکا مبنی بر عدم خرید این ذخایر از سوی سایر کشورها، این اقدام ایران بیشتر یادآور همان ضرب‌المثل معروف «روغن ریخته را، نذر امامزاده کردن» است. با این حال اما ورود ایران به کانال مقابله و افزایش هزینه تحریم‌ها برای طرف غربی به فال نیک گرفته شد.به گزارش «وطنامروز»، همان زمان روحانی اعلام کرد ایران 60 روز به اروپا فرصت می‌دهد تا تعهدات برجامی خود را انجام دهد، در غیر این صورت ایران گام دوم کاهش تعهدات برجامی خود را انجام می‌دهد. گام دوم ایران، برداشتن سطح غنیسازی 67/3 درصد اورانیوم و نیز تکمیل رآکتور اراک بود. اروپا در این ضرب‌الاجل 60 روزه اقدام موثری برای انجام تعهدات خود در برجام نشان نداد و بسته نمایشی اینستکس حتی فریاد اعتراض روحانی را نیز بلند کرد و او اینستکس را «بدرد نخور» و «پوچ» دانست. دیروز، روز موعود بود. دولت روحانی 4 سال پس از امضای برجام، حالا بشدت مورد انتقاد و شماتت مردم ایران قرار گرفته است. برنامه‌ها و سیاست‌های او نه‌تنها کمکی به وضعیت اقتصادی کشور نکرد، بلکه باعث شد ارزش سرمایه‌ها و دارایی‌های مردم به یک‌چهارم گذشته برسد، رکود بر صنعت کشور حاکم شود، بیکاری به صورت بی‌سابقه‌ای فراگیر شود، اقلام غذایی و دارویی کمیاب و بسیار گران شود و همه اینها در شرایطی رخ داد که برنامه هسته‌ای ایران نیز به صورت گسترده‌ای در تعطیلی به سر می‌برد. دولت روحانی در پروژه برجام متحمل یک باخت بسیار سنگین شد اما در 2 ماه گذشته این پالس را به جامعه ارسال کرد که در پی جبران این شکست است. گام اول اگرچه چندان اهمیت راهبردی نداشت اما از سوی عمده جریان‌های منتقد سیاسی مورد توجه قرار گرفت. دیروز نیز نوبت اجرای گام دوم بود. اروپا نه تنها توجهی به ضرب‌الاجل 60 روزه ایران نکرد، بلکه دولت انگلیس در اقدامی توهین‌آمیز و خلاف قوانین بین‌المللی، نفتکش ایرانی را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد تا نشان دهد برخلاف آنچه ساده‌لوحان و تندروهای غربگرای داخلی می‌گویند، سیاست‌های لندن به وقت نیویورک تنظیم میشود. دیروز یکشنبه 16 تیرماه بود. بر اساس اعلام قبلی، علی ربیعی سخنگوی دولت، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه به نمایندگی از وزارت امور خارجه و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی به نمایندگی از این سازمان در نشست خبری اعلام اجرای گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران حاضر شدند. با این حال اما برخلاف انتظارات عمومی، دولت روحانی اگرچه اعلام کرد ایران گام دوم را آغاز می‌کند اما دیروز صرفا به طرح مطالبی کلی درباره ماهیت گام دوم کاهش تعهدات ایران در برجام اکتفا کرد. دیروز نمایندگان دولت روحانی نتوانستند به صراحت درباره اقدامات ایران در این گام اظهارنظر کنند. آنها درباره برداشته شدن سطح غنیسازی مطالبی کلی مطرح کردند. درحالی که مطالبه عمومی در این شرایط، آغاز غنیسازی 20 درصد از سوی ایران بود اما دیروز سخنگوی سازمان انرژی اتمی، آب پاکی را روی دست همه مطالبات داخلی ریخت و توضیح داد در شرایط فعلی سیاست دولت روحانی این نیست که به سمت غنیسازی 20 درصد برای تهیه سوخت رآکتور تهران گام بردارد. درباره رآکتور اراک نیز همان حرف‌های تکراری هفته‌ها و ماه‌های اخیر مطرح و گفته شد اگر انگلیسی‌ها و چینی‌ها تعهدات خود در بازطراحی این رآکتور را انجام ندهند، ایران خود اقدام به بازطراحی این رآکتور می‌کند.
در مجموع، دیروز روز اقتدار دولت برای پاسخ دادن به بدعهدی‌های آمریکا و اروپا نبود. دیروز پس از آنکه سیاست تعلل و وقت‌کشی دولت روحانی برای آغاز مقتدرانه گام دوم آشکار شد، بلافاصله ماجرای تماس تلفنی مکرون و روحانی در اذهان تداعی شد. رئیس‌جمهور فرانسه روز شنبه درباره وضعیت برجام و گام دوم ایران، با روحانی تلفنی صحبت کرد. بر همین اساس این گمانه تقویت شده است که ماجرای یک تماس تلفنی مکرون با روحانی، می‌تواند عامل تعلل جدید دولت و امید داشتن مجدد به اروپا باشد. کما اینکه مقامات دولتی بارها در اظهارات خود اعلام کردند در صورتی که اروپا با اقدامات خود دولت روحانی را راضی کند، آنها می‌توانند تعهدات تعلیق شده ایران در برجام را مجددا اعمال کنند. در مجموع، رفتار دیروز نمایندگان دولت، باعث شد یک بار دیگر گمانه‌های منفی نسبت به اقتدار دولت در استیفای حقوق هسته‌ای ملت تقویت شود. کما اینکه رفتار برخی دولتمردان در دوره مذاکرات برجامی باعث شد این انگاره بشدت تقویت شود که آنها منافع شخصی و حزبی را بر منافع ملی ارجح می‌دانند. با این حال اما هنوز یک ارزیابی ضعیف باقی مانده که باعث میشود درباره نیت و اراده دولت در به‌کارگیری سیاست تعلل در کاهش تعهدات برجامی، با قطعیت اظهارنظر نشود و آن تلاش برای بازگشت به وضعیت هسته‌ای قبل از برجام، با کمترین هزینه است. دولت روحانی اگرچه به آسانی سرمایه هسته‌ای مردم ایران، اعم از 10 هزار کیلو اورانیوم با غنای 5 درصد و 400 کیلوگرم اورانیوم با غنای 20 درصد را تبدیل به اکسید کرد و در قلب رآکتور اراک براحتی سیمان ریخت اما حالا برای بازگشت این وضعیت، باید زمان بسیار زیادی صرف کند. این ارزیابی ضعیف البته تا زمانی مطرح است که دولتمردان نخواهند به بهانه احتمال سفر نمایشی مکرون و افزایش تعداد آبنبات‌های اینستکسی، باز هم قید منافع ملی را زده و به اهداف مشترک خود با اروپا چشم بدوزند و یک بار دیگر آزموده را بیازمایند.
به هر حال دیروز در حالی که همه منتظر بودند برای نخستین بار از دولت روحانی اقتدار مشاهده کنند، باز هم تعلل و انفعال دیدند؛ انفعالی که با توجه به انتخابات آمریکا و هزینه‌های امنیتی آن برای ایران، بشدت برای کشور خطرناک است و می‌تواند تبعات امنیتی بسیار خطرناکی برای مردم ایران به دنبال داشته باشد. در ادامه این گزارش، مهم‌ترین مواضع عباس عراقچی و بهروز کمالوندی در نشست خبری دیروز و نیز گفت‌وگوهای «وطنامروز» با برخی کارشناسان درباره سیاست تعلل دولت در عدم اعلام غنیسازی 20 درصد را می‌خوانیم.
بعد از 60 روز گام سوم را برمی‌داریم
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در نشست خبری گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: کشورهای اروپایی بیشتری غیر از 3 کشور سهامدار اینستکس قرار است به این سازوکار به عنوان سهامدار بپیوندند. در غیر این صورت بعد از 60 روز ما گام سوم را برخواهیم داشت. به گزارش فارس، عباس عراقچی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: تماس تلفنی دیشب(شنبه) مکرون با روحانی سازنده بود. مکرون و روحانی صحبت‌‌های خوبی داشتند. وی گفت: ما هیچ امید و اتکایی به هیچ کشوری نبسته‌ایم و نداریم بویژه اروپایی‌ها و اینستکس. ما در این معرکه و جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، هر مسیر و معبری که برای ایران بتوانیم باز کنیم باز خواهیم کرد. به همه دستگاه‌های اقتصادی کشور وزارت امور خارجه اعلام کرده هیچ‌کس به اینستکس امید نبندد. هیچ‌کس نباید معطل اینستکس در کشور شود و بر اساس اقتصاد مقاومتی و اتکا به خود باید عمل کنیم. عراقچی همچنین بیان کرد: ما مفهومی به نام 1+5 را دیگر به رسمیت نمی‌شناسیم. آمریکا از برجام، قطعی خارج شده و از هیچ مکانیسم داخل برجام نمی‌تواند استفاده کند، ولی در قالب جلسات ایران و 1+4 می‌تواند حضور داشته باشد، اگر ما و 1+4 بپذیریم و تحریم‌ها را بردارد. در ادامه، سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: براساس دستوری که از ریاست‌جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی داشتیم گام دوم امروز (یکشنبه) برداشته شده است. ما الان رونوشت تغییراتی که صورت گرفته را به نماینده آژانس تحویل دادیم و تا چند ساعت دیگر فرآیند غنیسازی بالای 67/3 درصد شروع میشود. بهروز کمالوندی گفت: الان بحث ما تامین غنا برای سوخت نیروگاه‌‌های قدرت است که مورد نیاز کشور است و شیب غنیسازی ما براساس دستوری که می‌توانیم بگیریم می‌تواند رو به بالا باشد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: ما فعلا نیازی به سوخت رآکتور تهران نداریم. گفت‌وگوی «وطنامروز» با فریدون عباسی، محمد مرندی و فؤاد ایزدی پیرامون نشست خبری روز گذشته معاون وزیر امور خارجه و سخنگوی سازمان انرژی اتمی که بدون اعلام سطح افزایش غنیسازی اورانیوم توسط ایران پایان یافت با دکتر فریدون عباسی گفت‌وگو کرده‌ایم. رئیس سابق سازمان انرژی اتمی معتقد است طرفهای مقابل ما بین خودشان اظهار می‌کنند که ایران بلوف می‌زند و به همین خاطر میشود فشار بیشتری به ایران آورد.
***
حضرتعالی در مصاحبه با «وطنامروز» بر شروع غنیسازی 20 درصد تاکید داشتید، با این حال سخنگوی سازمان انرژی اتمی دیروز در نشست مطبوعاتی گفت فعلا رسیدن به غنای مورد نیاز برای تامین سوخت رآکتور تهران (20 درصد) در دستورکار نیست. نظر شما در این باره چیست؟
همانطور که گفتم ما باید به سطح قبلی غنیسازی برگردیم. نتیجه کار خبط و اشتباهی که در این چند سال در کشور صورت گرفته این است که کشور از ذخیره اورانیوم غنی شده در حد 10 سالUF6 پر شده است.
لازم است که ما در سطح بالاتری به تقابل بپردازیم.
درست است که در حال حاضر ما نیازی به سوخت 20 درصد نداریم ولی باید اورانیوم غنی شده 20 درصد به صورت UF6 تبدیل به U3O8 ، 20 درصد شود و آن به صفحات سوخت و بعد آن صفحات به مجتمع یا بسته سوخت تبدیل شود. در حال حاضر چون در دولت دهم پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفت و اورانیوم به میزان کافی غنی و تولید شد، میشود گفت که بسته‌های سوخت برای این حد کارکردن رآکتور تهران کافی است، البته اطلاعات بنده به روز نیست و ما به حرف‌های مقامات کشور استناد می‌کنیم. اگر چنین مطلبی صحت داشته باشد این همان سوختی است که از قبل موجود بوده است. موضوعی که بنده در گفت‌وگو با «وطنامروز» گفتم این بود که بهتر است فردو راه‌اندازی و UF6 20 درصد ذخیره شود، نه اینکه به کیک زرد 20 درصد تبدیل کنیم. نکته اصلی این است که اگر شما بخواهید با انجام ندادن تعهدات طرف مقابل مقابله کنید باید در حدی با او برخورد کنید که او احساس کند باید بیاید و حقوق شما را ادا کند. ولی در حد سطح پایین آن هم به این صورت که سطح غنیسازی را بالا ببریم ولی عدد را اعلام نکنیم میشود گفت که این کار بیشتر آماده‌‌سازی شرایط داخلی و افکار عمومی برای سفیدنمایی اروپایی‌هاست. یک جریان فکری در داخل کشور ما هست که می‌خواهد اروپا را سفید نشان بدهد ولی اروپا اینقدر سفید و بی‌خطر نیست. اروپایی‌ها تا حد زیادی با آمریکا همراه هستند و به عنوان یک سوپاپ اطمینان برای آمریکایی‌ها عمل می‌کنند. اروپا همانند سال‌های 82 تا 84 که اتفاقا شخص آقای روحانی و تیم همراه او مذاکره و عقب‌نشینی کردند و دستاوردی جز قطعنامه‌های شورای حکام آژانس که منجر به صدور قطعنامه‌های شورای امنیت شد نداشتند، الان هم همان روش را دنبال می‌کند، زیرا از طرف ایران پیام مماشات و عقب‌نشینی صادر میشود.
اینکه موضوع کاهش تعهدات هسته‌ای ایران به‌صورت اولتیماتوم و ضرب‌الاجل در دنیا مطرح و سپس در موعد مقرر، درصد افزایش سطح غنیسازی اعلام نشود، توسط طرفهای مقابل ایران تعبیر به بلوف نمی‌شود؟
نظر بنده همین است. یعنی طرفهای مقابل ما بین خودشان اظهار می‌کنند که ایران بلوف می‌زند و به همین خاطر میشود فشار بیشتری به ایران آورد. تحلیل آنها این است که ایران با این سیگنال‌هایی که می‌فرستد نیاز به مذاکره دارد و پای میز مذاکره می‌آید ولی آنها می‌خواهند از ما امتیاز گرفته و امتیازی به ایران ندهند. آمریکایی‌ها هم همینطورند. آمریکا به مرزهای اقتصادی ایران تجاوز و پیشروی کرده و از بانک گرفته تا نفت و کشتیرانی ایران را تحریم کرده است اما می‌گوید بیایید مذاکره کنیم. طبیعتا وقتی ما بخواهیم مذاکره کنیم باید دست‌های‌مان بالا باشد در غیر این صورت که نمی‌شود مذاکره کرد. احسنت به مقام معظم رهبری که مقابل مماشات محکم ایستادند و در حقیقت قهرمان ملی ما شخص ایشان هستند، نه کسانی که صرفا عنوان قهرمان هسته‌ای را یدک می‌کشند و برای خودشان پیام تبریک می‌فرستند.
فرمودید که مواد مورد نیاز رآکتور تهران در دولت دهم تهیه و تولید شده بود؟
بله! غنیسازی 20 درصد همان موقع انجام شد و به نتیجه رسید و همان متخصصان توانستند این موضوع را با کمک متخصصان بخش‌های مکانیک پیش ببرند، یعنی بخش غنیسازی کار خودش را انجام داد و بخش سوخت هم کار خود را. بویژه در حوزه مکانیک جامدات موفق شدند صفحات سوخت را به شکل استاندارد و به تعداد زیاد تولید کنند. بازگشت ایران به نقطه اولیه منوط به رفتار اروپاست سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز گذشته درباره تصمیمات جدید کشور در کاهش تعهدات برجامی بدون اشاره به میزان سطح غنیسازی فقط به این گفته که «پیش‌بینی ما این است امروز اول صبح وقتی آژانس نمونه‌گیری می‌کند ما از 67/3 درصد فراتر رفته باشیم» اکتفا کرد. در همین زمینه دکتر سید محمد مرندی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «وطنامروز» و در پاسخ به این سوال که بهتر نبود رقم سطح غنیسازی اعلام شود، گفت: شاید دولتی‌ها منتظر نتایج جلسات کارشناسی روزهای آتی با1+4 باشند که ببینند چه خواهد شد و بعد در این باره تصمیم بگیرند و این گزاره البته فعلا در حد گمانه‌زنی و تحلیل است. مرندی در پاسخ به این پرسش که علی‌اکبر ولایتی، عضو هیات نظارت بر برجام روز جمعه اشاره‌ای تلویحی به غنیسازی 5 درصد کرد و آیا شایسته نبود در این شرایط در نشست روز گذشته عدد رسمی سطح غنیسازی اعلام شود، گفت: مساله‌ای که مشخص و منطقی هم هست این مطلب است که ما باید فشار خود را تا کاهش تعهدات بیشتر کنیم و حدس من این است این عدم اعلام قطعی بی‌ارتباط با جلسات روزهای آتی با1+4 نیست تا مثلا طرف مقابل به اصطلاح بهانه نداشته باشد. عضو هیات علمی دانشگاه تهران همچنین درباره اینکه آیا باید به سمت غنیسازی 20 درصد حرکت کنیم یا خیر؟ اظهار کرد: در این باره فعلا نمی‌توانم اظهارنظر کنم، چرا که از پشت پرده خبر ندارم ولی ما باید آهنگ کاهش تعهدات خود را متوقف نکنیم. مرندی با بیان اینکه ما در برجام تعهدات قابل توجه دیگری هم در چارچوب غنیسازی از جمله نظارت آژانس داریم، افزود: باید روند کاهش تعهدات خود را به صورت تدریجی ادامه دهیم تا تمام تعهدات خود را کنار بگذاریم مگر اینکه اروپا تغییر رویه دهد و به چیزی که تعهد کرده اند
مثل صادرات نفت به میزان مورد نیاز کشور و یک اینستکس تمام عیار و فعال عمل کنند که در این سازوکار اگر نتوانیم نفت را به طور کامل بفروشیم و شامل تمام کالاها نشود اصلا نباید حتی تصورش را هم بکنیم. مرندی با اشاره به تاثیر تماس روز شنبه مکرون با رئیس‌جمهور در تحولات آینده بیان کرد: ما نباید به حرف‌های اروپا اعتنا کنیم، چرا که زمانی که آمریکا از برجام خارج شد التماس کردند ایران در برجام بماند تا اقداماتی انجام دهند اما زمان چند هفته‌ای را به یک سال تبدیل کردند و در این مدت به اندازه کافی صحبت کرده‌اند و حالا وقت عمل است. اروپایی‌ها در برجام تعهدات بر زمین مانده متعددی در زمینه مسائل نفتی، بانکی و بیمه دارند و حداقل کاری را که باید انجام دهند این است که خرید نفت از ایران را به میزان قبل از برجام برسانند. مرندی در پایان تصریح کرد: بازگشت ایران به نقطه اولیه منوط به اجرای تعهدات کامل اروپاست. باید غنیسازی 20 درصد اعلام می‌شد فواد ایزدی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «وطنامروز» با اشاره به تصمیمات جدید کشور در کاهش تعهدات برجامی ایران اظهار داشت: در حال حاضر زمان به نفع ما نیست و به نفع طرفهای مقابل ما در برجام است، چون آنها احساس می‌کنند برای تاثیرگذاری تحریمهای وضع‌شده نیاز به زمان دارند، پس ما باید سریعا متوجه این موضوع شویم که برجام آمریکایی و برجام اروپایی هیچ تاثیر و فایده‌ای ندارد و باید اقدامات خودمان را مثل سابق با قدرت ادامه دهیم. استاد دانشگاه تهران با اشاره به میزان دقیق سطح غنیسازی بیان کرد: باید منتظر گزارش و اعلام آژانس انرژی هسته‌ای در این‌باره بمانیم. بهتر بود دقیقا سطح غنیسازی را اعلام و حرکت به سوی غنیسازی 20 درصد را مطرح می‌کردیم.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
