هنرهای تجسمی در خدمت دیپلماسی فرهنگی

ندا سیجانی
خبرنگار
آیین اختتامیه نخستین کنگره مشاهیرکرد با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان داخلی و خارجی در تالار مولوی دانشگاه کردستان برگزار شد و نام‌آوران کرد مدال و کلید طلایی شهروندی کردستان را دریافت کردند. سخن از اقوامی بود که پیشینه‌ای کهن در تاریخ این مرز و بوم دارند؛ از قلمرویی در میان دشت‌های مرتفع و کوه‌های زیبا و سر به فلک کشیده که روایتی از تمدن و ریشه‌های اصیل ایرانی دارد.
نگاه برادرانه به اقوام کُرد


علی اکبرمرادی یکی ازهمین نام‌آوران است، آهنگساز، خواننده و نوازنده‌ صاحب سبک تنبور. او در گفت وگو با «ایران» درخصوص برگزاری این مراسم گفت: از دیدگاه من اهمیت این برنامه بیان این فکر و اندیشه است که گفته می‌شود کردها هرجای دنیا که باشند عرق بسیاری به ایران دارند اما متأسفانه سال‌های بسیاری است که مسئولان ما این موضوع را به فراموشی سپرده‌اند. مادها پیش ازاقوام پارس در ایران بزرگ ساکن بودند و اینکه گفته می‌شود کردها، ایرانی هستند برای من تعجب‌آوراست چرا که کردها باید بگویند چه کسی ایرانی است! کردها اولین کسانی بودند که در این سرزمین قدم گذاشتند. او افزود: ارتباط فارس‌ها با کردها متفاوت از ارتباط فارس‌ها با اعراب یا ترک‌ها بوده. البته منظور از ترک آذری‌زبان‌ها نیستند. حدوداً دو سال پیش نیروهای نظامی ترکیه به سوریه حمله کردند و اولین کاری که انجام دادند نابود کردن مجسمه کاوه آهنگر بود که آن را به رگبار بستند، مجسمه‌ای که نماد آزادی است اما متأسفانه از سوی مسئولان هیچ برخوردی صورت نگرفت و به این موضوع مهم توجهی نداشتند. کمتر افرادی هستند که با داستان کاوه آهنگر ناآشنا باشند بنابراین تیراندازی به این مجسمه توهین به همه مردم ایران است نه فقط کردها. کردها خود را اولاد کاوه آهنگر می‌دانند و در شاهنامه هم به این موضوع اشاره شده و یک باور اسطوره‌ای است. این مقام‌خوان در خصوص موسیقی اصیل کردی گفت: موسیقی کردی بسیار کهن و متنوع است مانند سیاچمانه، مور، هوره، مقامات کهن تنبور، لاوک و... هزاران هزار ملودی کردی که در این سال‌ها مورد استفاده هنرمندان فارسی زبان هم بوده است.
تداوم یک اتفاق فرهنگی
بیژن کامکار نوازنده پیشکسوت دف و از دیگر نام‌آوران موسیقی کرد نیز در گفت و گفت با «ایران» بیان کرد: در کردستان مشاهیر بسیاری هستند که در همه عرصه‌ها چون ادبیات، شعر، موسیقی، ورزش و... توانمند هستند، در واقع کردستان مجموعه‌ای از هنرها را دربر می‌گیرد.‌ به گفته این خواننده برگزاری چنین کنگره‌ها و مراسم‌ها بسیار دیرهنگام است چرا که بسیاری از عزیزانی که باید حضور داشته باشند متأسفانه دیگر در بین ما نیستند. اما امیدوارم این نگاه فرهنگی همچنان تداوم داشته باشد. این اتفاق خوب در شهرستان سنندج رقم خورده است و چه زیباتر خواهد بود دیگر مشاهیر و پهلوانان ایران نیز معرفی شوند. بیژن کامکار در ادامه افزود: هر گوشه ایران زمین، فرهنگ و هنر خاص خود را دارد مانند زبان کردی که بسیار گسترده است و حتی از آبادی تا آبادی، زبان، لباس، موسیقی و گاهی گویش آن تغییر می‌کند. هر از گاهی می‌شنویم می‌گویند موسیقی ایرانی غم‌انگیز است، به قول عزیز و نازنینم بهروزغریب‌پور «اگر من یک دهل و سرنا داشته باشم دنیا را با آن می‌رقصانم و به وجد می‌آورم.» منطقه اورامان پر از ریتم است و ما می‌توانیم با این ریتم‌ها دنیا را برقصانیم. ناگفته نماند کردستان در زمینه‌ ادبیات و تئاتر هم بسیار غنی است.
سنندج پایتخت موسیقی
حشمت الله صیدی شهردار سنندج نیز در گفت و گو با «ایران» در خصوص انتخاب شهر سنندج به عنوان پایتخت موسیقی بیان کرد: تلاش در جهت ثبت جهانی سنندج به‌عنوان شهر خلاق موسیقی در یونسکو اتفاقی است که از مدت‌ها پیش به دنبال آن بودیم و در چند روز گذشته مدارک لازم به یونسکو و شبکه شهرهای خلاق ارسال شده و پاسخ این نامه هم از سوی یونسکو دریافت شده است، حال باید منتظر ماند تا در فرصتی چهار ماهه نتیجه این بررسی‌ها اعلام شود. البته بسیار خوشبین هستیم و این امید را داریم که بعد از شهرهای اصفهان و رشت، سنندج سومین شهر ایران است که در شبکه شهرهای خلاق ثبت جهانی می‌شود. او در مورد نامگذاری خیابانی به نام مظهر خالقی نیز گفت: این پیشنهاد در شورای اسلامی شهر سنندج مطرح شده و بعد از طی مراحل قانونی این نامگذاری‌ها انجام خواهد شد.

گزیده ها
■ سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: مردم کردستان با حضور پرشور در این کنگره نشان دادند تنها به مردگان خود افتخار نمی‌کنند و بیش از هر چیزی برای مشاهیری که هنوز در قید حیات هستند احترام قائل هستند.
■ مظهر خالقی، خواننده‌ سرشناس کرد: امروز افتخار می‌کنم که در میان افرادی که سال‌ها جست‌وجویشان می‌کردم قرار دارم. سال‌هاست صدایشان را در بیرون از شهر و دیارم می‌شنیدم. آوازه‌ هنر کردها در بیرون از ایران هم شنیده می‌شود.  فرهنگ قوانینی است که انسان‌ها خودشان درست کرده‌اند تا با هم زندگی کنند.
■ محمدعلی سلطانی نویسنده و پژوهشگر شهیر کرمانشاهی: بازگشت مظهر خالقی بازگشت موسیقی کردی، بازگشت اخلاق هنری و بازگشت کسی است که طی 40 سال دوری از وطن اقدام به گردآوری بزرگترین آرشیو موسیقی کردی کرد.