طرح فاضلاب تهران چه زمانی تکمیل می‌شود؟ افزایش قیمت‌ها؛ چالش جدید بزرگترین پروژه محیط‌زیستی خاورمیانه

گروه ایرانشهر: دهه 90 به سال‌های پایانی خود نزدیک می‌شود و در هشتمین سال از این دهه هنوز بزرگترین پروژه محیط‌زیستی خاورمیانه که قرار بود در تهران اجرا و به بهره‌برداری برسد به پایان خود نزدیک نشده است. گرچه براساس افقی که برای این پروژه در سال‌های آغازین ترسیم شده بود باید با شروع سال 97 این طرح به پایان می‌رسید اما در آبان‌‏ماه سال 96، محمد پرورش، مدیرعامل وقت شرکت آب و فاضلاب استان از اجرایی شدن 73 درصد شبکه فاضلاب در این شهر خبر داد. با این حال اما اکنون مسئولان جدید شرکت فاضلاب از پیشرفت فیزیکی ۶۳ درصدی این پروژه خبر داده‌اند. گرچه از ابتدای شروع این طرح تامین بودجه از موانع اصلی پیش پا بود اما هر ساله با افزایش تورم و کاهش ارزش ریال در ایران این پروژه نیز با مشکلات مالی بیشتری روبه‌رو می‌شود. در روزهای پایانی سال 96 مسئولان این پروژه کمبود منابع مالی برای اتمام تصفیه‌خانه‌ها را از چالش‌های عدم اتمام این پروژه اعلام کرده بودند و حالا کمبود بودجه برای تامین مالی هزینه مجوز حفاری را از جمله چالش‌های پیش‌روی این طرح می‌دانند. آنها می‌گویند با 4 برابر شدن قیمت مجوز حفاری حالا کار برای پایان این پروژه سخت شده و در صورت تامین مالی 5 سال دیگر یعنی در سال 1403 شاید این پروژه به اتمام برسد. پروژه‌ای که دیگر با این عمر طولانی معلوم نیست به درد کلان‏شهری چون تهران بخورد یا نه؟
براساس گفته مسئولان این پروژه، مطالعات طرح فاضلاب شهری در سال 74 از سوی شرکت مشاور مهاب قدس انجام و تکمیل شد، این طرح در سال 90 در یک مناقصه بین‌المللی یک شرکت اتریشی که طراح طرح‌های بزرگ در کشورهای توسعه‏یافته دنیا بود، مورد بازنگری قرار داد و سپس اجرای آن نیز از همان سال آغاز شد و علی‏رغم آنکه محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر چهارم تهران گفته بود که شرکت فاضلاب تهران برای اجرای شبکه فاضلاب اعتبارات لازم را از بانک جهانی و بانک توسعه اسلامی تامین کرده است، در سال‌های اول با تامین منابع مالی روبه‌رو شد و تا همین امروز یکی از چالش‌های اصلی این طرح به حساب می‌آید.
«ممانعت از حفر چاه‌های جذبی دفع فاضلاب، تامین منابع آب برای آبیاری فضاهای سبز و جنگل‌های تهران، ایجاد تصفیه‌خانه‌هایی خوب برای توسعه و زنده‌کردن فضای سبز، تبدیل فرصت به تهدید در جنوب شهر درحالی‌‏که با بحران کم‌آبی روبه‌رو هستیم و مهار سرریزشدن فاضلاب به جنوب شهر» از جمله مزایایی بود که محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای چهارم شهر تهران در سال‌های اولیه اجرای طرح برشمرده بود. گستره طرح فاضلاب شهری در تهران حدود 70 هزار هکتار معادل 700 کیلومتر مربع یعنی به اندازه مساحت کل شهر تهران در مناطق 22 گانه است؛ اما افق طرح برای سال 1410 با یک جمعیت 11 میلیون نفری پیش‌بینی شده است. براساس این طرح در مجموع قریب به 9 هزار کیلومتر شبکه جمع‌آوری فاضلاب در تهران احداث خواهد شد که این حجم از لوله‌گذاری و احداث تونل از قطرهای پایین 250 میلیمتری شروع شده و تا قطرهای بزرگ 1000 میلیمتری را در بر می‌گیرد. از این میزان حدود 192 کیلومتر خط اصلی انتقال و تونل وجود دارد. برای این 9 هزار کیلومتر شبکه باید 900 هزار فقره انشعاب ایجاد شود. براساس گفته فرهاد جلالی امین، معاون وقت مهندسی و توسعه شرکت فاضلاب تهران «اگر حدود 2 تا 3 میلیون مشترک داشته باشیم، برای هر چند خانه یک سیفون وصل می‌شود و در نهایت می‌شود 900 هزار نقطه.» در نهایت شبکه‌های جمع‌آوری که از انشعابات منازل شروع می‌شوند، فاضلاب را جمع‌آوری می‌کند و به وسیله خطوط انتقال و تونل‌ها، آن را برای پالایش و تصفیه به تصفیه خانه‌های تهران انتقال می‌دهند.
از آخرین خبری که شاید شبکه‌ فاضلاب تهران را در مرکز توجه‌ها قرار دارد نزدیک به یک سال و چند ماه می‌گذرد و از آن زمان تا به امروز همچنان مشکل تامین مالی این پروژه حل نشده است. در روزهای پایانی 96 خبر از نبود بودجه برای تکمیل تصفیه‌خانه به منتشر شد و حالا مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران از افزایش هزینه‌های مجوز حفاری خبر داده است، او گفته برای تکمیل طرح فاضلاب تهران هدف پنج‌ساله‌ای تعیین کرده‌ایم که این امر حمایت‌های شورای شهر را می‌طلبد.


به‌گزارش ایسنا، مرتضی عزالدین مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران با بیان این‌که پروژه فاضلاب تهران به‌دلیل حجم گسترده کاری در ۲۲ منطقه شهرداری بزرگ‌ترین پروژه محیط‌زیستی کشور است، ادامه داد: در این طرح اجرای ۹۰۰۰ کیلومتر شبکه جمع‌آوری، ۱۹۲ کیلومتر خطوط انتقال و تونل، ۲۰ واحد تصفیه‌خانه فاضلاب برای ۱۱ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در نظر گرفته شده است. وی افزود: این پروژه با کمک مجموعه دولت، مجلس و شورای اسلامی شهر تهران و شهرداران ۲۲ منطقه پیشرفت مناسبی داشته و در حال حاضر ۶۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که ۲۰ درصد بیشتر از میانگین پیشرفت طرح‌های فاضلاب در سطح کشور است. مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران خاطرنشان کرد: پیش‌بینی کرده‌ایم این پروژه در پنج سال آینده تکمیل شود، اما مشکل اساسی ما تامین منابع مالی است؛ هر چند از ابتدای اجرای این طرح در سال ۷۵ از طریق منابع داخلی شرکت، بانک جهانی، بانک توسعه اسلامی و تبصره‌های مصوب در شورای اسلامی شهر تهران تامین اعتبار صورت گرفته است، اما موضوعِ افزایش هزینه مجوز حفاری در وضعیت کنونی موضوع قابل تاملی است. تعرفه‌های کنونی مجوز حفاری نسبت به تیرماه سال ۹۶ تقریباً 4 برابر شده است. بنا بر اعلام وزارت نیرو، او در این باره توضیح داد: این مبلغ معادل هزینه یک متر لوله‌گذاری شبکه فاضلاب است، به‌طوری‌که برای هر یک متر لوله‌گذاری با احتساب هزینه خرید لوله، حفاری، پیمانکار و ترمیم آسفالت حدود ۴۰۰ هزار تومان هزینه می‌شود و تعرفه‌ای هم که مصوب شده تقریباً ۴۵۰ هزار تومان است. مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران به حجم لوله‌گذاری در شهر تهران اشاره کرد و افزود: شرکت فاضلاب تهران باید سالانه ۵۰۰ کیلومتر شبکه در شهر اجرا کند و بر این اساس برای کاهش هزینه مجوز حفاری و تکمیل هرچه سریع‌تر طرح فاضلاب تهران حمایت‌های شورای شهر را نیاز دارد و درخواست ما از شورای اسلامی شهر تهران در بحث تعرفه‌های مجوز حفاری لحاظ‌کردن تخفیف ۵۰ درصدی است.
بنا به گفته عزالدین، در سال ۱۳۹۸ اجرای ۶۲۰ کیلومتر شبکه در دستور کار قرار گرفته و تصفیه‌خانه غرب تهران برای جمعیت دو میلیون و ۱۵۰ هزار نفر در حال ساخت است. این تصفیه‌خانه در حال حاضر از ۵۲ درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار بوده و تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک غرب نیز با روش B.O.T حدود ۳۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. او همچنین خاطرنشان کرد: احداث واحدهای ۷ و ۸ تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران با ارزش هزار میلیارد تومان تا پایان تیرماه امسال با تعیین پیمانکار آغاز خواهد شد. مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران در خصوص اعتبار اجرایی طرح فاضلاب تهران یادآور شد: تاکنون حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان در طرح فاضلاب تهران هزینه شده و حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر نیز لازم است.
سایر اخبار این روزنامه
«‌ابتکار» فرمان نخست وزیر عراق مبنی بر ادغام نیروهای حشد الشعبی در ارتش را بررسی می‌کند محمدرضا ستاری برجام بیمار را با اینستکس ناتوان زنده نگه داریم «ابتکار» از مشکلات درونی احزاب گزارش می‌دهد فردیت بلای جان احزاب سیاسی رفع ابهام از واکنش‌ها به رای وحدت رویه دیوان عالی کشور دیه زن و مرد برابر شد؟ نشد؟ طرح فاضلاب تهران چه زمانی تکمیل می‌شود؟ افزایش قیمت‌ها؛ چالش جدید بزرگترین پروژه محیط‌زیستی خاورمیانه سخنگوی شورای نگهبان: انقلاب اسلامی ایران به حزب یا جناحی خاص تعلق ندارد نایب رئیس فراکسیون امید مجلس مطرح کرد شورای عالی سیاستگذاری حرف‌ همه را بشنود جایگزینی در صنعت خودروسازی ماجرای تازه‌ای نیست تکراری‌های آزار دهنده از سوی فرمانده معظم کل قوا انجام شد انتصاب جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح و رئیس سازمان بسیج مستضعفین عضو کارگروه کاغذ در گفت‌وگو با «ابتکار»: دولت به‌جای دخالت، نظارت کند رئیس‏جمهوری در پیام به کنگره کردزبانان کشور: هیچ تفاوتی بین اقوام وجود ندارد اوپک 176؛ ناقوس پایان وابستگی به نفت فرافکنی و پاک‏کردن واقعیت؛ مسئله این است