روزنامه ابتکار
1398/04/12
«ابتکار» فرمان نخست وزیر عراق مبنی بر ادغام نیروهای حشد الشعبی در ارتش را بررسی می‌کند
انحلال یا اوج‌گیری حشد الشعبی؟گروه ایران و جهان- عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق، شامگاه دوشنبه طی فرمانی ده ماده‌ای، دستور ادغام نیروهای حشد الشعبی را در ارتش این کشور ابلاغ کرد. در بخش‌هایی از این فرمان ده ماده‌ای آمده است: نیروهای حشد الشعبی به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از نیروهای مسلح عراق فعالیت می‌کنند و تمامی قوانین حاکم بر نیروهای مسلح، به این نیروها نیز تسری می‌یابد و زیر نظر فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق و بر اساس قوانین مجلس نمایندگان، ضوابط و دستورالعمل‌ها عمل خواهند کرد. همچنین علاوه بر اینکه از این پس نیروهای حشد الشعبی از عناوین نظامی استفاده خواهند کرد، تمامی گروه‌های وابسته به آن نیز باید تمامی ارتباطات خود را با گروه‌های سیاسی قطع کنند. در بند چهارم این فرمان آمده است: گروه‌هایی که به عضویت نیروهای مسلح در نمی‌آیند، می‌توانند به تشکیلات سیاسی و زیر نظر احزاب در آیند و هرگونه حمل سلاح این گروه تنها با مجوز و بنا به ضرورت حمایت از مراکز غیرنظامی و فرماندهی و شرایط آنان همانند دیگر گروه‌های سیاسی خواهد بود. از سوی دیگر مقرر شده پادگان‌های محل استقرار نیروهای حشد الشعبی همانند دیگر نیروهای مسلح سازماندهی و مشخص شود.
در بند ششم تصریح شده است: تمامی مقرهایی که اسم گروهی از حشد الشعبی را با خود داشته باشد چه در شهرهای عراق و چه خارج از آن، تعطیل میشود و تمامی دفاتر اقتصادی، ایست بازرسی‌ها یا منافع موسسات خارج از چارچوب جدید فعالیت این گروه‌ها بسته خواهد شد و سازمان حشد الشعبی بخشی از نیروهای مسلح عراق به شمار خواهد رفت.
بسیج مردمی عراق تضعیف شده یا تقویت میشود؟
این فرمان که طی ضرب‌الاجلی یک ماهه توسط عادل عبدالمهدی مطرح شده، از همان زمان اعلام با واکنش‌های مختلفی در داخل و خارج از عراق همراه بود. در این میان مقتدی صدر و عمار حکیم که جزئی از نیروهای اپوزیسیون تلقی می‌شوند با استقبال از این اقدام، آن را در جهت تقویت وحدت ملی تلقی کرده و حتی مقتدی صدر در پیامی با بیان اینکه تصمیم نخست وزیر گام اول در مسیر تاسیس دولتی قدرتمند در عراق است، دستور تعطیلی نیروهای سرایا السلام به عنوان شاخه نظامی جریان صدر را نیز صادر کرد.
از سوی دیگر برخی از کشورهای منطقه که از رقبای ایران محسوب می‌شوند ضمن برجسته کردن این موضوع، از آن به عنوان تضعیف بازوی منطقه‌ای ایران یاد کرده و مدعی شدند که این اقدام نخست‌وزیری گامی به سوی انحلال این نیروی پرنفوذ در عراق است.
حشد الشعبی یا بسیج مردمی عراق پس از سقوط موصل به دست داعش در سال 2014 در پیوند با قتوای مرجعیت عالی عراق برای مبارزه با داعش، حمایت نیروهای سیاسی این کشور و نقش مهم ایران در انسجام و سازماندهی آن تشکیل و پس از مدتی با پر کردن خلاء‌های سیاسی و امنیتی به عنوان یکی از اهرم‌های پرنفوذ نظامی در عراق مطرح شد. نفوذ امنیتی حشد الشعبی در پیوند خوردن با قدرت سیاسی این گروه که نمونه‌های آن را در روندهای اخیر عراق به خصوص انتخابات پارلمانی این کشور شاهد بودیم، سبب شد تا آمریکا به همراه متحدان منطقه‌ای خود ضمن احساس خطر از این جریان غیر همسو و تاثیرگذار، تلاش‌های زیادی را در جهت مهار آن صورت دهند. به همین دلیل برخی از کارشناسان با تبیین شرایط کنونی منطقه و نیز اثرگذاری این گروه در نفوذ ایران در عمق استراتژیک خود از عراق تا سوریه، ادغام نیروهای حشد الشعبی در ارتش را مقدمه‌ای برای مهار این گروه و بسته شدن دفاتر اقتصادی آن را نیز گامی در جهت انحلال آن دانستند.
اما از سوی دیگر، برخی از کارشناسان معتقدند این اقدام نخست وزیر عراق درواقع عملی در جهت حفظ و تثبیت ساختار نیروهای بسیج عراق و نیز بهره‌مندی از قدرت آنها در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی است چرا که علاوه بر اینکه حساسیت‌های آمریکایی و عربی نسبت به آن افزایش داشت، برخی از مهم‌ترین گروه‌های سیاسی عراق نیز نیروهای بسیج مردمی را سد محکمی در قبال برنامه‌های آتی خود تلقی می‌کردند. در همین رابطه این کارشناسان تاکید دارند که محتوای فرمان ده ماده‌ای عادل عبدالمهدی تفاوت چندانی با قانون این گروه در سال 2016 ندارد. قانونی که به تصویب پارلمان رسیده و در آن قید شده که این تشکیلات از فعالیت‌های سیاسی منفک و تحت امر نخست وزیر در چارچوب قانون فعالیت خواهند کرد. در این خصوص طبق گزارشی که خبرگزاری فارس منتشر کرده، در فرمان ده‌بندی نخست وزیر عراق مطلب جدیدی که علیه حشد الشعبی باشد، نه تنها اعلام نشده که بندهای اصلی از جمله بند نخست، بر موجودیت آن تاکید موکد کرده و گفته «حشد الشعبی بخشی جدایی‌ناپذیر از نیروهای مسلح عراق است». این را باید مقایسه کرد با زمان 2016 که برخی گروه‌های سیاسی نزدیک به آمریکا یا عربستان سعودی، تلاش کردند که موجودیت حشد الشعبی را بعد از نابودی داعش، کاملا منتفی کنند اما اکنون در فرمانی که تاکید بر قانون قبلی است، تصریح شده که حشد الشعبی، بخشی جدایی‌ناپذیر از نیروهای مسلح عراق است.
از سوی دیگر در فرمان جدید بر بسته شدن مقرهای حشد الشعبی تاکید شده و این چیزی است که ماه‌هاست حشد الشعبی خودش اجرا کرده و بسیاری از دفاتر به خصوص دفاتر منسوب به این سازمان را در شهرهای مختلف تعطیل کرده و نیروهای حشد الشعبی از داخل شهرها به بیرون منتقل شده‌اند.
تنها نکته‌ای که درخصوص فرمان جدید می‌توان اشاره کرد که جدید است، زمان صدور آن است؛ هم‌زمان یا مدتی بعد از اتفاقات امنیتی در بغداد که بزرگترین آن ورود معترضان به ساختمان سفارت بحرین و قبل از اصابت راکت در نزدیکی سفارت آمریکا است. علاوه بر این، در بندهای بعدی از اعضای حشد الشعبی خواسته شده که تمام اقدامات‌شان در چارچوب قانون باشد و اگر گروهی قصد کار سیاسی دارد، با جدا شدن از الحشد، راه هرگونه تبعات برای این سازمان را ببندد. از سویی دیگر برخی این اقدام نخست وزیر عراق را تلاشی برای مهار اعتراض‌ها و بهانه‌گیری‌های سیاسی به الحشد به خصوص از جانب برخی دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز تعبیر کردند.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» فرمان نخست وزیر عراق مبنی بر ادغام نیروهای حشد الشعبی در ارتش را بررسی می‌کند
محمدرضا ستاری
برجام بیمار را با اینستکس ناتوان زنده نگه داریم
«ابتکار» از مشکلات درونی احزاب گزارش می‌دهد
فردیت بلای جان احزاب سیاسی
رفع ابهام از واکنش‌ها به رای وحدت رویه دیوان عالی کشور
دیه زن و مرد برابر شد؟ نشد؟
طرح فاضلاب تهران چه زمانی تکمیل میشود؟
افزایش قیمت‌ها؛ چالش جدید بزرگترین پروژه محیط‌زیستی خاورمیانه
سخنگوی شورای نگهبان:
انقلاب اسلامی ایران به حزب یا جناحی خاص تعلق ندارد
نایب رئیس فراکسیون امید مجلس مطرح کرد
شورای عالی سیاستگذاری حرف همه را بشنود
جایگزینی در صنعت خودروسازی ماجرای تازه‌ای نیست
تکراری‌های آزار دهنده
از سوی فرمانده معظم کل قوا انجام شد
انتصاب جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح و رئیس سازمان بسیج مستضعفین
عضو کارگروه کاغذ در گفت‌وگو با «ابتکار»:
دولت به‌جای دخالت، نظارت کند
رئیسجمهوری در پیام به کنگره کردزبانان کشور:
هیچ تفاوتی بین اقوام وجود ندارد
اوپک 176؛ ناقوس پایان وابستگی به نفت
فرافکنی و پاککردن واقعیت؛ مسئله این است
