روزنامه ابتکار
1398/04/11
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته عبور ذخایر اورانیم غنی‌شده ایران از مرز 300 کیلوگرم را تایید کرد
شمارش معکوس برای گام دوم هستهایمحمدرضا ستاری
محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان روز گذشته در حاشیه مراسم ختم مرتضی صفاری نطنزی نماینده فقید مجلس، به خبرنگاران گفت: تا آنجا که من اطلاع پیدا کرده‌ام، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از سقف 300 کیلوگرم عبور کرده و از آنجا که پس از نشست کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه گذشته برگزار شد، اعلام کردیم که اقدامات اروپایی‌ها برای انجام تعهدات‌شان کافی نبوده است، ایران طبق برنامه از پیش اعلام شده، اقدامات خود را اجرایی خواهد کرد.
گفته‌های ظریف در حالی مطرح شد که پیش از آن خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرده بود که میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده 3.67 درصد ایران از مرز 300 کیلو عبور کرده و بازرسان آژانس روز گذشته با اندازه‌گیری میزان اورانیوم غنی‌شده این موضوع را تائید کرده‌اند. در همین راستا و پس از اعلام این خبر، سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اظهار کرد که ما از گزارش رسانه‌ها در ارتباط با ذخایر اورانیوم کم غنای ایران مطلع هستیم و یوکیا آمانو مدیرکل آژانس عبور دخایر اورانیوم ایران را به اطلاع اعضای شورای حکام رسانده است.
موضوع از چه زمانی جدی شد؟
این موضوع در حالی رقم خورده که ایران همزمان با سالگرد خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای، طی بیانیه‌ای از سوی شورای عالی امنیت ملی کشورمان در مرحله نخست فروش اورانیوم غنی‌شده و نیز آب سنگین را متوقف کرده و طی ضرب‌الاجلی دو ماهه به سایر طرف‌های برجام اعلام کرد که در‌صورت محقق نشدن خواسته‌های ایران ذیل توافق هسته‌ای، گام دوم یعنی غنی‌سازی بالای 3.67 و راه‌اندازی راکتور آب سنگین اراک در دستور کار قرار خواهد گرفت. ایران همچنین تاکید کرده که این اقدامات طبق بند 26 و 36 برجام صورت گرفته و علی‌رغم نارضایتی و مخالفت‌های صورت گرفته به خصوص از سوی سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه، در‌صورت عدم انجام تعهدات برجامی از سوی شرکای توافق هسته‌ای، گام دوم با جدیت بیشتری برداشته میشود.
هر‌چند ایران در بیانیه‌ای که در اردیبهشت ماه منتشر شد تصریح کرد که تمامی این اقدامات به منظور بازگشت به برجام صورت می‌گیرد، به گفته کارشناسان مرحله اول کاستن بخشی از تعهدات هسته‌ای اقدامی نمادین و اولیه از سوی ایران است زیرا طبق تحریم‌های آمریکا فروش اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین به محض رسیدن به مرز 300 کیلو و 120 تن با اخلال روبه‌رو شده بود. اما موضوعی که در این میان اهمیت دارد، این است که در همان زمان برخی از ناظران معتقد بودند که هنوز مشخص نیست ایران چه زمانی به ذخیره 300 کیلو اورانیوم و 120 تن آب سنگین برسد و از آنجا که تحریم‌های آمریکا نیز مانع از صادرات این دو میشود، گام نخست ایران موضوعی فرمالیته تلقی میشود. مسئله‌ای که با اعلام جدیت ایران برای ورود به گام دوم هسته‌ای و نیز خبر رسمی بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان که اواخر ماه پیش تصریح کرده بود ایران تا ششم تیرماه به میزان 300 کیلو اورانیوم غنی‌شده می‌رسد، سبب شد تا معادلات خروج تدریجی ایران از برجام روندی کاملاً متفاوت به خود بگیرد.
در همین رابطه، سه کشور اروپایی مواضع مختلفی را در پیش گرفتند. نخست ضرب‌الاجل شصت روزه ایران را رد کرده و حتی برخی از مقامات اروپایی تاکید کردند که بار دیگر تحریم‌ها را علیه ایران باز خواهند گرداند. از سوی دیگر در حالی که هایکو ماس وزیر خارجه آلمان به تهران سفر کرد و اخباری مبنی بر طرح جدید اروپا برای نجات برجام منتشر شده بود، دو روز قبل امانوئل ماکرون رئیس‌جمهوری فرانسه در حاشیه نشست گروه 20 تصریح کرد که اروپا برنامه‌‌ای فوری برای پیروی از آمریکا و اعمال تحریم علیه ایران ندارد.
اینستکس برای تعهدات اروپا کافی نیست
این در حالی است که پس از نشست کمیسیون مشترک برجام که جمعه گذشته در وین برگزار شد، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که کانال مالی اینستکس کاملاً فعال شده و نخستین تراکنش مالی آن در حال رقم خوردن است؛ امری که محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان روز گذشته به خبرنگاران گفت که اینستکس حرکت مقدماتی برای انجام تعهدات اروپا است. این تعهدات در بند 1 تا 3 ضمیمه 2 برجام صراحتاً قید شده و برای بند سوم اقدامی کافی محسوب نمی‌شود.
ظریف همچنین افزود: بعد از خروج آمریکا از برجام و اجرای ماده ۳۶ توسط ایران، یعنی به فاصله دو روز از این اتفاق در ۲۰ اردیبهشت سال ۹۷، اروپایی‌ها ۱۱ تعهد دادند که اینستکس هیچ کدام از این تعهدات نیست بلکه مقدمه‌ای برای اجرای آن تعهدات است. تاکنون نه تنها اروپایی‌ها اصل تعهدات‌شان را انجام نداده‌اند که مقدمه اجرای تعهدات‌شان بعد از حدود ۱۴ ماه تازه در حال عملیاتی شدن است. حال اینکه آیا اجرا شده یا خیر، ما در‌این‌باره اطلاع کافی نداریم که عملیاتی شده است یا خیر؟ ولی به هر حال اینستکس بدون اجرای سایر تعهدات معنایی ندارد. اروپایی‌ها تعهد کردند که فروش نفت ایران را تضمین کنند که این کار را نکردند. اروپایی‌ها تعهد کردند که حمل و نقل را تضمین کنند که این کار را هم نکردند. همچنین تضمین بازگشت دارایی‌های ایران و عواید فروش نفت را تعهد کرده‌اند. ۱۱ تعهد سه بار یعنی در جلسه اول با اروپایی‌ها، در جلسه بعدی با ۴+۱ و دوباره در جلسه‌ای در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل تکرار شد و در چند جلسه با معاونان وزرا ذکر شد اما اروپایی‌ها تعهدات‌شان را انجام ندادند.
از سوی دیگر، سید‌عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه نیز روز گذشته با بیان اینکه اینستکس چیزی نیست که مطالبه جمهوری اسلامی باشد، به خبرنگاران گفت: رایزنی‌ها ادامه دارد. پیام ما به طرف‌های اروپایی منتقل شده است. حدود ۱۰ روز فرصت است و امیدواریم در این مدت بتوانند گام مهم و عملی‌تری نسبت به اجرایی کردن اینستکس بردارند. اگر در این مدت گام مهمی از سوی اروپا برداشته نشود ایران در ۱۶ تیرماه گام دوم را برمی‌دارد. همچنین ما به آنها اعلام کرده‌ایم که اگر آنها گام عملی‌تر، ملموس‌تر و قانع‌کننده‌تر بردارند، حتماً این کاهش تعهدات ایران قابل بازگشت است وگرنه به مسیر خود ادامه خواهیم داد.
خطر از بین رفتن برجام
در این میان به گفته برخی از کارشناسان از آنجا که اروپا خواهان حفظ برجام است، اما تاکنون به گفته مقامات ایران حاضر به هزینه دادن در این رابطه نبوده است، ایران با کاهش تدریجی تعهدات خود که همزمان شده با تشدید تنش‌ها در خلیج فارس، سعی دارد با اعمال فشار بر روی اروپا، آنها را وادار سازد تا در جهت تغییر معادلات استراتژیک کاخ سفید اقدام کنند. از سوی دیگر برخی از تحلیلگران معتقدند با توجه به پیوندهای عمیق میان اروپا و آمریکا، اروپایی‌ها به خاطر برجام و ایران با آمریکا وارد یک چالش جدی نخواهند شد و ممکن است بار دیگر ایران را به واسطه نقض برجام به شورای امنیت سازمان ملل ببرند؛ مسئله‌ای که در‌صورت تحقق، بار دیگر آمریکا را بازیگر مسلط در شورای امنیت خواهد کرد و ممکن است گامی مهم در جهت خواسته آمریکا برای انداختن هزینه‌های خروج از برجام بر دوش ایران باشد. هر‌چند که هر دوی این دو دسته ناظران همچنان تاکید دارند که باید منتظر ماند و دید که آیا در مدت باقی مانده اروپا اقدامی جدی در جهت خواسته ایران صورت می‌دهد یا اینکه پس از 16 تیرماه معادلات به گونه‌ای دیگر رقم خواهد خورد؟
سایر اخبار این روزنامه
در همایش گرامیداشت «روز جهانی پناهنده» مطرح شد
تحریم علیه پناهندگان
جلال خوش‌چهره
پاسخ به سیاست تهدید
چند و چون علت‌ها و راهکارهای کاهش کرسی‌های زبان فارسی در جهان بررسی شد
چراغ کم‌سوی فارسی‌آموزی در دنیا
برای اولین بار انتشار داده‌های خام پیمایش‌های شهری انجام شد
آمارهای جالب از پایتخت
پرمصرف‌ترین مناطق کشور مشخص شدند
«برق» در شوک گرمای تابستان 98
زمینه‌ها و شرایط ایجاد یک جبهه سوم بررسی شد
«جریان سوم»؛ عبور از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته عبور ذخایر اورانیم غنی‌شده ایران از مرز 300 کیلوگرم را تایید کرد
لاریجانی در مراسم روز صنعت و معدن:
ترامپ در صحنه بین‌المللی فرد بی‌آبرویی است
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران اعلام کرد
افزایش ظرفیت تولید کنسانتره نقشه راه شرکت مس
تا پایان تیرماه
حداقل یک بار با کارت سوخت شخصی سوخت‌گیری کنید
وزیر نفت:
اینستکس بدون واریز پول نفت پاسخگو نیست
