چینی‌ها برای سفر به ایران دیگر ویزا لازم ندارند یک گام به جلو برای جذب ولخرج‌ترین گردشگران دنیا

گروه ایرانشهر: چند سالی می‌شود که رقابت بر سر جذب گردشگران چینی در سراسر جهان بالا گرفته است. گردشگرانی که به توریست‌های ولخرخ شهرت پیدا کرده‌اند و شمار بالای جمعیتشان آنها با را به یکی از مهم‌ترین گردشگران دنیا تبدیل کرده است. هر کشوری در این بازار فشرده و رقابتی در صنعت گردشگری سعی می‌کند که سهمی از گردشگران چینی داشته باشد. در این میان ایران نیز سعی دارد تا با برقراری ارتباط با این کشور سهمی از گردشگران چینی داشته باشد. به همین دلیل با موافقت هیئت دولت، ویزای ورود به ایران برای اتباع چین لغو شده است. این طرح پس از ابلاغ هیئت دولت، فقط برای اتباع چینی اجرا می‌شود و ایرانی‌ها برای سفر به این کشور، همچنان باید ویزا دریافت کنند.
تاکنون در دنیا، نام چین در صنعت گردشگری به اعتبار گردشگران پرتعداد این کشور شنیده شده است؛ کشوری که تنها در سال ۲۰۱۷ تعداد ۱۴۵ میلیون شهروند آن به سایر کشورهای جهان سفر کردند و ۱۱ درصد از کل گردشگران جهان را در این سال تشکیل دادند. بر اساس گزارش آژانس مسافرتی آنلاین سی تریپ چین و اتاق فکر چینی (مرکز چین و جهانی‏سازی) که به گردشگران چینی عنوان پرخرج‌ترین گردشگران جهان در سال ۲۰۱۶ را داده است، رقم ولخرجی این گردشگران در سال 2016 در سراسر جهان ۲۶۱ میلیارد دلار بوده است که این میزان حدودا ۲۱ درصد از صنعت گردشگری جهان را به خود اختصاص داده است. طبق این گزارش گردشگری چینی در خارج از چین در ۱۲ سال متوالی از رشد 2 رقمی بهره‌مند بوده است. صدور ویزاهای ۱۰ ساله برای گردشگران چینی توسط کشورهایی از جمله آمریکا، کانادا و سنگاپور به بازارهای گردشگری چین کمک می‌کرده است و این گردشگران را به مهم‌ترین نیروی محرک صنعت گردشگری جهان تبدیل کرده است. علاوه بر این، چین از ژانویه تا نوامبر سال گذشته ۲۶۰ شرکت هواپیمایی بین‌المللی افتتاح کرده است که محرک تقاضا برای گردشگری بوده است. طبق این گزارش در سال ۲۰۱۵ مسافران چین بیش از ۱۲۰ میلیون سفر خارجی انجام داده‌اند که در مقایسه با سال ۲۰۰۵ افزایش ۳۱۳ درصدی داشته است. بر اساس ارقام منتشر شده از کنفرانس اقتصاد بین‌الملل در سال ۲۰۱۷، گردشگری چین ۶/۷ تریلیارد دلار در جهان توزیع کرده که به واسطه پولی که به اقتصاد جهان تزریق شده بیش از ۲۹۲ میلیون شغل ایجاد شده است. از همین رهگذر، کشورهایی که در حوزه گردشگری پیشرو و فعال محسوب می‌شوند، توجه ویژه‌ای به بازار چین دارند و با بازاریابی‌های گسترده در این کشور، درصدد جذب گردشگران ولخرج چینی هستند که با سفرهای خارجی خود بیش از 2.5 میلیارد دلار برای جوامع میزبان و کشورهای مقصد خود عواید اقتصادی رقم می‌زنند.
ایران نیز برای اینکه سهمی از گردشگران چینی داشته باشد، سعی در برقراری روابطی با این کشور در حوزه گردشگری داشته است. روابط رسمی گردشگری بین ایران و چین نیز از سال ۲۰۱۱ میلادی با امضای توافق‌نامه‌ای دوجانبه و با اضافه شدن نام ایران به فهرست مقاصد سفر چینی‌ها، آغاز شده است. ایران سال‌ها است برای جذب یک درصد از سهم بازار میلیونی گردشگری چین تمایل نشان داده و مدام حرفش را می‌زند، اما هنوز موفق نشده به این سهم را به دست آورد. طبق آخرین آماری که سفیر چین در ایران اعلام کرده، در سال ۲۰۱۷ برای ۱۱۷ هزار نفر ایرانی ویزای چین صادر شده، در حالی که جمعیت چینی‌هایی که به ایران آمدند کمتر از ۷۰ هزار نفر بوده است. امین خوشنواز نیز در مقاله‌ای با عنوان «چرا چینی‌ها باید خیلی بیشتر به ایران سفر کنند» با انجام تحقیقی میدانی، به این نتیجه رسیده است که ایران حتی جزو ۲۰ مقصد نخست انتخابی گردشگران چینی نیست. مهم‌ترین ضعفی که باعث شده روابط گردشگری ایران و چین حالتی تخصصی و بیشتر رویکردی تجاری و تخصصی داشته باشد، شناخت ضعیف مردم دو کشور از یکدیگر است. شناختی که بخش مهمی از آن به تبلیغات گردشگری ایران در عرصه بین‌المللی بازمی‌گردد.
با این حال لغو روادید ایران و چین از سال ۱۳۹۵ مطرح شده است اما سفیر چین در ایران تا یک سال پس از طرح چنین موضوعی نسبت به آن ابراز بی‌اطلاعی می‌کرد. پانگ سن به ایسنا گفته بود: «تاکنون صحبتی درباره لغو ویزا از سوی ایران با چین مطرح نشده است.»


ایران در گام بعدی و در شرایطی که طرفین نگرانی‌هایی درباره حواشی سفر بدون ویزا داشتند، طرح «لغو ویزای گروهی» را مطرح کرد که مورد توافق وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری واقع شد که به همراه پیشنهادهای دیگری چون «لغو یک‌طرفه ویزای ایران برای اتباع چین» یا «لغو ویزای گروهی با چین»، «صدور ویزای رایگان تزانزیت در فرودگاه بین‌المللی امام‏خمینی» و «حذف مهر ورود در پاسپورت» به هیئت دولت ارائه شد که در جلسه هفته گذشته، رئیس‏جمهوری با هدف توسعه گردشگری، با برخی از این بندهای پیشنهادی موافقت کرد.
رئیس‏جمهوری هفته گذشته نیز با صدور مصوبه «حذف مهر ورود به ایران از گذرنامه اتباع خارجی» موافقت کرد. وزارت امورخارجه این طرح را از بهمن‌ماه سال ۱۳۹۶ در فرودگاه بین‌المللی تهران آغاز کرده بود که از مهرماه سال ۹۷ نیز در سایر مبادی ورودی به کشور فراگیر شد.
اکنون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از موافقت هیات دولت با تصویب طرح لغو یک‌طرفه ویزای ایران برای اتباع چین خبر داده است. ولی تیموری ـ معاون گردشگری ـ گفته است: «این پیشنهاد حاصل توافق کارگروهی متشکل از رییس سازمان میراث‌فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری و وزیر امورخارجه بود که موافقت هیئت دولت را برای تصویب دریافت کرد و حالا باید فرآیند ابلاغ آن طی شود تا به مرحله اجرا برسد.»
گرچه دنیا برای دستیابی به سهمی از بازار گردشگران چینی تلاش می‌کند اما جالب است که بدانیم سر چین هم از این بازار بی‏کلاه نمانده است. طبق آخرین آمار «سازمان جهانی گردشگری»، چین در سال ۲۰۱۷ پذیرای حدود ۶۰ میلیون و ۷۴۰ هزار گردشگر خارجی در خاک خود بوده است؛ رقمی که فاصله‌ای چند میلیونی با آمار توریستی‌ترین کشورهای جهان دارد. اما «گاردین» در گزارشی چنین ادعا کرده است که تا سال ۲۰۳۰ معادلات کنونی به‌هم خواهد خورد و چین تبدیل به مقصد نخست گردشگری در جهان می‌شود. بنا به یافته‌های پژوهش جدیدی که موسسه «یورواستار اینترنشنال» انجام داده، تا سال ۲۰۳۰ چین با عبور از فرانسه به محبوب‌ترین مقصد سفر جهان میان گردشگران تبدیل خواهد شد و همزمان عنوان گردشگرفرست‌ترین و گردشگرپذیرترین کشور جهان را تصاحب خواهد کرد. به گزارش «گاردین» این پژوهش افزوده است که تا این سال، تعداد گردشگران خروجی چین از تعداد ۲۶۰ میلیون نفر عبور می‌کند و چینی‌ها با اختلافی بسیار نسبت به گردشگران آمریکایی و آلمانی، پرتعدادترین گردشگران جهان خواهند بود. در حال حاضر فرانسه، اسپانیا و آمریکا به‌ترتیب با پذیرش ۹/ ۸۶ میلیون، ۸/ ۸۱ میلیون و ۹/ ۷۶ میلیون گردشگر خارجی در سال ۲۰۱۷ رتبه‌های برتر توریستی‌ترین کشورهای جهان را به خود اختصاص داده‌اند و چین در حالی در رده چهارم این فهرست قرار گرفته که در این سال میزبان اندکی کمتر از ۶۱ میلیون گردشگر خارجی در خاک خود بود. با این حال «گاردین» به نقل از مدیر موسسه «یورواستار اینترنشنال» تصریح می‌کند که حتی هم‌اکنون نیز صنعت گردشگری یکی از ستون‌های اقتصاد چین محسوب می‌شود و این اهمیت مقامات این کشور را به ‌صرافت توسعه سریع این حوزه در چین انداخته است. بر طبق این پیش‌بینی چین بیشترین سفرها را از آسیا و خصوصا کشورهای منطقه همچون هنگ‌کنگ و تایوان خواهد گرفت. «گاردین» در این گزارش همچنین تحلیل می‌کند که یکی از دلایل عمده افزایش بازدید‌کنندگان چین در سال‌های آینده و خصوصا افزایش سفر اتباع کشورهای همسایه چین به این کشور، رشد اقتصادی و افزایش سرانه درآمد مردم کشورهای آسیایی و همجوار چین است؛ خصوصا که چین سیاست‌هایی در پیش گرفته تا دسترسی شهروندان کشورهای همسایه به چین و فرآیند صدور ویزای این کشور برای آنان تسهیل شود. این گزارش دلیل توجه ویژه چین به کشورهای آسیایی را در واقعیت نهفته در این آمار می‌داند که هم‌اکنون ۸۰ درصد گردشگران خارجی که از کشورهای آسیایی بازدید می‌کنند، خود از یک کشور آسیایی دیگر آمده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تعداد سفرهای خارجی آسیایی‌ها تا سال ۲۰۳۰ که مشتریان اصلی سفر به چین نیز محسوب می‌شوند، بیش از ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت.