وقت خداحافظی زودهنگام با مرکل فرارسیده است؟

نبی شریفی- آلمان این روزها موج شدید گرما را تجربه می‌کند اما به نظر نمی رسد آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و قدرتمندترین رهبر اتحادیه اروپا که تنش چنین مقابل دوربین رسانه ها به «لرزه» افتاده، برای فرار از گرما «خربزه» خورده باشد. پس دلیل دولرزش غیر ارادی خانم صدراعظم طی دوهفته گذشته مقابل دوربین رسانه ها چه بوده است؟ کم آبی؟ یا خستگی؟ یا... نخستین بار 18 ژوئن در مراسم استقبال از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین بود که رسانه ها لرزش مرکل را ثبت کردند. البته مرکل در کنفرانس خبری مشترک خود با رئیس جمهور اوکراین، توضیح داد که او در این فاصله، سه لیوان آب نوشیده است. او گفت: «واقعا به آب نیاز داشتم و بعد از آن بود که همه چیز برایم خیلی خوب شد.» اما آیا به راستی کم آبی دلیل لرزش بدن و دستان صدراعظم آلمان بود؟ پس چرا زمانی که رئیس جمهور این کشور در مراسم  تودیع کاترینا بارلی، وزیر دادگستری آلمان سخن می گفت، صدراعظم آلمان در دومین لرزش خود در حالی که از شدت لرزش دستانش را به هم می فشرد، لیوان آبی را که برایش آوردند، ننوشید؟ شاید نتوان کم آبی را دلیل خوبی برای وضعیت جسمانی جدید او دانست. درباره کم خوابی هم مرکل پیشتر به شوخی گفته بود که مثل یک «شتر بی‌نیاز به خواب» است و می‌تواند بدون استراحت کامل در شب، روزهای پی‌در‌پی راه برود. استقامت بدنی او را حتی دیگر رهبران اروپا که در مذاکرات طولانی مدت همراه او بوده اند، تایید می کنند. مرکل که 17 روز دیگر تولد 65 سالگی اش را جشن می گیرد، در حال گذراندن چهارمین دوره صدراعظمی است. 13 سال و نیم (از 22 نوامبر 2005) از دوران صدراعظمی او در آلمان می گذرد و اگر مرکل این دوره را تا آخر در دولت (سال 2021) بماند رکوردی تاریخی را کسب خواهد کرد. در پایان این دوره، صدارت او به 17 سال می‌رسد. به جز اوتو فون بیسمارک، صدراعظم پولادینِ قرن نوزدهم آلمان که به مدت 19 سال (1871ـ1890) صدراعظم امپراتوری آلمان بود، هیچ صدراعظم دیگری چنین رکوردی نداشته است.
مرکل در سراشیبی؟
مرکل سال ۱۹۵۴ در هامبورگ آلمان غربی متولد شد. پدرش، هورست کاسنر (Horst Kasner) کشیش کلیسای لوتری بود؛ یکی از معدود موسسه‌هایی که بعد از تقسیم آلمان، در هر دو بخش شرقی و غربی به کارش ادامه داد. پدر جدی و سخت گیر، مدتی بعد از تولد آنگلا با وجود مخالفت همسرش، خانواده را به آن طرف مرز یعنی جمهوری دموکراتیک آلمان (یا آلمان شرقی) برد تا به کلیسا خدمت کند. در آن سال حدود 200 هزار نفر از آلمان شرقی به غربی فرار کرده بودند و تصمیم غیرمعمول کاسنر، باعث شده بود مقامات کلیسای آلمان غربی به او لقب کشیش سرخ را بدهند. آنگلا زمان بچگی کمی دست و پا چلفتی بود. او بدون زمین خوردن نمی‌توانست در خیابان سرپایینی راه برود. خودش پیشتر گفته بود، «کاری را که یک آدم عادی ناخودآگاه انجام می‌داد، من مجبور بودم اول در موردش فکر کنم و ببینم چطور باید انجامش بدهم، بعد تمرین کنم.» آنگلا کم‌کم بزرگ‌تر شد. او در خانواده باورمند مسیحی رشد کرد و با این‌که هیچ‌گاه خود را مخالف دولت سوسیالیستی نشان نداد ولی هرگز با جهان‌بینی حاکم در آلمان شرقی هم سو نبود. در مدرسه و دانشگاه همیشه شاگرد اول بود. در دانشگاه لایپزیک فیزیک خواند و دکترای شیمی کوانتومش را از دانشگاه برلین گرفت. سال ۱۹۷۷، آنگلای 23 ساله با اولریش مرکل فیزیک دان ازدواج کرد اما زندگی‌شان پنج سال بیشتر دوام نداشت. آنگلا اما نام فامیلی شوهرش را حتی بعد از ازدواج با شوهر فعلی‌اش تغییر نداد. هنگام خیزش صلح‌آمیز مردم برای تغییر رژیم در آلمان شرقی، مرکل در سال ۱۹۹۰ یعنی در ۳۶ سالگی تازه به صحنه سیاست وارد شد و در جبهه «جنبش دموکراتیک» به عنوان سخنگو به کار پرداخت. او در همان سال عضو حزب دموکرات مسیحی CDU شد و از آن پس پله‌های پیشرفت در کسب مقام‌های سیاسی را در کوتاه ترین مدت پیمود. شش بار به عنوان نماینده به پارلمان رفت، در دو کابینه وزیر صنایع و معادن و سپس وزیر محیط زیست بود. نخست به دبیرکلی و سپس به ریاست حزب دموکرات مسیحی‌ها برگزیده شد و در ۵۱ سالگی به عنوان نخستین زن در تاریخ آلمان، مقام صدر اعظمی یا همان ریاست دولت را بر عهده گرفت. سال گذشته کاهش ۱۱ درصدی آرای حزب مرکل در ایالت هسن و نتایج نامطلوب ایالت بایرن، مرکل را در موقعیتی متزلزل قرار داد. موضوعی که باعث شد او در انتهای سال گذشته میلادی پس از ۱۸ سال، از رهبری حزب دموکرات مسیحی کناره گیری کند. حالا در صورتی که مرکل قادر به انجام وظایف خود نباشد، اولاف شولتس، معاون صدراعظم و وزیر فعلی دارایی وظایف او را به عهده می‌گیرد. حالا همه منتظرند ببینند مرکل در حدود دو سال باقی مانده از دولتش، می تواند همچون کودکیش سرانجام از سرپایینی ها باقدرت عبور کند، یا لرزش های گاه و بی گاه، او را زمین می زند و باعث کناره گیری اش می شود.