مردم می گویند من نوستالژی هستم

 زهره شکوفنده، یک نام آشنا در عرصه دوبله کشور است. بانوی توانمندی که از دوران کودکی این حرفه را آغاز کرده و در قریب به 63 سال فعالیت در این حوزه، راه دراز و دشواری را پیموده است. او برایمان می‌گوید که این حرفه تا حدی برایش موروثی بوده است و پیش از او، پدر، برادر و پسر عمه هایش هم در این عرصه فعالیت داشته‌اند.
اما شکوفنده برای مخاطبان برنامه‌های تلویزیون «جودی آبوت» سریال بابا لنگ دراز، «مونیک» سریال ارتش سری، صدای «فخری خوروش» در سریال سوته دلان، صدای فریماه فرجامی در فیلم مادر، «مایکلا کوئین» سریال پزشک دهکده و... شناخته می‌شود.
خودش در شرح این عمر حرفه‌ای دور و دراز، بیان می‌کند: «بیش از شش دهه کار دوبله و گویندگی انجام داده ام، یعنی خیلی قبل از آن که صدا و سیمایی در کار  باشد.»
دلی پر درد از حال و هوای این روزهایش دارد و می‌گوید که هنر او و همکاران پیش کسوتش آن طور که شایسته بوده، قدر دانسته نشده است.  ساعتی با این هنرمند به گفت وگو نشستیم و او برایمان از فراز و فرودهای حرفه اش گفت.


پیش کسوتان عرصه دوبله را کنار گذاشته‌اند
همان ابتدای صحبت برایمان توضیح می‌دهد: «دیگر مانند گذشته سر کار نمی‌روم، در واقع بازنشسته بدون حقوقم، متاسفانه کار ما طوری شده که بسیاری از پیش کسوتان عرصه دوبله به رغم توانایی‌های بسیارشان، بدون آن که بخواهند از این عرصه کنار گذاشته می‌شوند.»
او در ادامه گفت‌وگو، حرف از حساسیت حرفه‌ای می‌زند که به باور او یک هنر است؛ دوبله بیش از آن که تکنیک باشد، یک هنر است. به همین دلیل خیلی‌ها آمدند و رفتند چون جایگاه هنرمندی این عرصه را نمی‌دانستند. لطف خدا شامل همه ما پیش کسوتان قدیمی شده که صدای خاص داشتیم، تعداد ما قدیمی‌ها از 10 یا 12 نفر تجاوز نمی‌کند. جمع ما با عشق و علاقه به این عرصه وارد شد. شماری از آن‌ها حالا دیگر در قید حیات نیستند.
وی در خصوص فرایند جذب دوبلورهای صدا و سیما چنین توضیح می‌دهد: صدا و سیما دو سال پیش از هزاران نفر تست گرفت، از این تعداد پنجاه و چندنفرشان ماندگار شدند. آموزش این گروه نیز از آبان سال گذشته آغاز شده است، تا این گروه به طور کامل با حرفه دوبله آشنا شوند بعد دوباره از آن‌ها تست گرفته می‌شود.
این دوبلور پیش کسوت وضعیت عرصه دوبله را بسیار نامطلوب می‌داند و معتقد است: این حرفه در اصطلاح عامیانه اش، حالا بزن در رویی شده. یعنی برای دوبله کاری، یکی دو تا دوبلور قدیمی و پیش کسوت را انتخاب می‌کنند و بقیه کار را به جوان‌های کم تجربه می‌سپارند. مخالف ورود نسل جوان‌تر به این عرصه نیستم. اقتضای هر کاری نیروسازی برای تداوم آن است اما می‌خواهم بگویم آن وسواس و دقت گذشته وجود ندارد. آن‌هایی که وارد این حوزه می‌شوند، مثل قدیم‌ها عاشق این حرفه نیستند که برایش انرژی صرف کنند و بکوشند کار را ارتقا بدهند. انگار همه چیز برایشان سرسری و رفع تکلیف است. این وضعیت، نسل ما را که سال‌ها برای این عرصه انرژی گذاشتیم و عمر صرف کردیم، نگران می‌کند.
کاش با تتمه نسل قدیمی دوبلورها، برخورد بهتری می‌شد
این هنرمند، ضمن انتقاد از وضعیت پیش کسوتان این عرصه بیان می‌کند: متاسفانه اغلب دوبلورهای پیش کسوت حقوق ثابتی ندارند، پرینت حقوق شب عید بنده که با تاخیر پرداخت شد، برای یک هفته کاری، یک میلیون تومان بوده است. از زمان ریاست آقای ضرغامی مقرر بود پیش کسوتان دوبله که بیش از 60 سال سن دارند،  حق الزحمه‌ای کار می‌کنند و طبیعتا بازنشستگی هم ندارند، مشمول «طرح سپاس» شوند تا حقوق ناچیزی به آنان پرداخت شود، تاکنون این طرح صرفا به 10 یا شاید 12 نفر تعلق گرفته است و دیگران هنوز در انتظار مشمولیت هستند.
شکوفنده یادآور می‌شود: سال گذشته چهار تن از همکاران خوبمان را در عرصه دوبله از دست دادیم. دیگر هیچ کس نمی‌تواند جای این عزیزان را در این عرصه پُر کند. دلم می‌خواست حداقل با ما که تتمه این نسل قدیمی هستیم برخورد بهتری می‌شد. این درست نیست که هر چندماه یک بار اگر فیلم جدیدی از آنجلیناجولی یا کتی بیتس برسد، برای دوبله دعوتمان کنند. آن سمت ماجرا و در جشنواره‌ها هم اسمی از ما نمی‌آورند.
 پیشنهادهای زیادی از گروه‌های دوبله زیرزمینی دارم
این هنرمند می‌گوید که این روزها از طرف گروه‌های زیرزمینی دوبله پیشنهادهای خوبی دارد اما تاکنون مقاومت کرده است. دلیلش را هم این طور ذکر می‌کند: با این که این گروه‌ها پول بهتری پیشنهاد می‌دهند اما تاکنون از کار برای آن‌ها خودداری کرده‌ام چون می‌خواهم به انجمن دوبلاژ ایران وفادار بمانم. البته که همین انجمن هم از من حمایت لازم را به عمل نیاورده است. نمی‌دانم آینده چه می‌شود، امیدوارم شرایط طوری رقم نخورد که مجبور شوم این جنس پیشنهادها را بپذیرم.
از او می‌پرسیم حالا اگر بار دیگر به گذشته بازگردد آیا باز هم این حرفه را برای فعالیت انتخاب می‌کند، تاملی می‌کند و پاسخ می‌دهد: من عاشق کارم هستم، بنابراین نمی‌توانم با قطعیت بگویم که اگر قرار باشد دوباره برای مسیر پیش رویم انتخابی انجام بدهم، همین حرفه خواهد بود یا خیر؟ انکار نمی‌کنم که گاهی فکر می‌کنم اگر در حرفه دیگری مشغول بودم، در این سن و سال حداقل حقوق ثابتی داشتم. البته بگویم در این سال‌ها آن چیزی که به من انگیزه می‌داد تا این حرفه را ادامه بدهم مهربانی مردم نازنین مان بود که همیشه به هنرمندان شان لطف دارند.
مردم با صدای ما خاطره‌های بسیاری دارند
این دوبلور پیش کسوت یادآور می‌شود: مردم با دیدن ما بسیار ابراز احساسات می‌کنند، می‌گویند: «شما نوستالژی ما هستید، ما با صدای شما خاطره‌های زیادی داریم. » فکر می‌کنم این لطف خدا بوده که به بخشی از خاطرات و احساسات خوب مردم این سرزمین تبدیل شده ایم.
از «شکوفنده» می‌پرسیم با کدام یک از شخصیت‌هایی که به جای آن گویندگی می‌کنید، هم‌ذات‌پنداری بیشتری دارید، در جواب می‌گوید: بنده سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی بسیاری را دوبله کردم و تمام کارهایم را دوست دارم. با این حال فکر نمی‌کردم «جودی ابوت» این قدر بین مردم محبوب شود. تروی، پزشک دهکده و یانگوم از دیگر سریال‌هایی بودند که با استقبال زیاد مردم مواجه شدند. علاوه بر این حداقل 20 سریال کره‌ای کار کرده‌ام که عمده آن‌ها پُرمخاطب شده و بارها و بارها در تلویزیون به نمایش در آمده‌اند.
می خواهیم بدانیم که تا به امروز پیشنهاد بازیگری هم دریافت کرده است، در پاسخ بیان می‌کند: در دوره‌های مختلفی به من پیشنهاد بازیگری شد. هم قبل انقلاب و هم حتی همین هفت سال پیش اما قبول نکردم. دوست ندارم مخاطبان، صدا و تصویرم را همزمان ببینند، تجربه نشان داده که این کار نتیجه خوبی ندارد. شما جای یک کاراکتر جوان در یک فیلم صحبت می‌کنید اما بعد سیمای شما را در فیلم و سریالی می‌بینند. بعد از آن اجرای تان برای شخصیت‌های جوان مورد پذیرش و باور مخاطب قرار نمی‌گیرد.  به نوعی آن ظرفیت هم ذات پنداری از دست می‌رود.
دوبله استعداد، سرعت عمل، حوصله و عشق می‌خواهد
شکوفنده تاکید موکدی دارد که دوبله با تقلید صدا بسیار متفاوت است و توضیح می‌دهد: هر چقدر که تقلید صدای شما عالی باشد، می‌گویند عین فلانی حرف می‌زند، این که یک نفر به شما بگوید صدای خوبی داری برو دوبلور شو، نسخه خوبی نیست. در واقع آن کسی که بتواند اجرای خوبی را به مدد یک صدای توانمند داشته باشد، در این عرصه موفق خواهد بود.
این دوبلور پیش کسوت ادامه می‌دهد: من همیشه می‌گویم از 80 میلیون ایرانی، 70 میلیون نفر دوبله را دوست دارند اما مردم باید بدانند که این حرفه؛ استعداد، سرعت عمل، حوصله و عشق می‌خواهد. تمامی این ویژگی‌ها را باید دارا باشید در غیر این صورت توصیه نمی‌کنم که به این عرصه وارد شوید.
آخرین صحبت او در خصوص سبقه خانوادگی اش در عرصه گویندگی و دوبلوری است: پسر عمه‌ام «منوچهر اسماعیلی» اسطوره عرصه دوبله است، هر زمان که مدیر دوبلاژی پروژه‌ای را بر عهده داشتم، بی شک آقای اسماعیلی در کنار ما حضور داشتند. پدرم حشمت ا... شکوفنده نیز که سال هاست که به رحمت خدا رفته‌اند، در این عرصه صاحب سبک و کسوت بود. دخترانم نیز زمانی که بچه بودند به این عرصه آمدند اما این کار را دوست ندارند. بنده هم بنا به تجربه شخصی‌ام ترجیح می‌دهم که آن‌ها وارد این حرفه نشوند. خدا را شکر می‌گویم که دخترانم علاقه‌ای به دوبله ندارند.