تهیه‌کننده‌ها باید «نه گفتن» به پول مشکوک را یاد بگیرند

سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: محمد احمدی تهیه‌کننده سینما، در گفت و گو با «جوان» درباره آسیب‌های ناشی از پول‌های مشکوک بر سینما می‌گوید: پول‌های مشکوک تاثیر بدی بر سینما دارد و این سرمایه‌ها که بی‌رویه توسط برخی سرمایه‌گذار‌ها به سینما آورده می‌شود، بیشترین ضرر را به جریان مستقل سینما وارد می‌کند. احمدی می‌افزاید: بیشتر حجم پول مشکوک صرف جذب بازیگر می‌شود. آدم‌های خاص با این پول‌ها قرارداد‌هایی می‌بندند که بعد از آن تهیه‌کنندگان مستقل سینما توان انجام کار را از دست می‌دهند، زیرا بازیگری که دستمزدی بالاتر از حد خودش گرفته حاضر نیست دوباره با دستمزد عادی و عرف بازی کند.
سینماگران باید خودشان وارد عمل شوند
تهیه‌کننده فیلم به دنیا آمدن، با اشاره به اینکه بهتر است مبارزه با پول‌های مشکوک در سینما از خود سینماگران شروع شود تا نیازی به حضور قوه قضائیه نباشد، ادامه می‌دهد: سینماگران باید روی موضوع پول‌های مشکوک حساس شوند و کنترل این موضوع از طریق صنف سینمایی انجام شود. با این کار می‌شود جلوی ورود این گونه پول‌ها را گرفت. احمدی در واکنش به اظهار نظر یک کارگردان که گفته بود «خیلی‌ها به ورود پول مشکوک به سینما اعتراض می‌کنند، چون خودشان به این سرمایه‌گذار‌ها دسترسی ندارند»، می‌گوید: این حرف تا حدی درست است، خیلی از تهیه‌کننده‌ها فکر می‌کنند فقط باید فیلمشان را بسازند و برای همان فیلم سرمایه جذب کنند، به همین دلیل با چنین سرمایه‌گذار‌هایی وارد مذاکره می‌شوند. تا زمانی که همبستگی میان تهیه‌کننده‌ها برای مبارزه با پول مشکوک به وجود نیاید، کاری از پیش نمی‌رود. تهیه‌کننده سینمای ایران پیشنهاد می‌کند: باید صنف سینمایی تصمیم بگیرد تا ضوابطی ایجاد شود که سرمایه ورودی به سینما از چه منبعی است و دستمزد‌های عوامل و بازیگران در چه حدی باشد و کسی هم از این حد متعارف دستمزد‌ها تخطی نکند. احمدی تأکید می‌کند: اگر تهیه کنندگانی از این مقررات سرپیچی کنند، سینما باید برای آن‌ها مجازات در نظر بگیرد و حتی آن‌ها را ممنوع‌الفعالیت کند.
احمدی با اشاره به اینکه ورود پول‌های مشکوک باعث می‌شود تهیه‌کنندگان مستقل از سینما دور شوند، توضیح می‌دهد: با کم شدن تعداد تهیه‌کنندگان فعال بخش خصوصی، عده‌ای که هنوز می‌خواهند کار کنند، سراغ فیلم‌های کمدی ضعیف می‌روند.


راه دور کردن سینما از پول مشکوک
از سویی دیگر تقی علیقلی‌زاده، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «رستاخیز» در گفت و گو با مهر درباره برخورد سینما با «پول مشکوک» می‌گوید: سینماگران کارآگاه نیستند که بدانند فردی که می‌خواهد در سینما سرمایه‌گذاری کند، پولش از کجا آمده است، اما در عین حال ایران کشوری نیست که نتوان فهمید فرد علاقه‌مند واقعی به سرمایه‌گذاری در سینما چه کسی است. فکر کنید مشکوک‌ترین پول جهان می‌خواهد وارد یک پروژه سینمایی شود و صاحبان فیلم اطلاعی در این زمینه ندارند، در چنین شرایطی اگر ساز و کار حرفه‌ای وجود داشته باشد، آن پول مشکوک یا از سینما فاصله می‌گیرد یا به هدفی که می‌خواهد نمی‌رسد. وی بیان می‌کند: اگر تهیه‌کنندگان سینمایی تبدیل به آدم‌ها و کارمندان سرمایه‌گذاران نشوند و باور داشته باشند که حرف اول و آخر را در تولید یک فیلم خودشان می‌زنند، پول‌های مشکوک از سینماگران فاصله می‌گیرد. تهیه‌کننده باید به حرفه‌ای که انجام می‌دهد مسلط باشد، به شغل خود احترام بگذارد و منافع و مصالح فیلم را رعایت کند که در این شرایط پول‌های مشکوک از سینما دور می‌شود.
این تهیه‌کننده سینما تأکید می‌کند: نباید فراموش کرد که افرادی که با چنین پول‌هایی وارد سینما می‌شوند، راه‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری دارند، اما زمانی که سینما را انتخاب می‌کنند چندان به دنبال کار صددرصد اقتصادی و زایش مالی نیستند بلکه به دنبال وجه اجتماعی آن هستند که در قاب سینما به دست می‌آورند.
علیقلی‌زاده می‌گوید: دقت به اصول حرفه‌ای سینما در همه زمینه‌ها کارساز است. به این معنا که توجه به این مسئله حتی در دعاوی صنفی، نیمه‌کاره ماندن فیلم‌های سینمایی و موارد دیگر مؤثر است. زمانی که تهیه‌کننده کار خود را بلد باشد در اولین مذاکره با سرمایه‌گذار فضای حقوقی و حرفه‌ای مناسب را ایجاد می‌کند.
تهیه‌کننده «رستاخیز» در پایان می‌گوید: کافی است قرارداد فیلم‌هایی که با پول‌های مشکوک ساخته شده‌اند را بخواهیم تا بسیاری از مسائل مشخص شود. سینماگران باید ارزش‌های خود را درک کنند و با تسلطی که روی کار خود دارند، فعالیت‌های درستی در سینما داشته باشند.
خروج خانه سینما از انفعال در برابر پول مشکوک
مقابله با پول‌های مشکوک، به عنوان یک درخواست از معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی ابتدا در نشست رسانه‌ای جشنواره فیلم فجر نیز مطرح شد. ابراهیم داروغه‌زاده در آن نشست و در چند اظهار نظر بعدی، با اشاره مستقیم به قوه قضائیه، خواستار مداخله این قوه و اعلام نام فیملسازان و فیلم‌هایی شد که با پول‌های مشکوک تولید شده‌اند. با وجود تشکیل پرونده قضایی برای برخی چهره‌های نوظهور در سینما و شبکه نمایش خانگی، هنوز هم ردپای این افراد در سینمای ایران دیده می‌شود و حتی چند فیلم سرشناس جشنواره فجر با اتهام دریافت‌های مالی از افراد دارای پرونده فساد مالی روبه‌رو هستند.
بحث مقابله صنفی با جریان پول‌های مشکوک، در برنامه «هفت» نیز مطرح شد. منوچهر شهسواری، مدیرعامل خانه سینما، در آن برنامه تلاش کرد تا حد امکان موضوع پول‌های مشکوک را غیرمهم جلوه دهد، اما در عین حال گفت: «اگر ما مقابل این ماجرا ایستاده بودیم هیچ وقت به این اتفاقات نمی‌رسیدیم. ما باید خود را برای یک تغییر و تحولات آماده کنیم. ساختار خانه سینما پاسخگوی نیاز‌های امروز نیست، مهم‌ترین نکته این است که ساختار خانه سینمای باید مجدداً تألیف شود. نظام تهیه‌کنندگی ما دچار شکاف‌هایی در درون خود است ولی همه ما باید برای تعادل‌بخشی به سینمای ایران هم‌قسم شویم. این شکاف برای سرمایه‌گذاران سلامت هم ایجاد استرس می‌کند. مشکلات سینمای ایران مثلاً قانون ارزش افزوده گریبانگیر سینمای ایران است.» به نظر می‌رسد برخلاف تصور منوچهر شهسواری، بحث پول‌های مشکوک فراتر از دعوا‌ها و شکاف‌های درونی خانه سینماست و این نهاد صنفی باید برای مبارزه با آن از انفعال خارج شود.