روزنامه شهروند
1398/04/06
سیلیکون ولی ایران اینجاست!
لیلا مهداد| خبری از سروصدای دستگاه‌های جوشکاری و برش نیست. حالا دیگر ساعت 8 صبح سرویس کارکنان جلوی در ورودی همهمه به پا نمی‌کند و 5بعدازظهر چشم‌انتظار کارگران خسته نیست. از آن روزهای شلوغ، پرسروصدا و پررفت‌وآمد سال‌ها می‌گذرد و کارخانه پیر لحظاتش را با مرور خاطراتی که قدمت 60ساله دارند، می‌گذراند. اتوبان شهید لشکری هم دلش برای کامیون‌هایی که الکترودهای جوشکاری را بار می‌کردند تا به متخصصان صنعت برسانند، تنگ شده بود و نمی‌توانست رفیق قدیمی‌اش را آن‌طور متروکه و بی‌جان ببیند، تا این‌که کامیون‌ها و ماشین‌آلاتی گذرشان به کارخانه افتاد، تا سروسامانی به آن بدهند و جانی بر آن بدمند. از آن روزها یک‌سالی می‌گذرد و کارخانه که نمایی سفید به خود گرفته، سردری جدید به خود می‌بیند: کارخانه نوآوری آزادی. کارگرها جای خود را به دانشجویان و صاحبان ایده داده‌اند و ماشین‌آلات و دستگاه‌ها هم راهی جایی حوالی کرج شده‌اند تا جا برای میزها، صندلی‌ها و گلدان‌های بزرگ و کوچک باز شود. دَرِ ورودی به ساختمانی سفیدرنگ می‌رسد که دیوارهایش را با رنگ‌های سیاه و سفید و خاکستری مزین کرده تا حال‌وهوای خاصی را منتقل کند. این‌جا محل دورهمی استارت‌آپ‌هاست؛ همان صاحبان ایده که از آنها به‌عنوان انقلاب چهارم صنعتی یاد میشود. یک دورهمی بزرگکارخانه «آما» که در سال 1338 کارش را در فاصله 1100متری از میدان آزادی شروع کرده بود، حالا از سروصدای شهر و به اجبار زمانه به حومه پناه برده و حوالی کرج به کار خود ادامه می‌دهد، آن‌هم با مدیر قدیمی آقای علیزاده که به مرز 100سالگی نزدیک است و به روایت‌های مختلف هنوز با انرژی جوانی 20ساله از صبح زود در محل کارش آماده میشود، هنوز هم خلق‌وخوی جوانان قدیم را دارد، کار منظم و برنامه‌ریزی‌شده و فعالیت سرسختانه بخشی از برنامه زندگی اوست. او حالا کارخانه قدیمی را اجاره داده تا جوانان ایفای نقش کنند. مهدی عظیمیان، مدیرعامل کارخانه، قصه کارخانه نوآوران آزادی را طوری شروع می‌کند تا آن را به 97.5.22 گره بزند: «سال 96 کار مشترکی میان دولت و بخش خصوصی انجام شد. در همان زمان بود که همکاری‌ای میان پارک فناوری و بخش خصوصی- هم‌آوا- شکل گرفت. این همکاری نیازمند محلی بود و به همین منظور با تلاش‌های بسیار کارخانه آما به مدت پنج‌سال اجاره شد تا برای نخستین‌بار شتاب‌دهنده‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صاحبان ایده کنار هم در یک مجموعه قرار بگیرند.» عظیمیان فاکتورهایی مثل قابلیت عمرانی فضای کارخانه، نزدیکی به دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر و شریف را در انتخاب کارخانه «آما» برای این منظور قابل توجه می‌داند: «در مناطق مختلف تهران و شهرهای دیگر به دنبال مکان مناسبی بودیم که فاکتورهایی ما را مجاب کرد تا این کارخانه را برای گردآوری این مجموعه درنظر بگیریم و حالا این کارخانه شعبه پارک فناوری پردیس است. در ابتدای امر با کارخانه‌ای متروک روبه‌رو بودیم، به همین منظور با پیمانکاری قرارداد بسته شد تا فضای مناسبی برای فعالیت موردنظر مهیا کند. از مرداد 97 تیم پارک و شتاب‌دهنده‌ها در کارخانه مستقر شدند، البته تیم پارک فناوری اداره مجموعه را به‌عهده دارد.»
وقتی صحبت به شتاب‌دهنده‌ها می‌رسد، مدیرعامل کارخانه نوآوری آزادی از هفت شتاب‌دهنده‌ای می‌گوید که بازیگران کارخانه نوآوری آزادی‌اند: «400-500متر از مساحت کارخانه در اختیار هم‌آوا است و علاوه بر آن، 6 شتاب‌دهنده آواتک، آواگیمز، شزان، زاویه، نوآوردگان و نوآوا در این کارخانه متمرکز شوند. به غیر از این، کارخانه 10سوله دارد که هرکدام از آنها در اختیار یک بخش خصوصی است که در حوزه‌های مختلف تخصص دارند، البته درحال حاضر تنها 4-3سوله راه‌اندازی شده‌اند و به مرور زمان شاهد فعالیت سوله‌های بعدی خواهیم بود. در حقیقت در یک‌ماه آینده وارد فاز بهره‌برداری خواهیم شد و پیش‌بینی‌ها از گردهمایی 2500 کارآفرین خبر می‌دهند و این به معنی ایجاد اشتغال است، البته برای رفاه حال فعالان کارخانه و تعاملات بیشتر، کافه و باشگاهی در مجموعه کارخانه درنظر گرفته شده تا در گپ‌وگفت‌های روزانه اعضای تعاملات بیشتری شکل بگیرد و جرقه ایده‌های جدیدی زده شود.»
عظیمیان مسئولیت انتخاب ایده‌ها را به عهده بخش خصوصی می‌داند: «ما که بخش دولتی هستیم، در این حوزه ورود نمی‌کنیم و این مسئولیت به بخش خصوصی سپرده شده است، چون بخش خصوصی به شکل تخصصی در این کارخانه فعالیت می‌کند و بهترین حالت این است که ایده‌ها را براساس نیازها و تخصص‌ها غربال کند. هرکدام از شتاب‌دهنده‌ها محوریت تخصصی خودشان را دارند، به‌عنوان مثال «کارا» در حوزه سلامت الکترونیک فعالیت دارد، «ویکست» در حوزه تولید محتوا، «پلنت» بیمه و نوآوری مالی، «دیجی‌کالا نکست» که عملا مرکز نوآوری دیجی‌کالاست، «بایوتکنولوژی» هم مختص حوزه داروسازی است، «دیبا» هم که در سوله 7-8 فعالیت می‌کند، در حوزه معماری و زندگی شهری تخصص دارد و علی‌بابا هم با محوریت گردشگری و توریست به ما پیوسته است.» مدیرعامل کارخانه نوآوران آزادی فراهم‌آمدن این مجموعه را مبارک می‌داند و می‌گوید: «بعد از پذیرش ایده شتاب‌دهنده ایده‌پرداز را تحت حمایت خود درمی‌آورد تا آن ایده منجر به تولید و ارایه محصول شود. در این پروسه و در هر مرحله خدماتی به استارت‌آپ‌ها داده میشود. در واقع سعی بر این بوده تا مجموعه خدماتی که استارت‌آپ‌ها از تأسیس تا مرحله رشد و توسعه نیاز دارند را تأمین کنیم؛ تأمین محل استقرار یکی از دغدغه‌های بزرگ استارت‌آپ‌هاست که کارخانه آن را مرتفع کرده است. ایجاد شبکه‌ای از سرمایه‌گذاران هم یکی دیگر از نیازهاست که در این مجموعه درنظر گرفته شده، به واسطه صندوق‌هایی که مایل به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها هستند. کارخانه شرایطی فراهم آورده تا استارت‌آپ‌های مختلف در کنار هم کار کنند و در نتیجه با هم تعامل داشته باشند. خدمات مربیان را هم داریم، که سرویس‌های لازم را ارایه می‌دهند. مجموعه حمایت‌های پارک پردیس هم درنهایت این خدمات را کامل می‌کند؛ حمایت‌هایی که دو دسته‌اند: یکی حمایت‌های قانونی مانند معافیت‌های مالیاتی و عوارض و... 20-30 عنوان خدمت هم در پارک فناوری داریم؛ چه مادی و چه معنوی که شامل حال استارت‌آپ‌های حاضر در مجموعه میشود؛ مانند فرصت‌های بازاریابی، صادرات، تبلیغات و... یا حضور در نمایشگاه‌ها با قیمت پایین که پارک در خدمت آنها می‌گذارد تا زودتر به رشد برسند.»
عظیمیان در پاسخ به این سوال که بعد از 5سال این امکان وجود دارد که بعضی از حوزه‌ها اشباع شوند و راهکار کارخانه برای ادامه فعالیتش چه خواهد بود، گفت: «به این مسأله توجه خواهیم داشت. اگر حوزه‌ای وجود داشته باشد که باید به آن ورود پیدا کنیم، بی‌شک با دوستان درمیان خواهیم گذاشت، البته تصمیم‌گیرنده نهایی خود شتاب‌دهنده‌ها هستند، چون شتابدهندههای ذینفع هستند. بیشتر توصیه‌ای است و اجبار نیست. قاعدتا بخش خصوصی از ما که دولت هستیم، رصد بیشتری داشته و خواهد داشت، چون اگر در حوزه‌ای موفق نشود، تمام دارایی‌اش را از دست خواهد داد، بنابراین تمام اقدامات لازم را انجام خواهد داد تا به این مرحله نرسد.»
مدیرعامل کارخانه نوآوری آزادی که به شعبه دیگر این کارخانه و شعبات دیگرش در سایر استان‌ها اشاره دارد، می‌گوید: «معاونت علمی موضوعی را استارت زده تا این مقوله را در استان‌های دیگر تجربه کند. در استان‌ها اگر مراکز دولتی و خصوصی مایل باشند، می‌توانند با حمایت‌های معاونت علمی این کار را انجام بدهند. در مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان و یزد کارهایی صورت گرفته و در سایر استان‌ها قدم‌های اولیه برداشته شده است، البته این کارخانه الگوی اولیه است، به همین منظور بیشتر شعبات بازدیدهایی داشتند تا بتوانند از تجربیات استفاده کنند. کارخانه‌ای هم نزدیک نوبنیاد احداث شده و روزهای پایان بازسازی را پشت‌سر می‌گذارد، که در مقیاس کوچکتر از کارخانه نوآوری است.»
15ماه، 18 تیم
کنار هم، قطار شده‌اند. همگی یک‌شکل و یک‌اندازه با نمای آجری و سقف‌های شیروانی. روزگاری محل جمع‌آوری مواد اولیه، ماشین‌آلات و محصول نهایی بودند. 10سوله‌ای که حالا شکل‌وشمایل جدید و امروزی به خود گرفته‌اند و وقتی واردشان می‌شوید، با محیطی کمتر دیده‌شده، روبه‌رو هستید. از درهای آهنی بزرگ دیگر خبری نیست و درهای بزرگ شیشه‌ای مرز محیط کارخانه و سوله شده‌اند. کف سوله‌ها را موکت‌های طوسی و سبز مزین کرده‌اند و میز و صندلی‌ها هم با نظم خاصی چیده شده‌اند. میزهای گرد طوسی‌رنگ وسط هم جایی برای چای‌خوردن و گپ‌وگفت‌های دوستانه است. آبدارخانه‌ها شیک‌اند. از محل گپ‌وگفت که می‌گذرید، اتاق‌های کوچک شیشه‌ای در چپ و راست سالن خودنمایی می‌کنند؛ اتاق‌هایی برای جلسات و... اما وقتی به سالن بزرگ می‌رسید، تنها چیزی که توجه‌تان را جلب می‌کند، میزهای بزرگ و کوچکی هستند که با نظم خاصی ردیف شده‌اند. میزهایی که رویشان تنها گوشی و لپ‌تاپ و سیم به چشم می‌خورند و دختران و پسران جوانی که فارغ از دنیا خیره به صفحه لپ‌تاپ‌شان هستند. سکوتی سخت حاکم است و صدای کیبوردها تنها موسیقی این محیط.
یکی از سوله‌هایی که زودتر از همه کارش را شروع کرده و حالا به گفته مدیر کارخانه جزو پیشروان است، در حوزه سلامت الکترونیک فعالیت می‌کند و در 15ماه فعالیتش توانسته چهار استارت‌آپ موفق داشته باشد. علیرضا بحرینیان یکی از مدیران شتاب‌دهنده می‌گوید: «کارا از سال 97 توسط دکتر اکبر عبدالهی تأسیس شد. ایشان دکترای اقتصاد دارویی دارند و جزو هیأت‌علمی دانشگاه تهران هم هست. عبدالهی سابقه فعالیت زیادی در حوزه سلامت الکترونیک داشتند؛ چه زمانی که در دولت و در سازمان غذا و دارو فعالیت داشتند، چه قبل‌تر زمانی که در صنعت بودند و در شرکت‌های داروسازی فعالیت داشتند و مسئولیت مدیریت چند شرکت داروسازی را به عهده داشتند. در واقع حضورشان در صنعت، دولت، دانشگاه و علاقه‌شان به مباحث آی‌تی و سلامت باعث شد شتاب‌دهنده‌ای را تشکیل بدهند و ایده‌های این حوزه را جذب کنند.» کارا قبل از همه شتاب‌دهنده‌ها کارش را در کارخانه شروع کرد. از همان زمانی که هنوز محوطه کارخانه پر از گچ و سیمان بود و کامیون‌ها می‌آمدند و می‌رفتند و سعی می‌شد جان تازه‌ای به کارخانه بدهند. «در 15ماهی که در کارخانه فعالیت می‌کنیم، حدود 18تیم را در حوزه‌های مختلف سلامت تشکیل داده‌ایم؛ 18تیم در حوزه‌های مختلف سلامت داریم؛ مثل ژنتیک، تناسب اندام، آموزش بیمه. ارزش غذایی و صنعت غذایی، تجهیزات آزمایشگاهی، نرم‌افزارهایی به نام دستیار پزشک و بیمار، البته همچنان درحال جذب تیم‌های جدید هستیم.» به گفته بحرینیان ایده‌ها توسط هیأت‌مدیره مورد بررسی قرار می‌گیرد تا بعد از تایید وارد مراحل بعدی شوند: «دکترعبدالهی و هیأت‌مدیره ایده‌ها را مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهند و بعد از تایید ایده‌ای اعتبارسنجی و بازارسنجی صورت می‌گیرد، تا به مرحله تولید کالا برسند. در تمام این مراحل مشاوره و مبلغی در اختیار صاحب ایده قرار می‌گیرد و علاوه بر آن فضای کار اشتراکی در اختیارشان قرار می‌گیرد، تا ادامه مسیر برایشان راحت‌تر باشد.» این مدیر، حوزه سلامت را بسیار گسترده می‌داند و باورش این است حوزه سلامت می‌تواند استارت‌آپ‌های زیادی را به جامعه معرفی کند، تا شهروندان خدمات بهتر و بیشتری را دریافت کنند و درنهایت جامعه سالم‌تری داشته باشیم: «این حوزه ابعاد و زوایای مختلفی دارد و می‌توان گفت بسیار گسترده است. ممکن است به پزشک یا بیمار خدمتی ارایه بدهد، یا به صنعتی در حوزه سلامت. فقط خود ژنتیک بحث‌های فراوانی دارد. مباحث امنیت غذایی یا ارزش غذایی، تناسب اندام و ... هم هستند.»
نخستین مرکز نوآوری صنعت بیمه
شبکه نوآوری پلنت هم ساکن یکی از همین سوله‌هاست؛ سوله‌ای که روزگاری پارکینگ کارخانه بود و فقط سه‌ماه طول کشید تا بازسازی‌اش تمام شود، البته برای تک‌تک وسایل و امکانات سوله فکر شده و طی این سه‌ماه همه‌چیز ساخته شده و به غیر از مواد اولیه میزها، صندلی‌ها و ... در داخل کارخانه ساخته شده است، چون پلنت به کاربردی، به‌صرفه بودن و انعطاف‌پذیر بودن است. ایمان جلیلی، مدیر ارتباطات شبکه نوآفرینی پلنت از مدت‌ها بررسی محتوا و حتی معماری صنایع بیمه بنام جهان برای پایه‌ریزی این پلنت می‌گوید: «تقریبا ما 10سالی با ترندهای بیمه دنیا فاصله داریم، ولی سعی می‌کنیم این فاصله 10سال باقی نماند و در بخش‌هایی این فاصله کمتر شود. ما چندین و چند مرکز نوآوری در حوزه بیمه را بررسی کرده‌ایم. شتابدهندههای حوزه صنعت بیمه را همین‌طور. اصلی‌ترینش هم مختص به بیمه‌ای در مونیخ بود که در این راستا گروه معمارمان بازدیدی از این شرکت داشتند و از بُعد محتوایی هم بررسی‌های لازم در مورد این شرکت صورت گرفت. البته چه در دیزاین و چه طراحی المان ایرانی، کاربردی و به صرفه بودن رعایت شده است. فضای کاری ما کاملا ایرانی است و این قابلیت را دارد که به تناسب نیاز تغییر کاربری بیابند.» پلنت قبل از کارخانه وجود نداشته و برای نخستین‌بار مرکز نوآوری در صنعت بیمه در این کارخانه شکل گرفته است: «ما فقط با استارت‌آپ‌ها روبه‌ور نیستم و این تنها بخشی از کار ما است. بخش دیگر ما بدنه شرکت‌های بیمه است که درحال حاضر مسأله نوآوری و مشکلاتی در این حوزه دارند که امیدواریم ما این مشکلات را کشف کنیم و بتوانیم در استارت‌آپ‌ها راه‌حل خلاقانه‌ای برای آنها ارایه بدهیم. در پلنت همه کسانی که دغدغه نوآوری دارند، می‌توانند همکاری کنند؛ نوآوری‌هایی که ارزش‌افزوده‌ای برای صنعت بیمه ایجاد کنند. امکان دارد استارت‌آپی باشد که مستقیم با بیمه کار نمی‌کند و در حوزه سلامت کار می‌کند، اما براساس ایده‌اش مشتریان بیمه یا خود بیمه‌ها بهره‌مند شوند.» جلیلی معتقد است در گذشته این صنعت سنتی بوده و مرکز نوآوری تلاش دارد دایره فروش بیمه‌ها را افزایش دهد و در ادامه بروکراسی کاهش یابد. کاری که به کمک استارت‌آپ‌ها قرار است اتفاق بیفتد: «درواقع ما زیرساختی را مهیا کرده‌ایم تا بدنه بیمه با گروه‌های خلاق و دارای ایده معاشرت داشته باشند و از دل این معاشرت‌ها بیزینس‌های جدید به وجود بیایند، تا صنعت بیمه رونق بگیرد و مشتری رضایت بیشتری داشته باشد. ما کمپ نوآوری را داریم و به موجب آن شرکت‌های بیمه‌ای می‌توانند گروه منتخب‌شان را بفرستند تا در مرکز نوآوری به مدت یک‌ماه مستقر شوند و از کارگاه‌ها و آموزش‌هایی که ارایه میشود، استفاده کنند. حتی تیم‌های نوآوری می‌توانند رویدادهایشان را این‌جا برپا کنند، از مشاوره‌های ما استفاده یا روی استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند.» مدیر ارتباطات شبکه نوآفرینی پلنت جامعه هدف‌شان را دانشگاه‌ها، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه بیمه می‌داند: «دانشکده‌های مرتبط با بیمه، حسابداری، اقتصاد و ... جزو جامعه هدف پلنت‌اند. خود استارت‌آپ‌ها و همین‌طور شرکت‌های فعال بیمه‌ای هم می‌توانند تعاملاتی با مرکز نوآوری داشته باشند. در کنار اینها بقیه حوزه‌هایی که می‌توانند در کنار بیمه، خلق ثروت کنند، می‌توانند همکاری داشته باشند.» کمپینی برای هوش‌مصنوعی
دیجی‌کالا هم از این قافله نوآوری عقب نمانده و یکی از سوله‌های کارخانه به او رسیده است؛ دیجی‌کالا نکست. یکی از نشانه‌های سوله دیجی‌کالا کارتن‌های آشنای دیجی‌کالاست که به‌عنوان دکور از سقف آویزانند. گلدان‌های مستطیلی بزرگ که از در ورودی شروع می‌شوند هم به زیبا شدن این سوله کمک کرده‌اند. میزهای سفید مستطیلی با صندلی‌های کوتاه همخوانی خوبی به دکور داده‌اند. اما برعکس سوله‌های دیگر، گرم است و اعضا برای فرار از گرما به سوله زاویه پناه برده‌اند. سوله‌ای که به کتابخانه‌های بزرگ می‌ماند و با کارت دیجیتال می‌توان وارد شد. همه چشم‌ها روی مانیتورها زوم شده و تا چشم کار می‌کند، سیم و کابل است که از روی میزهای بزرگ ردوبدل شده‌اند. امیر صالحی، مدیرعامل دیجی‌کالا پیوستن به تکنولوژی‌ها و نوآوری داشتن را از الزامات کسب‌وکارهای امروزی می‌داند و یکی از دلایل حضور در کارخانه را همین مسأله عنوان می‌کند: «در دنیا هم این اتفاق می‌افتد، زمانی که شرکت‌ها بزرگ می‌شوند، بی‌تردید فعالیت‌شان افزایش می‌یابد و در نتیجه بروکراسی هم بالا می‌رود و سازمان از حالت پرسرعت به سازمان کندتر تبدیل میشود. همه این عوامل سبب میشود شما نتوانید نوآوری‌ها را داشته باشید. نوآوری تمرکز نیاز دارید و در سازمان‌های بزرگ شما دچار روزمرگی هستید و از آن غافل می‌شوید، برای همین دیجی‌کالا، دیجیکالانکست را به‌عنوان بازوی نوآوری ایجاد کرد، تا بتواند در این سازمان ایجاد نوآوری کند.» دیجی‌کالا به‌عنوان شتاب‌دهنده در این کارخانه حضور پیدا نکرده، اگرچه در بعضی بخش‌ها فعالیت‌هایی شبیه به آنها دارد. تصمیم دیجی‌کالا روی دنیای هوش مصنوعی متمرکز شده است: «20روز از افتتاحیه دیجی‌کالا نکست می‌گذرد و حالا سوله تجهیز و رصد استارت‌آپ‌ها هم آغاز شده؛ استارت‌آپ‌هایی که در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند. این سوله ماهیتا مرکز نوآوری دیجی‌کالاست؛ با در نظر گرفتن نیازهای خود دیجی‌کالا و نیازمندی‌های کشور.» به گفته صالحی دیجی‌کالا نکست با برنامه‌های بلندمدت و جدید پا در این راه گذاشته است و در نظر دارد از 15تیرماه کمپ دیجی‌کالا را راه‌اندازی کند: «در حال حاضر 150اپلیکیشن ارایه‌شده که در دست بررسی هستند تا بعد از غربالگری تیم‌ها شکل بگیرند و پروسه‌های بعدی طی شوند. سرمایه‌گذاری هم یکی دیگر از برنامه‌های دیجی‌کالا نکست است و این درحالی است که برنامه توسعه فناوری را هم دارد، البته به گفته مدیرعامل سرمایه‌گذاری دیجی‌کالا کمی متفاوت است، برای این‌که روی تکنولوژی‌هایی صورت می‌گیرد که در دنیا وجود ندارند! حمایت از پایان‌نامه‌های حوزه هوش‌مصنوعی هم یکی دیگر از برنامه‌هاست؛ پایان‌نامه‌هایی که روی آنها سرمایه‌گذاری میشود تا در آینده قابلیت تبدیل شدن به یک تیم استارت‌آپی را داشته باشند.» صالحی یکی از برنامه‌های بلندمدت را صادرات نرم‌افزاری می‌داند که قرار است پایه‌ریزی‌هایش از سال آینده شکل بگیرد: «تمرکز دیجی‌کالا روی مشتری است؛ مشتری باید این امکان را داشته باشد تا بتواند جنس را ارزیابی کند و به راحتی آن را یافته و با خیال آسوده به آن دسترسی داشته باشد؛ فراهم آمدن همه اینها یعنی رضایت مشتری که برای رسیدن به آن نیازمند نوآوری هستیم، پس دیجیکالانکست اینجاست تا آن را محقق کند.»
سایر اخبار این روزنامه
چرا ایران قربانی ترور شد؟
استخراج بیت‌کوین در مسجد را پیگیری قضائی می‌کنیم
استاندارد بگذارد خودروی ناقص می‌فروشیم!
سیلیکون ولی ایران اینجاست!
وزارت خارجه کمکم کند شکایت کنم
حاشیه‌های جدید برای سلبریتی هفت‌تیرکش
جزییات سرنوشت وحشتناک«مبین» در کارواش
امداد در مسیر کوچ
یک نام بزرگ به فروش می‌رسد!
خواستار بازگرداندن پرونده به دادسرا شدم
هر چه را ساخته‌اید پخش کنید
بازگشت لشگر شکست‌خورده سرخ از استانبول
برج به جای پادگان؟
كمك‌های اولیه هنگام ورود اجسام خارجی به بدن
«خندوانه » جدید داریم یا نه؟
ماجرای دختر تهرانپارس ادامه دارد
صفحه شهرونگ
فرصت ساده برای زندگی آبرومندانه
7 نکته در مورد مزه شیرین عدالت؛ یک تیر و دونشان!
زنده‌باد شفافيت و رقابت
