بررسی پدیده گسترش اخبار غلط در فضای رسانه‌ای آمریکا کدام فیک نیوز است؟

همدلی| مترجم: محمد جواد موسوی‌زاده- نتایج بررسی‌های جدید مرکز تحقیقاتی «پیو» در ایالات متحده که اوایل ماه جاری منتشر شد نشان می‌دهد که نیمی از مردم این کشور، اخبار فیک را یکی از مشکلات بزرگ کشور قلمداد می‌کنند و بابت آن، خاصه سیاسیون و فعالان حوزه سیاست را مورد ملامت قرار می‌دهند.
محققان این مرکز در تحقیقات خود، بیش از 6000 نفر آمریکایی را با موضوع «اخبار نادرست» مورد بررسی و پرسش قرار داده‌اند. این تحقیق در حالی صورت می‌گیرد که بر اساس شواهد موجود، گزارش‌ها، ویدئوها و اطلاعات غلط، تاثیر بسیاری بر افکار و دیدگاه‌های مردم به مسائل مختلف دارند.
مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که برخی گزارش‌ها، ویدئوها و اطلاعات غلط، تاثیر بسیاری بر افکار عمومی بر جای گذارده‌اند و اکثر مردم آمریکا بر این باورند که خبرنگاران، خود را مسئول اصلاح اخبار نادرست و حقیقت گزارش‌های خود می‌دانند.
این گزارش یادآور می‌شود که وابستگی‌های سیاسی متفاوت تاثیر بسیاری بر نوع تفکر جامعه مورد بررسی به اخبار جعلی دارد، به طوری‌که افرادی که حامی جمهوری‌خواهان هستند احتمالا بیش از دموکرات‌ها، خبرنگاران را مقصر اخبار نادرست می‌دانند؛ موردی که همواره پای ثابت سخنان ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا علیه رسانه‌ها و خبرنگاران است.


آمارهای موجود در این گزارش نشان می‌دهند که دموکرات‌ها 8 درصد بیش از جمهوری‌خواهان، عوامل خارجی چون روسیه را مقصر تولید اخبار جعلی و انتشار غلط اطلاعات می‌دانند، چه که پیش از این، روسیه متهم به دخالت در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به نفع ترامپ شد.
نظر به اهمیت این موضوع که در سال‌های اخیر، عوامل منتسب به روسیه، کمپین‌های انتشار اطلاعات غلط را با هدف تضعیف نظام دموکراتیک آمریکا و اروپا هدایت کرده‌اند، این سوال مطرح است که نخست چگونه می‌توان با مطالب گمراه‌کننده و جعلی که فعالان سیاسی، سازمان‌های حقوق مدنی و شرکت‌های تکنولوژی در کمپین‌های اطلاعات غلط منتشر می‌کنند در تعامل بود، ثانیا اخبار جعلی چه تاثیری بر حوزه‌های مختلف دارند.
طبق نتایج منتشر شده از سوی مرکز تحقیقاتی پیو، 68 درصد از مردم آمریکا بر این باورند که اخبار فیک بر اعتماد به نهادهای دولتی کشور تاثیر می‌گذارد. به علاوه 54 درصد مردم انتشار اخبار کذب را بر اعتماد آمریکایی‌ها به یکدیگر و 51 درصد، نشر اخبار فیک را بر توانایی انجام امور از سوی رهبران سیاسی اثرگذار قلمداد می‌کنند.
از مجموع اطلاعات غلطی که در فهرست منتشر شده آمده است، تبعیض جنسی، نژاد پرستی، مهاجرت غیرقانونی و تروریسیم در میان عوامل تاثیرگذار بر مردم، در رده‌های بالاتر قرار گرفته‌اند. 70 درصد از شرکت‌کنندگان در این بررسی، اعتیاد به مواد مخدر، 67 درصد مقرون به صرفه‌بودن خدمات درمانی و بهداشتی، 52 درصد نظام سیاسی آمریکا، 51 درصد شکاف طبقاتی بین فقرا و ثروتمندان و 50 درصد انتشار اخبار جعلی و فیک را بزرگ‌ترین مشکل کشور دانسته‌اند. همان‌طور که اشاره شده تبعیض جنسی، نژاد پرستی، مهاجرت غیرقانونی و تروریسم و مواردی همچون جرایم خشونت‌بار و تغییرات آب و هوایی در مرتبه پایین‌تری نسبت به اخبار جعلی قرار گرفته‌اند که نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در جامعه آمریکاست.
پیو سعی نکرده تعریف مشخصی از اخبار و اطلاعات جعلی و غلط ارائه کند اما با در نظر گرفتن برخی از سوالات در نظرسنجی صورت‌گرفته، این تعریف صحیح به نظر می‌رسد که اخبار جعلی، آن دسته از اطلاعات هستند که باعث گمراهی عمومی می‌شوند.
57 درصد از مشارکت‌کنندگان در این نظرسنجی، رهبران سیاسی آمریکا و نزدیکان‌شان را مقصر اصلی انتشار اخبار غلط قلمداد کردند، 53 درصد گروه‌های فعال را مسئول دانستند و خبرنگاران و عوامل خارجی همچون روسیه، هرکدام از سوی یک سوم مشارکت‌کنندکان در این نظرسنجی مقصر دانسته شدند. به گزارش پیو، افرادی که گرایش جمهوری‌خواهی داشتند غالبا به رسانه‌ها بی‌اعتماد بودند و تصور می‌کردند که گزارش‌ها عمدتا یک‌طرفه است. آسوشیتدپرس بر این باور است که سخنان دونالد ترامپ همواره لزوما اساس صحیحی ندارد. ترامپ همچنان مجموعه‌های رسانه‌ای را متهم می‌کند که در حال جعل مطالب خبری هستند که او دوست ندارد، با این وجود، غالبا منتقد CNN است و از فاکس نیوز حمایت می‌کند. ترامپ در اوایل ماه جاری، شبکه خبری CNN را ناشر «فیک نیوز» خطاب و حتی پیشنهاد کرد کمپانی مادر این رسانهAT&T بزرگ‌ترین شرکت مخابراتی آمریکا بایکوت شود. نینا جانکوویچ محقق مرکز ویلسون در واشنگتن دی‌سی که در کمپین نفوذ روسیه در ایالات متحده مطالعه می‌کند، به آسوشیتدپرس گفت که «ترامپ غالبا آنچه که احتمال می‌دهد از نظر سیاسی به ضرر او باشد را خبر جعلی یا فیک نیوز می‌داند». بنکلر، استاد رشته حقوق دانشگاه هاروارد و مولف آثاری با موضوع اطلاعات غلط و رسانه، معتقد است: «جمهوری‌خواهان به جای در نظر گرفتن اخبار کاملا غلط، اخباری که ترامپ را نقد کند، جعلی تلقی می‌کنند». جمهوری‌خواهان نیز همچون ترامپ که 60 درصد جمهوری‌خواهان و 20 درصد از دموکرات‌ها را برای درج اخبار غلط ملامت می‌کنند، بر این باورند که خبرنگاران، نظرات شخصی خود را به مطالب خبری اضافه می‌کنند. نیمی از جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها نیز معتقدند که خبرنگاران به صورت ناخودآگاه، اخبار فیک را به اشتراک می‌گذارند، 10 درصد هم فکر می‌کنند مطالب به اشتراک گذاشته شده، غیر واقعی‌اند.
در این میان، آمریکا فشار خود را با هدف حذف اطلاعات غلط بر فیس‌بوک، گوگل و سایر شرکت‌های فناوری افزایش داده است، اما تقریبا نیمی از مردم آمریکا در این بررسی اعلام کرده‌اند که مسئولیت اصلی کاهش اخبار غلط متوجه رسانه‌ها و خبرنگاران است. پس از رسانه‌ها، مردم با 20 درصد سهم و دولت و شرکت‌های فناوری هر کدام به ترتیب با 12 و 9 درصد در رتبه‌های بعد قرار دارند. به باور جانکوویچ، مایه تعجب است که چرا مردم به این فکر نمی‌کنند که دولت و فعالان حوزه فناوری اطلاعات باید مسئولیت خود را در این حوزه زمینه بپذیرند، چون گزارش‌های خبری، محدودیت‌هایی در جلوگیری از شیوع اخبار جعلی دارند. وی بر این باور است که کنترل منبع اخبار همیشه هم مفید نیست و مخاطبان خبر، اطلاعات غلط را بیش از اطلاعات صحیح به خاطر می‌سپارند. جامعه آماری موسسه پیو، 6127 نفر از مردم را شامل می‌شود که از 19 فوریه تا 4 مارس 2019 انجام گرفته و خطای اندازه‌گیری آن مثبت و منفی 1.6 درصد می‌باشد.